İspanya'da bina kaynaklı sera gazı salım azaltma (4)

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

14 Ağustos 2021 tarihinde İspanya'nın Montoro bölgesinde rekor sıcaklık kaydedilmiştir.

Önceki doğrulanmış rekor sıcaklık, 13 Temmuz 2017'de aynı yerde 47,3°C olarak ölçülmüş. İklimde ani, şiddetli ve sık anormallikler artamaya devam edecek.
 

1.jpg
Şekil 1. İspanya Montoro'da rekor sıcaklık


İspanya'da kışların alışık olduğumuzdan daha kısa ve yazların ise daha uzun olacağını unutmayalım.

Bu nedenle yılın büyük bir bölümünde sıcağı içeride değil dışarıda tutmaya çalışılmalı.
 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Yalıtımsız binalarda ısıtma ve soğutmada enerji yoksulluğu, yıllardır halının altına gizlenmiş sessiz sorunlardan biridir. Her zaman orada durduğu biliniyordu, ancak harekete geçmek ve bunu çözmeye yönelik somut önlemler bulmak zordu.

Neyse ki, İspanya'nın sadece iki yıldır, onu asıl sorunun zirvesine yerleştiren bir eylem planı var.

İspanya'da 3,5 ila 8 milyon insanın günlük olarak enerji yoksulluğu sorunlarıyla yaşadığı tahmin edilmekte.

İspanya, 2050 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 yılına göre yüzde 90 oranında azaltmayı planlamakta.

Bu, 2018'de yayılan 334 milyon MtCO2eq eşdeğerinden CO2 emisyonlarının 2050'de yayılan maksimum 29 MtCO2eq değerine düşürülmesi anlamına geliyor.

Emisyonların geri kalan yüzde 10'u, yüzyılın ortalarına kadar yaklaşık 37 MtCO2eq yakalayabilecek karbon yutak alanları tarafından absorbe edilecek ve bu da iklim tarafsızlığına ulaşmak anlamına gelmekte.

ELP, İklim Değişikliği ve Enerji Geçişi Kanunu Tasarısı, Adil Geçiş Stratejisi, Enerji Yoksulluğu Stratejisi, Ulusal İklim Değişikliğine Uyum Planı ve özellikle Ulusal Entegre Enerji ve İklim Planı (2021-2030) ile birlikte Hükümetin Enerji ve İklim Çerçevesini tamamlayan önemli bir parça olarak yapılandırılmış.

Belge bu çerçeveyle tutarlı olup, PNIEC tarafından başlatılan yolu devam ettirerek İklim Değişikliği ve Enerji Geçişi Hakkında Kanun Tasarısı'nda belirlenen sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerine ulaşma yolunu ve yollarını geliştirerek tamamlamakta.

Gayrimenkul sektörü, Avrupa'daki en büyük enerji kullanıcılarından biridir ve bu nedenle, 2050 yılına kadar Avrupa'nın iklim nötrlüğü hedefine ulaşmak için binaların modernizasyonu ve enerji rehabilitasyonu esastır.

İspanyol hükümeti, uzun vadeli yenileme stratejileri (LTRS), ülkenin iklim nötrlüğüne yönelik çalışma yaklaşımını belirleyen ulusal stratejiler üçlemesinin bir parçasını oluşturuyor, diğer ikisi:

  • 2050'te Modern, Rekabetçi ve İklim-Nötr bir İspanya Ekonomisi için Uzun Vadeli Strateji ("İklim-Nötr Strateji") - tüm ekonomi için enerji tasarrufu ve emisyonların azaltılması için ulusal hedefler belirleyen stratejik planlama aracı.
     
  • 2021-2030 dönemine odaklanan ve periyodik olarak güncellenecek olan Ulusal enerji ve iklim planı (NECP).

Binaların yenilenmesi iklim hedeflerini karşılamanın anahtarıdır ve aynı zamanda önemli bir yeni iş kaynağıdır.

Yılda sadece 100 bin mülkün yenilenmesi gerektiği belirtiyor. Bu yetersiz, Avrupa'nın enerji ve iklim taahhütlerine uymak için her yıl 250 binden fazla binanın rehabilite edilmesi gerekiyor.

Binalarda hafif tadilatlar (yüzde 3 ≤ x ≤ yüzde 30 tasarruf); orta ölçekli yenilemeler (yüzde 30 < x ≤ yüzde 60 tasarruf); Derin yenilemeler (x > yüzde 60 tasarruf) sağlanır.

İspanyol hükümeti, mevcut binaları daha enerji verimli hale getirmek ve ülkenin geleneksel yeni inşaatından uzaklaştırmak için modernize etme konusunda büyük çalışma yapıyor.

Enerji Verimliliği Programını, ülkenin ekonomisine dönüştürmek en büyük hedeftir. 

Konut tipi binaların yalıtımı, güneş panelleri ve ısı pompalarının iyileştirilmesi ve yaygınlaştırılması, kamu binalarının derin yenilenmesi ve sosyal konutlar gibi çalışmaların sübvanse edilmesi inşaat sektörünü canlandıracaktır. 

İspanya, 2050 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 2020'ye kıyasla yüzde 98,8 azaltarak konut sektörünü fiilen karbondan arındırmayı planlamakta. Konut dışı sektör için açık bir hedef yok.

Bununla birlikte, Şekil 2 ve 3'de açıklanan 2020-2050'de öngörülen iki enerji talebi profilinin benzerliği, bu sektörün de neredeyse tamamen karbondan arındırılacağını gösteriyor.

Konut sektöründe enerji kullanımının 2020'den 2050'ye kadar yüzde 37 oranında azalacağı tahmin edilmekte (Şekil 2), konut dışı bina sektör için ise azalma yüzde 36 (Şekil 3).

Bu zaman dilimi içerisinde her iki sektörde de fosil yakıt enerji kullanımı ortadan kalkacak ve karbonsuzlaşma gelişecek.  

Bu nedenle sektörün karbondan arındırılması, elektrik arzının 2050 yılına kadar neredeyse tamamen karbondan arındırılmasına bağlı.

Her iki rakam da 2030 ve 2040'taki enerji tüketimi için ara kilometre taşlarını göstermekte.
 

2.jpg
Şekil 2. Öngörülen konut tipi bina sektörü enerji kullanımı 2020-2050

 

3.jpg
Şekil 3 Öngörülen konut dışı bina sektörü enerji kullanımı 2020-2050

 

İspanya'da binalar enerji tüketiminin yüzde 31'inden sorumlu.

Konut tipi binaların enerji tüketiminin ülkedeki toplam tüketimin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturduğunu ve son 15 yılda sürekli bir artış kaydetmekte.


İspanya uygulamaları 

İspanya'da 2016 yılı verilerine göre toplam 25,54 milyon konut var. 

Mevcut binalar toplam 3,5 milyar metrekare inşa edilmiş olup, bunun yüzde 85'i konut kullanımları için, kalan yüzde 15'i ise başta idari ve ticari amaçlarla olmak üzere diğer üçüncül kullanımlara yöneliktir.

2016 yılında, 111 milyon 291 bin 436 metrekare toplam taban alanı ile 283 bin 532 adet ofisleri barındıran binalarda tüketilen enerjinin neredeyse üçte biri (yüzde 29,34) olan 3 bin 118 ktoe tüketmiştir.

Binaların enerji tüketiminin yüzde 66'sı ısıtma, soğutma ve havalandırma için kullanılmakta.

İspanya'da, bina sektöründe enerji yenileme için uzun vadeli stratejiden elde edilen verilere göre, mevcut bina stokunun enerji tüketiminin nihai ulusal enerji tüketiminin yüzde 31,3'ini olduğunu göstermekte.

2021'den itibaren İspanya, tüm yeni binaların enerji tüketiminin 2006 bina stokundan yüzde 85 daha düşük olmasını hedeflemekte.

Ayrıca, mevcut binaların yüzde 13'ünün 2020 yılına kadar yenilenmesi gerekmekte.

Son olarak, Enerji Verimliliği Eylem Planı 2016 yılına kadar tüm Kamu Genel İdare binaları için enerji tüketiminde yüzde 20 azalma gerektirmekte.

İspanya, 12 iklim bölgesine ayrılmış durumdadır (Şekil 4). 
 

