Uzmanlar, Kuzey Kutbu’ndaki gezgin kutup girdabının ABD’yle Asya’nın doğusunda ve Avrupa’nın kuzeyinde kışın geri kalanında daha soğuk ve karlı havaya neden olabileceğini söyledi.

ABD'nin Massachusetts eyaletindeki Atmosferik ve Çevresel Araştırma’da mevsimsel tahmin direktörü Judah Cohen, kutup girdabının alışıldık bir doğa olayı olduğunu, fakat mevcut girdabın gezme ve muhtemelen bölünme özelliklerini taşıdığını belirtti. Sebep olarak Kuzey Kutbu’ndaki artan sıcaklıklara işaret etti. Zira bu bölge, dünyanın geri kalanından daha hızlı ısınıyor. Bunun sonucunda buz örtüsü gittikçe küçülüyor.

Kutup girdabı, Kuzey Kutbu’nun yukarısında, stratosferde meydana gelen geniş alçak basınç alanına deniyor. Stratosferin hemen altındaysa çoğu hava olayının meydana geldiği troposfer bulunuyor. Söz konusu düşük basınçlı sistem genellikle soğuk ve dönen havayla doluyor.

Kış mevsimi boyunca, kutup girdabını yerinde tutan jet akımı bazen zayıflayarak girdabın soğuk havasının güneye doğru yayılmasına yol açıyor sağlıyor.

Cohen, kutuptaki artan sıcaklıkların, kutup girdabının dengesini muhtemelen bozduğunu söyledi. Kuzey Kutbu’ndaki buz örtüsünün daha az bulunmasının nemi artırdığını ve bunun kara dönüştüğünü ifade etti. Bu durumda ısı uzaya yansıyıp Sibirya’yı normalden daha soğuk yapıyor. Böylece troposferdeki Avrasya’ya uzanan termal şeridi bozuyor. Cohen, söz konusu altüst olmuş şeridin, kutup girdabının dengesini bozarak kuzey yarımkürenin önemli kısmında daha soğuk kışlara neden olabileceğini düşünüyor.

Cohen, Sibirya genelindeki kar yağışının şu ana kadar normalin üzerinde seyrettiğini ve bunun zayıf kutup girdabına katkı sağladığına inandığını ekledi. Ancak bu ilişki konusunda fikir birliği mevcut değil. Buna rağmen zayıf kutup girdabının kuzey yarımkürenin bazı kısımlarında daha soğuk kışlara yol açtığı biliniyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Temmuz 2021 - Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'ne karşı miting düzenlendi. On binlerce Etiyopyalı, Addis Abbaba Belediye Başkanı tarafından Tigray bölgesinde mücadele veren orduyu desteklemek için düzenlenen mitingde bir araya geldi. Tigray'deki çatışmalar komşu Afar bölgesine de sıçradı (AFP)

• 2/30

  21 Temmuz 2021 - ABD ulusal basketbol ligi NBA'in final serisinin 6. maçında Phoenix Suns'ı 105-98 skorla mağlup eden Milwaukee Bucks, 1971'den sonra ikinci kez NBA şampiyonu oldu. Bucks'ın 4-2 galibiyetiyle sonuçlanan serinin en değerli oyuncusu, son maçta 50 sayı atan Giannis Antetokounmpo seçildi (AFP)

• 3/30

  20 Temmuz 2021 - Kurban Bayramı'nın birinci gününde Kudüs'teki Mescid-i Aksa'da bayram namazı kılındı. Kudüs İslami Vakıflar Basın Sözcüsü Firas Dibs, bayram namazına yüz bini aşkın Müslüman'ın katıldığını açıkladı (AFP)

• 4/30

  19 Temmuz 2021 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de son derece bulaşıcı olan, felce, ömür boyu sakatlığa ve hatta ölüme neden olabilen çocuk felcine karşı aşılama yapıldı. Virüsün bulaşmaya başladığı bildirilince Kenya genelinde üç milyon çocuğu aşılamak için hükümet, UNICEF, DSÖ ve diğer kuruluşlar tarafından ortak yürütülen bir aşı kampanyası başlatılmıştı (AFP)

