Dünya Gıda Örgütü'nün verilerine göre küresel gıda fiyatları son 10 yılın en yüksek seviyesinde.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF), en az 1,1 milyar insanın ise sürekli su kıtlığı çektiğini söylüyor.
Su kıtlığı riskinin en fazla olduğu Akdeniz havzasının göbeğinde yerleşik Türkiye'de kişi başına düşen su miktarı son 20 yılda yüzde 18 düştü.
Küresel su talebinin ise 2050'ye kadar yüzde 20 ila yüzde 30 artması beklenirken, tarım için kullanılan su talebindeki artış beklentisi yüzde 60.
Hâlihazırda küresel su tüketiminin yaklaşık dörtte üçü tarıma gidiyor.
İstatistikler kâfi derecede iç kararttıysa bir de ümit verici bir fikirden bahsedelim: Daha az su tüketen, şehir içinde dikey tarım.
Bu fikir üzerine yıllardır çalışan Belçikalı kentsel tarım uzmanı Jean-Patrick Scheepers'e göre dikey tarım, tarımdaki sorunlara çözümünün direkt kendisi değil. Ancak çözümlerden biri olabilir.
Reklam, pazarlama, teknoloji ve iletişim profesyonellerini bir araya getiren "Brand Week İstanbul" kapsamında gerçekleşen "Tarımda Fütürizm" başlıklı panelde konuşan Scheepers, bir tüketicinin satın aldığı her gıdanın dünyaya bir etkisi olduğunu söylüyor.
"Seçimlerde verdiğiniz oy gibi" diyen Scheepers, "İnsanlar, kötü ve ucuz gıdaya yönlenmeye devam ettikçe, tarımdaki sorunlar da çözülememeye devam edecek" değerlendirmesini yapıyor.
"Yüzde 99'a varan su tasarrufu"
Bir ayağı Lyon bir ayağı İstanbul'da olan, Carrefour'dan BNP'ye kadar onlarca büyük firmaya kentsel tarım danışmanlığı veren Mycelium firmasının kurucularından olan Scheepers, ürünleri dikey istifli şekilde, genelde güneşe ve toprağa ihtiyaç olmadan yetiştirildiği tarım modelinin önemini birkaç başlıkta açıklıyor.
Bunlardan ilki dikey tarım ürünlerinin sudan, güneşten, zirai ilaçlardan azade olacağı.
Scheepers'a göre dikey tarımla yüzde 99'a varan oranda su tasarrufu sağlanabilir. Belçikalı girişimci, güneşle değil özel bir led ışıkla yapılan dikey tarımda asla pestisit kullanılmadığını söylüyor.
"Geleneksel tarım ürünlerine göre kıyasla daha fazla besin değeri var"
Jean-Patrick Scheepers'ın açıkladığı diğer bir özellik ise dikey tarım ürünlerinin "organik" değil, "organik ötesi" kabul edildiği.
Scheepers, "Pek çok araştırma, dikey tarımla üretilen ürünlerin besin değerinin geleneksel yöntemlerle üretilenlere göre daha yüksek, hatta daha iyi bir tata sahip olduğunu ortaya koyuyor" ifadelerini kullandı.
Bunun yanı sıra yerel tüketim odaklı bir üretim modeli olduğu için dikey tarım, nakliye masrafını da sıfıra indiriyor.
"4,4 milyar dolarlık yatırımın dörde katlanması bekleniyor"
Geleneksel tarımın önünde mevsimsel engeller olduğunu, küresel krizlerden çok hızlı etkilendiğini söyleyen Mycelium kurucu ortağı, dikey tarımın güvenli ve istikrarlı bir arz modeli olduğunu savunuyor.
Scheepers, sabit fiyatlama, sene boyunca ulaşılabilme, yerel tedarikçilerin olması nedenleriyle pek çok teknoloji girişimcisinin bu alan yatırım yaptığını söylüyor.
Scheepers'a göre 2019'da 4,4 milyar dolar olan yatırım miktarının 2025'te 16 milyar dolar olması bekleniyor.
Sunumunda Fransa'da marul yetiştiriciliği maliyetlerini, dikey tarım ve konvansiyonel tarım yöntemlerine göre kıyaslayan Scheepers, aşağıdaki tabloyu paylaştı:
| Dikey tarım | Sera yetiştiriciliği | Geleneksel açık hava tarımı | |
| Bir kilo marulu yetişirmek için kullanılan su miktarı | 1 litre | 20 litre | 250 litre |
| Metrekare başına elde edilen marul | 70 kg | 41 kg | 4 kg |
| 1000 kilogram üretimdeki karbondioksit emisyonu | 334 kg | 575 kg | 540 kg |
| Ürünün tüketiciye olan ortalama uzaklığı | 100 km | 1000 km | 1000 km |
"Avrupa, fabrika kurma kabiliyetini kaybetti. Türkiye'de muhteşem fırsatlar var"
Jean-Patrick Scheepers, birden fazla girişimin sahibi.
Şirketlere ve kamu yetkililerine kentsel çiftlik projelerinde ve sağlıklı gıdaya ulaşma için kısa tedarik zincirleri oluşturmada destek olma hedefiyle 2013 yılında Urban Farm Company'yi (Kentsel Çiftlik Şirketi) kuran Scheepers, İstanbul'da da Urban Farm Laboratuvarı kurmakla meşgul.
"Türkiye'de dikey tarımla ilgili muhteşem fırsatlar var" diyen Scheepers, "Avrupa, fabrika kurma kabiliyetini kaybetti. Türkiye ise bir endüstri yapmakta çok iyi. Bunun yanı sıra muhteşem akademikleriniz var" ifadelerini kullandı.
Jean-Patrick Scheepers kimdir?
55 yaşındaki girişimci Jean-Patrick Scheepers, "Karar verememenin kararına varıldığı yer" diyerek açıkladığı, Avrupa Birliği'nin başkenti Brüksel'de yaşıyor.
Tarladan tabağa bir yiyecek tutkunu olan Scheepers, Belçika'daki en büyük yemek okulunu kuran kişi.
2013'te kurduğu Urban Farm Company'yi, 2015'te Peas & Love adlı firması takip etti.
Tüketiciler için hem kaliteli hem de yerel ürün kaynağı olan ve aynı zamanda sosyal bağlar kuran yeni nesil şehir çiftlikleri konseptini gelişriten Peas&Love, 2020 sonunda 4 milyon eurodan fazla öz sermaye ve banka kredisi topladı.
Brüksel ve Paris'te 10 kentsel çiftlik içeren bir ağa sahip Peas&Love, Avrupa'da başarılı olabilecek ender iş modellerinden biri olarak kabul ediliyor.
2017'de Fransa'da düzenlenen "Change Now" (Değişim Şimdi) adlı konferansta "20 yıl boyunca bahçemde ya da terasımda sebze ve meyve yetiştirmeye çalıştım ama her yıl başarısız oldum. Yeterli zamanım ve bilgim yoktu" diyerek anlatıyor Peas & Love'ın başlangıç hikayesini.
Scheepers'ın daha karşısına çıkan engelleri dikey tarım teknolojileri kullanarak aşmak istemesiyle kurulan Peas & Love, bugün aylık kiralama yöntemiyle çalışıyor.
İnsanlar şehir çiftliklerini kiraladıktan sonra tüm bakımı şirket tarafından yapılıyor ve hasat zamanının geldiği uygulama yöntemiyle haber veriliyor. Bu süreçte insanlar bakıma ya da diğer eğitimlere de katılabiliyor.
"Geleneksel tarım yöntemleriyle Paris'in doyurulması için Paris'in üç katı büyüklüğünde alana ihtiyaç var" diyen Scheepers, "Amacımız şehirleri doyurmak değil. Vatandaşları birleştirmek. Yerel kalkınmayı sağlamak" ifadelerini kullanıyor.
Tüm bunların yanı sıra Temmuz 2020'de, kentsel ve dikey tarımın tüm Avrupalı paydaşlarını bir araya getirmek amacıyla Avrupa Kentsel ve Dikey Tarım Federasyonu'nu kuran Jean-Patrick Scheepers'ın ortağı olduğu son şirket Mycelium da 2020'de kuruldu.
© The Independentturkish