4.jpg
Şekil 4. İspanya iklim bölgeleri

 

Aralık 2016'da sınırlarını belirtmeden İspanya için nZEB göstergeleri taslağı yayımlanmıştır. Hala onaylanacak.

Önerilen göstergeler şunları tanımlamayı amaçlamaktadır:

Maksimum net PE kullanımı, maksimum toplam PE kullanımı, DHW üretimi için minimum yenilenebilir katkı, maksimum bina küresel ısı geçirgenliği, temmuz ayındaki güneş kazançları dikkate alınarak güneş kontrolü, konut muhafazalarında maksimum iletim, nem riskinin doğrulanması zarf ve HVAC sistemleri ve aydınlatma için minimum EE değerleridir.

U değerini sağlamada, yalıtım, hava sızdırmazlığı, kontrollü havalandırma ve kontrol esastır. 
 

Tablo (1).jpg
Tablo 1. İspanya'da U değerleri

 

Konut tipi binalarda ısıtma enerjisinin yüzde 40'ının pencerelerden veya pencerelerin etrafındaki boşluklardan kaçtığını tahmin edilmekte.

Ortalama birincil enerji tüketimi, iklim bölgesine bağlı olarak 203.9 kWh/metrekare/yıl ila 282 kWh/metrekare/yıl arasında değişmekte. Sera gazı emisyonları ise 44,1 kgCO2/metrekare/yıl ile 63,6 kgCO2/metrekare/yıl arasında değişmekte.

Binaların enerji tüketimi bulundukları yerin iklim bölgesine, binanın yapım tarihine ve kullanımına ve mevcut binalar olması durumunda yenileme müdahale kapsamına göre sınırlandırılacak.

Yenilenebilir kaynaklardan enerji kullanımıyla enerji tüketimi büyük ölçüde karşılanacak.

İspanya'da binaların derin yenileme ihtiyacı çok büyük. Hükümet, 2030 yılına kadar İspanya'nın binalarını modernize etmek için toplam 40 milyar avroya ihtiyacı olacağı tahmin edilmekte.

Binanın termal (dış zarfında) zarfında yer alan veya uygun olduğu hallerde bina kısmının birincil enerjisinin (Cep,nren) tüketimi sınır değeri, (Cep,nren,lim) değerini aşmayacaktır.

Tablo 2 özel konut kullanımı için sınır değeri Cep,nren,lim [kWh/metrekare/yıl] verilmiştir.
 

Tablo (2).jpg
Tablo 2. Limit değerleri (kWh/metrekare/yıl)


Not: Yarımada olmayan bölgede (Illes Balears, Canarias, Ceuta ve Melilla) tablodaki değerler 1,25 ile çarpılacaktır.


Özel konut dışı kullanım için sınır değeri Cep,nren,lim [kWh/metrekare/yıl] kış iklim bölgesi Tablo 3'de verilmiştir.
 

Tablo (3).jpg
Tablo 3. Özel konut dışı kullanım için sınır değeri Cep,nren,lim [kWh/metrekare/yıl] Kış iklim bölgesi


CFI: Ortalama dahili yük [W/metrekare]

Not: Yarımada olmayan bölgede (Balear Adaları, Kanarya Adaları, Ceuta ve Melilla) elde edilen değerler 1,40 ile çarpılacaktır.


Not edilmelidir (terminolojiye bakınız), ortalama dahili yük, mesleğin süresi boyunca ortalama olarak değil, tipik bir hafta boyunca dahili yükün ortalama değeri olarak hesaplanır veya işgal süresi boyunca maksimum yük olarak hesaplanır.


Özel konutlarda kullanım değişiklikleri ve reformlar

Önemli not: Yarımada iklim bölgeleri, kışın iklim şiddeti (α, A, B, C, D veya E) ile yaz iklim şiddeti (1, 2, 3 veya 4) kombinasyonuna karşılık gelmektedir.


Toplam birincil enerji tüketimi

Binanın termal zarfında yer alan veya uygun olduğu durumlarda bina bölümünün dikkate alınan kısmının toplam birincil enerji tüketimi (Cep, tot) Tablo 3'den elde edilen sınır değeri (Cep,tot,lim) aşmayacaktır. 

Özel konut kullanımı için Cep,toplam,lim [kWh/metrekare/yıl] sınır değeri Tablo 4'te verilmiştir. 
 

