Afganistan'da etnik temizlik sürüyor

Esedullah Oğuz Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: Steve McCurry

Taliban yönetimindeki Afganistan bugünlerde bir yandan hayat pahalılığı, açlık ve kıtlık gibi sorunlarla boğuşurken, aynı anda ülkenin değişik bölgelerinden arazi gaspı, insanların evlerinden zorla tahliye edilmesi ve göçe zorlanmasına dair şikayetler gelmeye başladı. 

Geçtiğimiz ay, Türk asıllı nüfusun yoğun olarak yaşadığı Cuzcan ve Faryab illerinde yüzlerce Türkmen ve Özbek çiftçinin arazileri ve ekin alanları Kuçi denilen Peştun göçebeler tarafından silah zoruyla gasp edilmiş ve Taliban yönetimi de buna destek vermişti.

Çiftçiler Kuştepe bölgesinde Kuçilerin 20 bin dönüme yakın araziye el koyduklarını belirtiyorlar. Kuçiler, bilindiği gibi, otlakların durumuna  ve sürülerinin ihtiyaçlarına göre sürekli yer değiştiren ülkenin yegane Peştun göçebe aşireti. 


Şimdi de Afganistan'ın Şii topluluğu Hazaralardan benzer şikayetler gelmeye başladı. Başta Kandahar olmak üzere beş ilde binlerce Hazara ailenin evlerinden sürüldüğü ve göçe zorlandığı belirtiliyor.

Hazaralar, Şii olmalarından dolayı Taliban'ın hedef aldığı etnik gruplardan biri. Son 20 yılda Taliban tarafından Hazaralara karşı binlerce kanlı saldırı gerçekleştirildi. Ve Hazaracat bölgesindeki tarihi Budha heykeli de 2001 yılı başlarında Taliban tarafından havaya uçuruldu. 

Ekim ayında güneydeki Helmand ve kuzeydeki Belh illerinden yüzlerce Hazara ailesinin evlerine ve arazilerine el konuldu. Aynı şekilde eylül sonunda da 700 kadar Hazara Daikundi vilayetinden göçe zorlandı.

Türkmenlerle Özbeklerin yoğun olarak yaşadığı Kunduz ilinde de bir Türkmen işadamının vilayet merkezindeki hanına el konulurken Taciklerden de şikayet sesleri yükselmeye başladı. 


İlginçtir, tüm benzer şikayetler sadece Peştun olmayan kuzeyli gruplardan geliyor. Hiçbir Peştun çiftçisinin arazisine veya evine el konulmuş değil.

Aksine sahipsiz araziler ve arsalar Taliban yönetimi tarafından Peştunlara peşkeş çekilirken, Kuzey Afganistan kararlı bir şekilde adım adım peştunlaştırılıyor. 

Aslında bu, tüm Afgan yönetimlerinin hedefiydi. 19'uncu yüzyılda Afgan emiri Abdurrahman Han tarafından başlatılan Afganistan'ı peştunlaştırma siyaseti sonraki yönetimler tarafından ivedilikle sürdürüldü.

Ve bu siyasetin neticesinde Kuzey Afganistan'da son 100 yılda önemli bir Peştun azınlığı oluşturuldu. 


Taliban'ın hedefi ise, kuzeydeki bu Peştun azınlığı, dengeleri değiştirecek şekilde çoğunluğa dönüştürmek. Oysa Afganistan, çok uluslu bir ülke.

40 milyon civarındaki ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ı Peştunlardan oluşurken geri kalanı Tacik, Hazara, Özbek, Türkmen, Beluç gibi diğer etnik gruplardan meydana geliyor.

Peştunlar genelde Pakistan sınırındaki güney ve doğu illerinde yaşarken, kuzey illeri ağırlıklı olarak Türk asıllı Özbeklerle Türkmenlerden oluşuyor. Orta, batı ve doğu Afganistan'da ise ağırlıklı olarak Taciklerle Hazaralar yaşıyor. 


İlginç bir başka gelişme ise şu: Türkmenistan hükümeti Akine ve Turgundi sınır kapılarından Taliban yönetimine yüzlerce TIR'dan oluşan gıda ve yiyecek malzemesi gönderirken, sınırın hemen öte tarafındaki Türkmen soydaşlarının arazilerinin gasp edilmesine, yüzlerce Türkmen ailesinin evlerinden sürülmesine ses çıkarmıyor.

Aynı şekilde Özbekistan yönetimi de Taliban'la dostça ilişkiler sürdürdüğü halde Afganistan'daki Özbeklere yapılan haksızlıklar konusunda sessizliğini koruyor. 


Arazi gaspı ve yerli halkın sürülmesi gibi yöntelerle Kuzey Afganistan'ın demografik yapısının değiştirilmesi, her şeyden önce Türkmenistan ve Özbekistan'ın ulusal güvenliği ve toprak bütünlüğü için büyük tehlike oluşturuyor.

Bölgenin Peştunlaştırılması, Orta Asya Cumhuriyetleri için terör, uyuşturucu ve radikalizm ile içiçe yaşamak demek. Ne demek istediğimizi anlamak için Peştunların anavatanı Veziristan bölgesine bakmanız yeterli olacaktır. 


Afganistan'ın güneyinde yer alan Veziristan bölgesi, Pakistan ordusunun giremediği ve kontrol edemediği bir bölge. Peştun nüfuslu bölgenin ana geçim kaynağı, uyuşturucu ekimi ve ticareti, kaçakçılık ve terör. Bu bölgede parayla her uyuşturucu ve silahı elde etmeniz mümkün. 

Kuzey Afganistan'ın Peştunlaştırılması, bölgenin ikinci bir Veziristan'a dönüşmesi demek. Veziristan ile komşu  üç Orta Asya Cumhuriyeti ise bugünleri mumla arar hale gelecektir. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU