Balıkla tuzun serüveni: Tuzlu balık

Van Gölü’nde yaşayan İnci Kefali balığı, Vanlı kadınların eliyle tuzlanarak, sofraların vazgeçilmezi haline geliyor

Fotoğraf: Independent Türkçe

Dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü’nde yaşayabilen endemik tür olan inci kefali balığı için 15 Nisan – 15 Temmuz tarihleri arasında avlanma yasağı uygulanıyor.

Bu dönemde yapılan kaçak avlanmalara çok yüksek para cezalarının yanı sıra hapis cezaları veriliyor. Avlanma yasağı döneminde yapılan sıkı denetimler nedeniyle, İnci Kefali balığının geleceği için büyük önem arz ediyor.

 

İnci Kefali Balığı,15 bin kişinin ekmek kapısı

Van Gölü Havzası’nın önemli değerlerinden olan İnci Kefali Balığı, bölgede yaklaşık 15 bin kişinin ekmek kapısı durumunda.

Tabi ki İnci Kefali balığının değeri bununla bitmiyor. Belli döneminde üremek için Norveç'teki somon balıkları gibi suyun akışının tersine yüzerek tatlı sulara göç eden inci kefalinin zorlu yolculuğu görenleri büyülüyor. İnci Kefali, Van Gölü’nde 800 bin yıldır yaşıyor ve 800 bin yıldır bu göçü gerçekleştiriyor.

 

Bu zorlu, muhteşem ve tarihi göç yolculuğu aynı zamanda bölgenin turizmine de katkı sunuyor. Bu görsel şöleni izlemek için her yıl binlerce yerli ve yabancı turist Van ve ilçelerine geliyor.

İnci Kefali balığı, kadınların eliyle yeniden işlenerek, yıl boyunca sofraların vazgeçilmezi haline geliyor.

Avlanma yasağı sona ermesiyle birlikte Van Gölü’nde tutulan balıklar, kadınlar tarafından temiz suyla yıkanıyor. Suyu iyice süzüldükten sonra geniş bir leğende tuzlanarak her gün karıştırmak suretiyle üç gün bekletiliyor. Bu süre zarfında tuzlanmış balığın üzerine bozulup, kokuşmasını önlemek amacıyla acı yaprak denen bir bitki konularak muhafaza ediliyor.

 

Üçüncü günün sonunda temiz suyla yıkandıktan sonra süzülmesi beklenir. Suyu iyice süzülen balıklar kasa ya da dibi delinmiş bir bidona karınları bir birine değmeyecek şekilde, bir sıra balık dizildikten sonra üstünü tamamen kapacak kadar tuz dökülerek bir sıra daha balık konuyor. Bidon ya da kasa dolana kadar bu işleme devam ediliyor.  İşlem bittikten sonra serin bir yerde muhafaza ediliyor.

Balıkla tuzun bir araya geldiği bu lezzet, yıl boyunca sofraların vazgeçilmezi haline geliyor.

 

“Zahmetli bir iş”

İnci Kefali balığı yasağının 15 Temmuz tarihinden sonra ermesiyle birlikte satın aldığı balıkları kaya tuzuyla tutuklarını söyleyen Hatice Ölmez, tuzladıkları balıkları bir yıl boyunca yediklerini söyledi.

Tuzlu balık yapmanın çok zahmetli bir işlem olduğunu ifade eden Ölmez, konuşmasına şöyle devam etti:

“Taze aldığımız balıkları iyice suda temizledikten sonra süzüyoruz. Suyu süzülen balıkları bir leğende tuzluyoruz ve bir süre bu leğende bekletiyoruz. Daha sonra balıklarımızı yeniden yıkıyoruz ve süzüyoruz. İyice süzülen balıklarımızı bir bidona ve ya kasaya yerleştiriyoruz. Bu işlemi kademe kademe yapıyoruz. Tam altta tuz daha sonra balıkları koyuyoruz. Bu şekilde bir balıkları tuzun içinde kaybolacak şekilde işlemlerimizi yapıyoruz.”

 

Yaptıkları tuzlu balıkları bir yıl boyunca özellikle kahvaltılarında yediklerini belirten Ölmez, bu yıl yaklaşık 100 kilo balığı tuzladıklarını vurguladı.

“Bu işi büyüklerimizden öğrendik”

Hanife Demir ise, tuzladıkları balıkları hem yemeklik hem de satmak için yaptıklarını söyledi. Her yıl yaklaşık 200 kilo balığı tuzladıklarını söyleyen Demir, balık tuzlama işini büyüklerinden devraldıklarını ve gelenek hale geldiğini sözlerine ekledi.

 

Demir konuşmasına şöyle sürdürdü: “Balık yasağı bittikten sonra, aldığımız balıkları tuzluyoruz. Tuzladığımız balıkları genellikle kış aylarında satıyoruz. Burada insanlar tuzlu balığı çok seviyor. Tuzlu balık özellikle kahvaltılarda çok tercih ediliyor. Biz tuzlu balığı yağda ya da tandırda pişiriyoruz. Mutlaka herkesin bu lezzeti tatmasını istiyoruz.”

Nurettin Oruç adlı esnaf ise, kadınların yaptıkları tuzlu balıkları satın aldığın belirterek, satın aldığı tuzlu balıkları, başka şehirlerden gelen insanlara sattığını söyledi. Oruç, Van’da tuzlu balığın kilosunu 5 liraya aldığını, 7 ile 10 lira arasında sattığını söyledi.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU