Kovid-19 pandemisiyle beraber nadir kanserlerin beklenmedik kişilerde görüldüğünü kaydeden araştırmacılar, bundan virüsün sorumlu olabileceğini düşünüyor. 

Virüslerin kanser riskini artırma ihtimali olduğu en az 60 yıldır biliniyor. Hatta dünya genelindeki kanserlerin yüzde 15 ila 20'sinin HPV, Epstein-Barr ve Hepatit B gibi bulaşıcı virüsler nedeniyle ortaya çıktığı tahmin ediliyor. 

Kovid-19 yeni bir virüs olduğu için kanserle ilişkisine dair net bir cevap vermek henüz mümkün görünmüyor. Öte yandan pandeminin başından itibaren ilginç vakalarla karşılaşan doktorlar endişeli.

ABD'li onkolog Kashyap Patel, Washington Post'a yaptığı açıklamada 2021'de 40 yaşındaki birinde safra yolu kanseri tespit ettiğini söylüyor. Nadir rastlanan bu ölümcül kanser genellikle 70-80 yaşındaki kişilerde görülüyor. 

Carolina Kan ve Kanser Bakım Birliği CEO'su Dr. Patel, meslektaşlarının da benzer şekilde nadir vakalarla karşılaşması sonucu endişeye kapıldıklarını belirterek "23 yıllık meslek hayatımda hiç böyle bir şey görmemiştim" diyor. 

"Sanki herkeste var"

Dr. Patel'in 78 yaşındaki bir hastasıysa bir yıl içinde gırtlak, karaciğer ve akciğer kanseri tanısı aldı. Ailelerinde hastalık geçmişi olmayan Bob ve Bonnie Krall adlı bir çiftte de 14 aylık bir dönemde toplam üç kanser teşhis edildi.

73 yaşındaki Bob, kronik lenfositik lösemiye 2022'de yakalanırken bu yıl da akciğer kanseri oldu. Bonnie'in karnındaysa neredeyse 4 kilo ağırlığında kanserli kitle bulunmuştu.

Kronik lenfositik lösemi çok nadir bir kanser türü olmasına karşın Bob, tanıdığı 4 kişinin de bu hastalığa yakalandığını söylüyor:

Soğuk algınlığı gibi. Sanki herkeste var.

Bu üç hastanın kanındaki koronavirüs antikorlarının "tavan yaptığını" söyleyen Dr. Patel, bunun kanserle nasıl bir ilişkisi olduğundan emin değil. Ayrıca farklı kanserlerin vücudun çeşitli bölgelerinde bu kadar kısa sürede ortaya çıktığına pek rastlanmaması bu vakaları daha ilginç kılıyor.

"Kovid vücudu mahvediyor"

New York'taki Cold Spring Harbor Laboratuvarı Kanser Merkezi Direktörü ve Amerikan Kanser Araştırmaları Derneği'nin eski başkanı David Tuveson, koronavirüsün hücrelerin kanserli hale gelmesine yol açtığına dair bir kanıt olmadığını belirtiyor. 

Öte yandan 2023'te yayımlanan bir çalışmada virüsün, tümörlerin oluşmasını engelleyen genleri değiştirebileceği ve vücut genelinde iltihaplanmaya yol açabileceği bulunmuştu. Bu iltihaplanma da çeşitli organlarda kanserli hücreler oluşmasına katkı sağlayabilir.

Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden hastalarda erken yaşlanmış hücreler bulunduğuna işaret eden Tuveson "Kovid vücudu mahvediyor ve kanserler böyle başlayabilir" diyor. 

Dr. Patel ise virüse birden fazla kez yakalanmanın, vücut genelindeki iltihaplanmayı şiddetlendirerek kanser hücrelerini yeniden aktive etme ihtimali taşıdığını öne sürüyor.

Bazı uzmanlarsa kanser vakalarındaki artışa pandemi döneminde sağlık hizmetlerindeki aksamanın neden olabileceğini söylüyor. 2020'de dünya genelinde 19,3 milyon yeni kanser vakası görüldüğü tahmin edilirken bu sayı 2022'de yaklaşık 20 milyondu.

Amerika Kanser Topluluğu Sağlık Hizmetleri Araştırmaları Bilimsel Direktörü Xuesong Han da ABD'deki vakalarda görülen sıçramanın virüsle ilgili korkular veya ekonomik nedenlerden dolayı tedavinin ertelemesinden kaynaklanabileceğini düşünüyor.

Yine de Kovid-19 virüsünün bunda bir rol oynayabileceğini kabul eden Han "Elimde bu görüşü destekleyecek veri yok" diyor:

Ancak bu takip edilmesi gereken önemli bir soru.

Independent Türkçe, Washington Post, Daily Mail, Biochimie, CA: A Cancer Journal for Clinicians, Dünya Sağlık Örgütü

Derleyen: Büşra Ağaç