• 5/30

  17 Temmuz 2021 - Reuters haber ajansına bağlı, Pulitzer ödüllü fotoğrafçı Danish Siddiqui, Afgan güçleri ile Taliban arasında çıkan çatışmada öldürüldü. Reuters'ın Hindistan'daki baş fotomuhabiri olan Siddiqui, Afganistan'a yeni gelişmeleri takip etmek için gitmişti. Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Siddiqui'nin basın kulübünde medya personeli, portresinin önüne mumlar koyarak merhum gazeteciyi andı (AFP)

• 6/30

  16 Temmuz 2021 - Tokyo Olimpiyatları'nın başlamasına bir hafta kaldı fakat Kovid-19 nedeniyle olimpiyatların düzenlenmesi konusundaki tartışmalar devam ediyor. Olimpiyat karşıtı grubun üyesi bir aktivist, Tokyo Olimpik ve Paralimpik Oyunları Düzenleme Komitesi binasına yürüyüşe geçmeden önce Tokyo'nun Tsukiji bölgesindeki bir olimpiyat reklamının önünde duruyor (AFP)

• 7/30

  15 Temmuz 2021 - Belçika, Almanya, Lüksemburg ve Hollanda'nın bazı bölümlerinde dünden beri etkili olan sağanak yağış, söz konusu ülkelerde toplamda 50'den fazla can kaybına sebep oldu. Fotoğrafta, Belçika'nın Verviers kentinde sel sebebiyle üst üste yığılan arabalar görülüyor (AFP)

• 8/30

  14 Temmuz 2021 - Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve ABD Başkanı Joe Biden'ın maskelerini takan Avaaz aktivistleri, Almanya'nın başkenti Berlin'deki Brandenburg Kapısı'nın önünde "Patent Duvarını Yıkın" ve "Aşıyı Serbest Bırakın" sloganlarıyla bir protesto gösterisi düzenledi. Joe Biden yarın Angela Merkel'i Beyaz Saray'da ağırlayacak (AFP)

• 9/30

  13 Temmuz 2021 - Güney Afrika Polis Teşkilatı memurları Soweto ilçesindeki bir alışveriş merkezini yağmalamakla suçlanan bir şüpheliyi gözaltına alıyor. Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa'nın, şimdiye kadar 45 kişinin hayatını kaybettiği protestoları bastırmak için bölgeye asker yollamasından saatler sonra Güney Afrika'nın iki vilayetindeki mağazalar arka arkaya 5'inci gün de yağmalandı. Johannesburg'u da sınırları içinde bulunduran Gauteng vilayetinin başbakanı, 12 Temmuz'da Soweto'da yağmalanmış bir alışveriş merkezinde 10 kişinin cesedine ulaşıldığını açıklamıştı (AFP)

• 10/30

  12 Temmuz 2021 - Virgin Galactic'in kurucusu Sir Richard Branson (solda), omuzlarındaki Sirisha Bandla ve yanındaki diğer mürettebatla Virgin Galactic gemisiyle gerçekleştirdikleri uzay uçuşunu kutluyor. Branson, bu uçuşun hayatının deneyimi olduğunu söyledi. Virgin Galactic'e ait Unity aracıyla 85 kilometreden fazla yüksekliğe çıkan milyarder iş insanı böylece kendisi, Amazon ve Blue Origin'in sahibi Jeff Bezos ve Tesla'yla SpaceX'in patronu Elon Musk arasındaki rekabette uzaya ilk çıkan isim oldu (AFP)

• 11/30

  10 Temmuz 2021 - Bisiklet dünyasının en prestijli yarışı olan Fransa Bisiklet Turu'nun bu yıl 108'incisi düzenleniyor. 26 Haziran'da başlayan ve 21 etap sürecek tur, 18 Temmuz'da Fransa'nın başkenti Paris'te son bulacak. Fotoğrafta, bisikletçiler turun 14'üncü etabını geçerken görülüyor (AFP)

• 12/30

  9 Temmuz 2021 - On dört yaşındaki Zaila Avant-garde, Amerika'da düzenlenen 2021 Scripps National Spelling Bee heceleme yarışmasının ilk Afrikalı-Amerikalı kazananı oldu. Aynı zamanda geleceğin basketbol yıldızı olarak görülen Louisianalı genç kız, son olarak Murraya kelimesinin hangi harflerle yazıldığını söyleyerek yarışmayı kazandı ve 50 bin dolarlık ödülün de sahibi oldu (Reuters)

• 13/30

  8 Temmuz 2021 - Irak güvenlik güçleri mensubu Enbar ilinin Han El Bağdadi ilçesinde, un çuvalları arasında roket taşıyan tahrip olmuş bir aracın yanında duruyor. Dün, Irak'ın batısındaki Anbar ilinde, Amerikan askerlerine ev sahipliği yapan bir hava üssüne 14 roket atıldı. Koalisyon iki personelin hafif yaralandığını açıkladı. Koalisyon sözcüsü paylaştığı tweet'te, roketlerin Ayn El Esat "üssüne ve çevresine düştüğünü", civardaki evlerin ve bir caminin hasar gördüğünü söyledi (AFP)

• 14/30

  7 Temmuz 2021 - Kanada son haftalarda yatılı kilise okullarının yakınlarında bulunan toplu çocuk mezarlarıyla gündeme gelmişti. On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren 20. yüzyılın sonlarına kadar 150 binden fazla yerli çocuk, ailelerinden zorla koparılıp söz konusu okullara yerleştirilmişti. Bu olayların gün yüzüne çıkmasından sonra Kanada'da Cowessess First Nation (Cowessess İlk Halk) toplumu ile çocuk refahı konusunda tam yetki veren bir anlaşma imzalandı. Anlaşmayı kutlamak için düzenlenen, yerli dans gösterilerinin sergilendiği törene Başbakan Justin Trudeau da katıldı (AFP)

• 15/30

  6 Temmuz 2021 - Yetmiş dördüncü Cannes Film Festivali'nin Jüri Başkanı, ABD'li yönetmen Spike Lee (ortada), jüri üyeleri (soldan sağa) Fransız oyuncu ve yönetmen Melanie Laurent, Fransız-Senegalli yönetmen Mati Diop, Avusturyalı yönetmen Jessica Hausner ve Fransız-Kanadalı şarkıcı Mylene Farmer'la birlikte poz veriyor. Güney Fransa'nın Cannes kentinde düzenlenen 74. Cannes Film Festivali'nde açılış töreni ve "Annette" filminin gösterimi gerçekleştirildi (AFP)

• 16/30

  5 Temmuz 2021 - Sri Lanka'daki geleneksel yeni yıl kutlamalarından sonra koronavirüs vakalarında sert bir yükseliş görülmüş, Güney Asya ülkesinde mayısın ortalarından haziran sonuna kadar tecrit uygulanmıştı. Kovid-19 pandemisine karşı yürüttüğü mücadelede şimdiye kadar AstraZeneca, Sinopharm ve Sputnik V aşılarını kullanan Sri Lanka'ya bugün 26 bin doz Pfizer aşısı geldi ve ülke bu aşıyı alan ilk Güney Asya ülkesi oldu. Fotoğrafta başkent Kolombo'da aşı olmak için sıraya girmiş kişiler görülüyor (AFP)

• 17/30

  3 Temmuz 2021 - Ukrayna'da 24 Ağustos'ta ülkenin bağımsızlığını kazanmasının 30. yıldönümünü kutlamak için askeri geçit töreni düzenlenecek. Savunma Bakanlığı basın servisi tarafından servis edilen bu fotoğrafta Kiev'deki askeri geçit töreni provasında yer alan Ukraynalı kadın askerler topuklu ayakkabı giyerken görülüyor. Ukraynalı yetkililer askeri geçit töreninde kadın askerleri postal yerine topuklu ayakkabılarla yürütme fikirleri nedeniyle yoğun şekilde eleştirildi (AFP)

• 18/30

  2 Temmuz 2021 - Orta Amerika ülkesi Guatemala'nın aynı isimli başkentinde koronavirüs vakalarında ani bir artış görülmesinin ardından sokaklar dezenfekte edilirken. Yaklaşık 17 milyon nüfuslu Guatemala'da, perşembe itibarıyla Kovid-19'dan 296.438 vaka ve 9.282 ölüm kaydedildi (AFP)

• 19/30

  1 Temmuz 2021 - Kosova'nın başkenti Priştine'de düzenlenen LGBT Onur Yürüyüşü'nün katılımcılarından birisi. Yüzlerce Kosovalı "özgürlük" ve "eşit haklar" talepleriyle sokaklarda yürüyüş düzenledi. Geçen hafta sonu dünyanın dört bir yanındaki şehirlerdeki Onur Yürüyüşleri, Avrupa'da farklı ülkelerin LGBT haklarına yaklaşımıyla ilgili tartışmanın ardından geldi (AFP)

• 20/30

  30 Haziran 2021 - Kolombiya'nın başkenti Bogota'da, Devlet Başkanı Ivan Duque hükümetine karşı düzenlenen protestoda çevik kuvvet polisi ile çıkan çatışmalar sırasında maskeli bir gösterici, direğin arkasına saklanırken. Hükümetin vergi tasarısına karşı bir tepki olarak başlayan protestolar daha sonra Duque'nin sağcı yönetimine genel bir tepkiye dönüştü. İki aydır devam eden olaylarda 60'dan fazla kişi hayatını kaybetti (AFP)

• 21/30

  29 Haziran 2021 - Çin Komünist Partisi'nin kuruluşunun 100. yıldönümü kutlamalarının bir parçası olarak düzenlenen Kültürel Performans sırasında dansçılar, Kuş Yuvası olarak da bilinen Pekin Ulusal Stadyumu'nda performans sergiliyor. Ülkeyi savaştan harap olmuş bir haldeyken süper güce dönüştürerek Çin'in modern tarihini şekillendiren partinin 1 Temmuz'da kutlayacağı 100. yılından önce düzenlenen etkinlikler sıkı güvenlik önlemleri altında gerçekleştirildi ve televizyonda canlı yayın yapılmadı (AFP)

• 22/30

  28 Haziran 2021 – Kolombiya'nın Medellin kentindeki Metropolitan Müzesi'nde, 15. Uluslararası Tango Festivali sırasında bir dansçı sahnede performans sergilerken. Festival, yeni koronavirüsün yayılmasını önlemek için özel önlemler altında gerçekleştiriliyor. Dansçılar maske takmak, gruplar halinde performans sergilerken sosyal mesafe uygulamak, yeni solo kategorisinde partnersiz dans etmek ve seyircisiz performans sergilemek zorunda. Festival 30 Eylül'e kadar sürecek (AFP)

• 23/30

  26 Haziran 2021 – Palyaço kılığına girmiş İsrailli eylemci, Doğu Kudüs'teki Şeyh Cerrah mahallesinin girişindeki polis kontrol noktasının yakınında bir protestocuyu tutuklayan güvenlik güçlerinin etrafında dolaşıyor. İsrail ile Filistin arasında 11 gün süren çatışma, geçen ay Şeyh Cerrah mahallesinde İsraillilerin yerleşebilmesi için Filistinlilerin evlerinden zorla tahliye edilmesi planını protesto eden Filistinlilere güvenlik güçlerinin sert müdahalelerde bulunmasıyla başlamıştı (AFP)

• 24/30

  25 Haziran 2021 - Çek Cumhuriyeti'nin Güney Moravya eyaletine bağlı Brno kentinin 60 km güneyindeki Mikulcice köyünde kasırga sonucu yıkılan ağaçlar ve hasarlı binaların enkazı. Kurtarma ekiplerinin yaptığı açıklamaya göre, Çek Cumhuriyeti'nin güneydoğusundaki nadir bir kasırganın evleri yerle bir etmesi sonucu en az üç kişi öldü ve düzinelerce kişi yaralandı (AFP)

• 25/30

  24 Haziran 2021 - Hong Kong'un demokrasi yanlısı en büyük gazetesi olan ve 26 yıldır faaliyet gösteren Apple Daily, yayın hayatına son verdiğini duyurdu. Gazetenin binası yüzlerce polis tarafından basılmış, yabancı ülkelerle gizli anlaşmalar yapmakla suçlanan genel yayın yönetmeni ve 5 yöneticisi tutuklanmış, mal varlığı ise dondurulmuştu. Fotoğrafta Apple Daily çalışanları, matbaada gazetenin son baskılarıyla görülüyor (AFP)

• 26/30

  23 Haziran 2021 - Katalan ayrılıkçı Jordi Cuixart, Lledoners hapishanesinden çıktıktan sonra Sant Joan de Vilatorrada'da konuşma yapıyor. İspanya, bu zengin kuzeydoğu bölgesindeki siyasi kriz üzerindeki çıkmazı kırmak amacıyla 2017'de başarısız bir bağımsızlık girişiminde bulunan Katalan ayrılıkçıları affetti. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, yeni bir "diyalog ve anlayış dönemi" başlatmak istediğini açıklamıştı (AFP)