Tablo 4.jpg
Tablo 4. Limit değerler (kWh/metrekare/yıl)

 

Özel konut dışı kullanım için sınır değeri Cep,tot,lim [kWh/metrekare/yıl] Kış iklim bölgesi Tablo 5'de verilmiştir.
 

tb.jpg
Tablo 5. Özel konut dışı kullanım için sınır değeri Cep, nren, lim [kWh/metrekare/yıl] Kış iklim bölgesi


CFI: Ortalama dahili yük [W/metrekare]

Not 1: Yarımada olmayan bölgede (Balear Adaları, Kanarya Adaları, Ceuta ve Melilla) elde edilen değerler 1,40 ile çarpılacaktır.

Not 2: Ortalama dahili yük, mesleğin süresi boyunca ortalama olarak değil, tipik bir hafta boyunca dahili yükün ortalama değeri olarak hesaplanır veya işgal süresi boyunca maksimum yük olarak hesaplanır.


Özel binalarda, birincil enerji tüketimi, kış iklim bölgelerine bağlı olarak, α ve A iklim bölgeleri için 40 kWh/metrekare/yıl ile E iklim bölgesi için 80 kWh/metrekare/yıl arasında değişen bir değerle sınırlı.

Konut tipi binalarda ısıtma talebi, kış iklim bölgesine göre, α, A ve B iklim bölgeleri için 15 kWh/metrekare/yıl ile E iklim bölgesi için 40 kWh/metrekare/yıl arasında değişen bir değerle sınırlı.

Soğutma talebi sınırı, yaz iklim bölgesine göre 1, 2 ve 3 bölgeler için 15 kWh/metrekare/yıl ve 4 bölge için 20 kWh/metrekare/yıl olarak belirlenmiştir (Şekil 5).
 

5.jpg
Şekil 5. Isıtma enerjisi talebinin sınır değerleri

 

Farklı kullanım alanları ile birlikte özel konut kullanımına yönelik birimleri bulunan binalarda, toplam birincil enerji tüketiminin sınır değeri (Cep,tot,lim), farklı kullanıma sahip binanın her bir bölümüne bağımsız olarak uygulanmalı.

Neredeyse sıfır enerjili bina yenileme çalışmasında birincil (fosil) enerji kullanımının göstergesel sayısal bildirimi (göstergesi): konut tipi binalar için: 50 kWh/metrekare/yıl ve konut dışı binalar için: 100 kWh/metrekare/yıldır.

2021'den itibaren İspanya, tüm yeni binaların enerji tüketiminin 2006 bina stokundan yüzde 85 daha düşük olmasını hedeflemekte.

Ayrıca, mevcut binaların yüzde 13'ünün 2020 yılına kadar yenilenmesi gerekmekte. Son olarak, Enerji Verimliliği Eylem Planı 2016 yılına kadar tüm devlet Genel İdare binaları için enerji tüketiminde yüzde 20 azalma gerektirmekte.

Kullanılacak sıcak suyunun bir kısmının (yüzde 30 ila yüzde 70 arasında değişebilen), iklim bölgesine ve teknoloji sistemine göre termal güneş enerjisi ile karşılanmasını gerektirmekte.

Enerji performansı sertifikaları, 250 metrekare üstündeki binalar veya bina birimleri için zorunlu. Sertifikalar 10 yıl geçerli. Ancak süreleri dolmadan önce gönüllü olarak güncellenebilirler. Yeni bir kiralama veya satış durumunda yenilenmesi gerekir.

2007'den sonra yapılan yeni binaların enerji performans sertifikalarında F ve G etiketi olamaz.

Enerji derecelendirmesi, binanın iyi veya kötü enerji performansının nedenlerini açıklamaya izin veren ve söz konusu performansı iyileştirmek için öneriler önerirken dikkate alınması gereken hususlar hakkında faydalı bilgiler sağlayan çeşitli göstergeler aracılığıyla ifade edilir.

Bu göstergeler, yıllık olarak ve binanın faydalı yüzey alanına atıfta bulunarak, binanın belirli iklim koşullarında, tüketilen enerji de dahil olmak üzere normal çalışma ve doluluk koşullarıyla ilgili ihtiyaçları karşılamak için ısıtma, soğutma, sıcak su üretimi ve havalandırma ve uygun olduğunda aydınlatma; iç mekan hava kalitesinin yanı sıra termal ve hafif konfor koşullarını korumak için tükettiği enerjiden elde edilecektir. 

İspanya'da enerji tüketimi ve sera gazı salımını içeren kimlik belgesi sınıflandırılması, Tablo 6 ve Şekil 6'da verilmiştir. 
 

Tablo 6.jpg
Tablo 6. Enerji tüketimine ve sera gazı salımına göre kimlik belgesi sınıflandırılması

 

6.jpg
Şekil 6. Binaların enerji verimliliği belgesi modeli

 

Yeni yapılacak binaların ve derin yenileme yapılacak binaların enerji performans sertifikaları F veya G enerji olmayacak.

Konut tipi binalarda ve konut tipi olmayan binalarda aydınlatmada akkor ve halojenli lamba kullanımı yasaklanmış. Aydınlatmada LED lamba kullanımı zorunlu.  

AB ülkelerinde, yeni yapılacak binalarda ve mevcut binaların derin yenilenmesinde ısıtma, soğutma, sıcak su üretimi ve havalandırmada ulusal enerji tüketim (kWh/metrekare/yıl) değişimi (son 16 yılda) Şekil 7'de verildiği şekilde gelişmiştir.  
 

7.jpg
Şekil 7. Bazı AB ülkelerinde enerji tüketimi değişimi

 

İspanya, binalarda birincil enerji tüketimini 100 kWh/metrekare/yıldan 50 kWh/metrekare/yıla düşürmüştür.

Strateji, farklı sektörlerde bina yenilemeyi desteklemek için bir dizi finansman planı hakkında bilgi sağlarken, çoğu plan yalnızca önümüzdeki birkaç yıl için detaylandırılmış. Yatırım gereksinimleri yalnızca konut sektörü için sayısallaştırılmış.

2050 yılına kadar toplamda 122 milyar avroluk bir yatırım ve ayrıca 21 milyar avroya kadar finansman maliyeti gerekecek ve bu da toplamda 143 milyar avroya ulaşacak.

Şehirde binalar yalıtıldığı ve enerji verimli hale getirildiği zaman sera gazı salım azaltmanın yanında kükürt dioksit, azot oksitler, PM10, PM25 ve CO kirletici emisyonları da önemli ölçüde azalır.

Hava kirliliğinden hastalanma ve ölüm oranı düşer, sağlık harcamaları azalır, yeşil alanların zarar görmesi önlenir. İnsanlar temiz hava solur. Ve Isı adası etkisi azalır.

Binalar;

  • Tekniğine uygun yalıtılmaz, sızdırmazlık sağlanmaz, enerji verimli pencereler kullanılmaz ve enerji tüketim hedefleri belirlenmezse
  • Isıtma, soğutma ve sıcak su üretiminde eski ve kirli enerji verimsiz ekipmanlar yerine enerji verimli olanlar kullanılmazsa,
  • Yenilenebilir enerji ısıtma, soğutma ve sıcak su üretiminde kullanılmazsa,
  • Isı pompaları kullanılmaya başlanılmazsa,

2050 yılına kadar enerji nötr şartlarını sağlamak mümkün olmaz.  

Havayı değil binaları, enerjiyi israf etmeden ısıtalım ve soğutalım. Isıtmada ve soğutmada atık ısıya para ödemeyelim, iklim değişikliğine dur diyelim.

İnsanları, havayı ve binaları hasta etmeyelim. Yalıtımsız binalar çabuk yaşlanır. 

Yeni bina yapılmasında ve mevcut binaların derin yenilenmesinde Enerji Verimliliği, Karbonsuzlaşma (karbondan arındırma) ve karbon (iklim) nötr hedefleri temel ilke olmalı.

Binalarda enerji verimliğine odaklanılmalı.


Son söz; etkili yalıtım, sızdırmazlık ve cam sistemlerinin tanıtılması, binayı ısıtmak ve soğutmak için gereken enerjide önemli bir azalma sağlayabilir.

Isıtma ve soğutmada yenilenebilir enerji kullanılması binaları enerji nötr hale getirecektir. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU