Uzmanlar, Kuzey Kutbu’ndaki gezgin kutup girdabının ABD’yle Asya’nın doğusunda ve Avrupa’nın kuzeyinde kışın geri kalanında daha soğuk ve karlı havaya neden olabileceğini söyledi.

ABD'nin Massachusetts eyaletindeki Atmosferik ve Çevresel Araştırma’da mevsimsel tahmin direktörü Judah Cohen, kutup girdabının alışıldık bir doğa olayı olduğunu, fakat mevcut girdabın gezme ve muhtemelen bölünme özelliklerini taşıdığını belirtti. Sebep olarak Kuzey Kutbu’ndaki artan sıcaklıklara işaret etti. Zira bu bölge, dünyanın geri kalanından daha hızlı ısınıyor. Bunun sonucunda buz örtüsü gittikçe küçülüyor.

Kutup girdabı, Kuzey Kutbu’nun yukarısında, stratosferde meydana gelen geniş alçak basınç alanına deniyor. Stratosferin hemen altındaysa çoğu hava olayının meydana geldiği troposfer bulunuyor. Söz konusu düşük basınçlı sistem genellikle soğuk ve dönen havayla doluyor.

Kış mevsimi boyunca, kutup girdabını yerinde tutan jet akımı bazen zayıflayarak girdabın soğuk havasının güneye doğru yayılmasına yol açıyor sağlıyor.

Cohen, kutuptaki artan sıcaklıkların, kutup girdabının dengesini muhtemelen bozduğunu söyledi. Kuzey Kutbu’ndaki buz örtüsünün daha az bulunmasının nemi artırdığını ve bunun kara dönüştüğünü ifade etti. Bu durumda ısı uzaya yansıyıp Sibirya’yı normalden daha soğuk yapıyor. Böylece troposferdeki Avrasya’ya uzanan termal şeridi bozuyor. Cohen, söz konusu altüst olmuş şeridin, kutup girdabının dengesini bozarak kuzey yarımkürenin önemli kısmında daha soğuk kışlara neden olabileceğini düşünüyor.

Cohen, Sibirya genelindeki kar yağışının şu ana kadar normalin üzerinde seyrettiğini ve bunun zayıf kutup girdabına katkı sağladığına inandığını ekledi. Ancak bu ilişki konusunda fikir birliği mevcut değil. Buna rağmen zayıf kutup girdabının kuzey yarımkürenin bazı kısımlarında daha soğuk kışlara yol açtığı biliniyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  16 Ocak 2021 – Avusturya'nın başkenti Viyana'da solcu gruplar, komplo teorilerini savunan sağcılara karşı gösteri düzenledi (AFP)

• 2/30

  15 Ocak 2021 - Batı Şeria'daki El Halil kentinde İsrail askerleri, yasa dışı yerleşimleri protesto eden yaşlı bir Filistinliyi gözaltına alıyor (AFP)

• 3/30

  14 Ocak 2021 - Rusya'nın başkenti Moskova'da yoğun kar yağışının ardından Kızıl Meydan beyazlara büründü (AFP)

• 4/30

  13 Ocak 2021 - Uganda'da Bobi Wine ismiyle de tanınan devlet başkanı adayı ve şarkıcı Robert Kyagulanyi, güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü söylediği şoförünün cenaze töreninde konuşuyor (Reuters)

• 5/30

  11 Ocak 2021 - Motor sporları tutkunlarının ilgiyle izlediği Suudi Arabistan'daki 2021 Dakar Rallisi devam ediyor (AFP)

• 6/30

  9 Ocak 2021 - Batı Şeria'da Filistinli bir gösterici, İsrail'in kurduğu güvenlik telini aşmaya çalışıyor (AFP)

• 7/30

  8 Ocak 2021 - Hindistan'ın Kalküta kentinde bir Hindu din adamı Kovid-19 testi için örnek veriyor (Reuters)

• 8/30

  7 Ocak 2021 - Hindistan'da haftalardır tarım yasalarına karşı protestolarını sürdüren çiftçiler, başkent Yeni Delhi sınırındaki gösterilere bu defa traktörleriyle katıldı (AP)

• 9/30

  6 Ocak 2021 - Polonyalı kayakla atlama sporcusu Dawid Kubacki, Almanya'daki kayak bölgesi Garmisch-Partenkirchen'de antrenman yapıyor (AFP)

• 10/30

  4 Ocak 2021 - Portekiz'de koronavirüs vaka sayılarındaki artış nedeniyle yeni tecrit önlemleri uygulamaya konurken, başkent Lizbon'da bir motor bomboş sokaklarda ilerliyor (AP)

• 11/30

  2 Ocak 2021 - Koronavirüsün dünyada ilk görüldüğü yer olan Çin'in Vuhan kentinde, halk Yangtze Nehri kenarında yürüyüş yapıyor (AFP)

• 12/30

  1 Ocak 2021 - İsviçre'nin Zürih kentinde Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenler için Gemüsebrücke köprüsü üzerinde mumlar yakıldı (Reuters)

• 13/30

  31 Aralık 2020 – Arjantin'de kürtaj yasağının kaldırılmasını öngören tasarı Senato'da kabul edilirken, karar öncesinde başkent Buenos Aires'de toplanan kürtaj karşıtları eylem yaptı (Reuters)

• 14/30

  30 Aralık 2020 – Perulu şamanlar, 2021 öngörülerini başkent Lima'da düzenledikleri ayinle açıkladı (Reuters)

• 15/30

  28 Aralık 2020 - Fransa'nın Marsilya kentinde temizlik işçilerinin 17 Aralık'tan bu yana sürdürdüğü grev nedeniyle sokaklarda çöp yığınları oluştu (AFP)

• 16/30

  26 Aralık 2020 - Pfizer ve BioNTech'in Kovid-19 aşısının Macaristan'a ilk sevkiyatı, başkent Budapeşte'ye ulaştı (AFP)

• 17/30

  25 Aralık 2020 - Sudan'ın başkenti Hartum'da Hıristiyanlar, Noel ayini için St. Matthew Katolik Kilisesi önünde bekliyor (AFP)

• 18/30

  24 Aralık 2020 - Irak'ın Basra kentine bağlı Zubeyr ilçesinde bir aslan yetiştiricisi, evinin bahçesinde beslediği Afrika aslanıyla oynuyor (Reuters)

• 19/30

  23 Aralık 2020 - Hz. İsa'nın doğum yeri olduğuna inanılan Batı Şeria'daki Beytüllahim kentinde, Filistinli bir güvenlik görevlisi Noel öncesi kurulan Yeniden Doğuş sahnesi önünde nöbet tutuyor (Reuters)

• 20/30

  19 Aralık 2020 – İtalya'nın başkenti Roma'daki Tor Vergata Hastanesi çalışanları, Kovid-19 testi yaptırmaya gelenleri eğlendirmek için palyaço ve Noel Baba kıyafetleri giydi (AFP)

• 21/30

  18 Aralık 2020 - Nijerya'da Boko Haram'ın geçen hafta kaçırdığı 350'ye yakın erkek öğrenci serbest bırakıldı (AFP)

• 22/30

  17 Aralık 2020 – Hindistan'da Yüksek Mahkeme yeni tarım yasalarına karşı kitlesel gösteriler düzenleyen çiftçilerle hükümet arasında bir arabuluculuk organı kurulmasını önerirken, borçları nedeniyle kendilerini öldüren çiftçilerin eşleri ve akrabaları da başkent Yeni Delhi sınırındaki gösterilere destek verdi / Fotoğraf: Reuters

• 23/30

  16 Aralık 2020 – Monaco Prensesi Charlene, Monaco Sarayı'nda düzenlenen geleneksel Noel etkinliğine katıldı / Fotoğraf: AFP

• 24/30

  14 Aralık 2020 - Britanya'nın başkenti Londra'daki Parlamento Meydanı'nda Kovid-19 aşısına karşı düzenlenen gösteride bazı katılımcılarla polis arasında arbede yaşandı / Fotoğraf: Reuters

• 25/30

  12 Aralık 2020 - Hindistan'ın Kalküta kentinde, çiftçilerin hükümetin tarım yasalarına karşı ülke çapında düzenlediği protestolara destek gösterisine dini liderler de katıldı / Fotoğraf: AFP

• 26/30

  11 Aralık 2020 - Irak'ın başkenti Bağdat'ta kitapçılarıyla ünlü Mutanabbi Sokağı'nda satışlar pandemiye rağmen devam ediyor / Fotoğraf: AFP

• 27/30

  10 Aralık 2020 - Hindistan'ın Srinagar kentinde dağlık bölgede dolaşan bir çocuk / Fotoğraf: AFP

• 28/30

  9 Aralık - Yemen'in başkenti Sana'da düzenlenen bir toplu nikah töreninde, yerel aşiret üyesi erkekler geleneksel danslarını sergiliyor / Fotoğraf: Reuters

• 29/30

  7 Aralık 2020 - Hindistan'da yeni tarım yasalarını protesto eden çiftçiler başkent Yeni Delhi sınırında gösterilerini sürdürürken güvenlik güçleri dinleniyor / Fotoğraf: AFP

• 30/30

  4 Aralık 2020 – Avusturya'nın bazı bölgelerinde toplu Kovid-19 test uygulaması başlatılırken, başkent Viyana'da ordu mensupları test merkezleri önünde uzun kuyruklar oluşturdu / Fotoğraf: AFP

Ayrıca, ani stratosfer ısınması (sudden stratospheric warming - SSW) diye adlandırılan olayın kutup girdabını zayıflatabileceği ve hareket etmesine yol açabileceği kabul ediliyor. Cohen, SSW’lerin Kuzey Kutbu’ndaki buz örtüsünün azalmasıyla ilişkili hava koşullarıyla tetiklenebileceğine işaret etti. Live Science'ın Washington Post’tan aktardığına göre, SSW’ler her 10 yılda ortalama 6 kez yaşanırken şu an büyük bir SSW mevcut.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Kimya Bilimleri Laboratuvarı’ndan Amy Butler, kutup girdabının saat yönünün aksine esen rüzgarlarının 5 Ocak’ta ters yöne döndüğünü ve bunun ani atmosferik ısınma olayının gerçekleştiğine dair ipucu görevi gördüğünü söyledi. Girdabın, Kuzey Kutbu üzerindeki alışılagelmiş konumundan Avrupa ve Kuzey Atlantik’e doğru yöneldiğini ekledi.

Cohen sözlerini şöyle noktaladı:

Bu haftaki (8 Ocak haftası) kutup girdabı bozulması nedeniyle, iki hafta içinde ABD’yle Asya’nın doğusunda ve Kuzey Avrupa’da daha soğuk hava göreceğimize dair işaretler mevcut. Bunun kar fırtınası mı yoksa soğuk hava mı olacağı belli değil.

Independent Türkçe, Live Science