• 27/30

  22 Haziran 2021 - Göstericiler, 2019'da Fransa'nın her yıl ülke çapında düzenlenen Fete de la Musique (Müzik Festivali) kutlamaları sırasında polis baskını sonrasında nehre düşüp ölen Fransız Steve Maia Canico'nun ölümünün ikinci yıldönümünde Nantes kentinde düzenlenen protesto sırasında güvenlik güçleriyle çatışıyor. Yirmi dört yaşındaki Steve Maia Canico, 21 Haziran 2019 gecesi polis Nantes kentinde düzenlenen ücretsiz bir tekno müzik konserini dağıtmak için müdahale ettikten sonra kaybolmuştu (AFP)

• 28/30

  21 Haziran 2021 - Uluslararası Yoga Günü, Hindistan'da ve dünyanın dört bir yanında kutlandı. Fakat etkinlikler geçen yıl olduğu gibi bu yıl da koronavirüs kısıtlamaları nedeniyle kalabalık şekilde gerçekleştirilmedi. Uluslararası Yoga Günü, 2014'te iktidara gelen Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin girişimleriyle Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilmişti. Fotoğrafta ise Hindistan'ın Amristar kentindeki bir parkta bir araya gelen halk, yoga seansı yaparken görülüyor (AFP)

• 29/30

  19 Haziran 2021 - Afrika'nın en kalabalık ikinci ülkesi Etiyopya'da nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan Ortodoks Hıristiyanlar, ülkenin en önemli azizlerinden biri olan Aziz Michael'ın yıldönümü kutlamalarını Aziz Michael kilisesi önünde gerçekleştirdi. Fotoğrafta Ortodoks rahipler, Tigray bölgesinin başkenti Mekele'deki kilise etrafında yürüyüş yapıyor (AFP)

• 30/30

  18 Haziran 2021 - Çin'e ait Shenzhou uzay aracının mürettebatı, başkent Pekin'deki bir restoranın televizyonunda. Kendine ait bir uzay istasyonu inşa etmeyi hedefleyen Çin'in, istasyonu 2022 sonuna kadar tamamlayabilmesi için 4 insanlı sefer ve 4 kargo seferi daha yapması gerekiyor. Uzay istasyonuna gönderilen 3 taykonotun görevi 3 ay sürecek ve bu, Çin'in en uzun süren insanlı uzay görevi olacak. Mars ve Ay'a gönderdiği insansız araçlarla veri toplamaya devam eden Asya ülkesi, uzay istasyonunda yabancı devletlerle çalışmaya açık olduğunu da belirtti (AFP)

Ayrıca, ani stratosfer ısınması (sudden stratospheric warming - SSW) diye adlandırılan olayın kutup girdabını zayıflatabileceği ve hareket etmesine yol açabileceği kabul ediliyor. Cohen, SSW’lerin Kuzey Kutbu’ndaki buz örtüsünün azalmasıyla ilişkili hava koşullarıyla tetiklenebileceğine işaret etti. Live Science'ın Washington Post’tan aktardığına göre, SSW’ler her 10 yılda ortalama 6 kez yaşanırken şu an büyük bir SSW mevcut.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi Kimya Bilimleri Laboratuvarı’ndan Amy Butler, kutup girdabının saat yönünün aksine esen rüzgarlarının 5 Ocak’ta ters yöne döndüğünü ve bunun ani atmosferik ısınma olayının gerçekleştiğine dair ipucu görevi gördüğünü söyledi. Girdabın, Kuzey Kutbu üzerindeki alışılagelmiş konumundan Avrupa ve Kuzey Atlantik’e doğru yöneldiğini ekledi.

Cohen sözlerini şöyle noktaladı:

Bu haftaki (8 Ocak haftası) kutup girdabı bozulması nedeniyle, iki hafta içinde ABD’yle Asya’nın doğusunda ve Kuzey Avrupa’da daha soğuk hava göreceğimize dair işaretler mevcut. Bunun kar fırtınası mı yoksa soğuk hava mı olacağı belli değil.

Independent Türkçe, Live Science