Merkez Bankası’ndan salgının etkilerine karşı yeni hamle: Hazine'yi fonlayacak tahvil alımları artacak

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın açıklamasına göre devlet tahvili ve hazine bonosu alımlarında oran yüzde 5’ten yüzde 10’a çıkartıldı

Fotoğraf: YouTube

17 Mart’taki Para Politikası Kurulu toplantısında politika faiz oranı 100 baz puan indirilerek yüzde 9,75 seviyesine çeken, 31 Mart’ta koronavirüsün ekonomik ve finansal etkilerini sınırlamak amacıyla alınan tedbir paketini duyuran Merkez Bankası, ilave önlemlerini açıkladı. 

Buna göre 2020 yılı için açık piyasa işlemleri (APİ) nominal büyüklüğünün , analitik bilanço aktif toplamına azami oranı yüzde 5’ten yüzde 10’a çıkarıldı. 

Yani Merkez Bankası’nın piyasadaki para miktarını artırmak ya da azaltmak amacıyla, Devlet İç Borçlanma Senetleri’nin (DİBS) (Devlet tahvili ya da Hazine bonosu) alım ya da satımına gitmesi işlemi olarak tanımlanan açık piyasa işlemlerinin miktarı yükseltildi. 

Buna göre belli bir vade sonunda geri satılacağı vaadiyle yapılan alım işlemi (repo), yüzde 10 oldu. Repo, genellikle piyasada geçici likidite sıkışıklığı yaşandığı zaman, bankacılık sistemi likiditesinin kısıtlı bir süre için artırılması amacıyla yapılıyor. 

Merkez Bankası’nın açıklamasına göre DİBS’ler ve alım miktarları TCMB tarafından belirlenecek. Alımlar, miktar ihaleleriyle gerçekleştirecek. 

Yani sayılarla açıklamak istersek TCMB verilerine göre analitik bilanço aktif büyüklüğü 687,4 milyar lira seviyesinde. Yeni düzenlemeyle 68,7 milyar liraya kadar tahvil alınabilecek, dolayısıyla Hazine fonlanabilecek.

Merkez Bankası 17, 30 Mart ile 17 Nisan’da alınan tedbilerin tamamını şöyle sıraladı: 

A) Bankalara Türk lirası ve yabancı para likidite yönetiminde esneklik sağlamak

1. Gün içi ve gecelik vadedeki hazır imkânlar çerçevesinde bankalara tüm likiditenin sağlanacak.

2. Bir hafta vadeli repo ihalelerine ek ihtiyaç duyulan günlerde piyasaya 91 gün vadeye kadar repo ihaleleriyle likidite sağlanabilecek.

3. Piyasa Yapıcı bankalara tanınan Açık Piyasa İşlemleri (APİ) likidite imkânı limitleri artırılacak. 

4. Bir, üç ve altı ay vadeli geleneksel yöntemle gerçekleştirilen ABD doları karşılığı swap ihalelerine ek euro ve altın karşılığı swap ihalelerine başlandı. 

5. Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler ve İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler teminat havuzuna dâhil edildi. 

B) Reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamını sağlamak ve ihracatçı firmaları desteklemek

1. Reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalar için yabancı para zorunlu karşılık oranları 500 baz puan indirildi. 

2. 17 Mart 2020 tarihinde bankalara hedefli ilave likidite imkânı tanınacağı ifade edildi ve 31 Mart 2020’de bu imkânların limitlerinin artırılmasına karar verildi. 

3. 91 gün vadeye kadar repo ihaleleri yoluyla bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 150 baz puan altında faiz oranı üzerinden miktar ihalesi yöntemiyle Türk lirası likidite sağlanacak. 

4. Miktar ihalesi yöntemiyle 1 yıl ve 6 aylık vadelerde döviz karşılığı Türk lirası swap ihaleleri düzenlenerek ilgili bankalara bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının sırasıyla 100 baz puan ve 125 baz puan altında faiz oranı üzerinden ABD doları, euro veya altın karşılığı Türk lirası likidite sağlanacak. 

C) Reeskont kredi düzenlemeleriyle ihracatçı firmaların nakit akışını desteklemek

1. 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar vadesi gelecek reeskont kredisi geri ödemelerinin vadesi 90 güne kadar uzatıldı. 

2. Halihazırda kredi taahhüdü açık olan reeskont kredileri ile 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar kullanılacak reeskont kredilerine 12 ay ek taahhüt kapama süresi verildi.

3. Mevcut reeskont kredisi azami vadeleri, 20 Mart 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, kısa vadeli kullanımlar için 120 günden 240 güne, daha uzun vadeli kullanımlar için ise 720 güne çıkarıldı. 

4. Mal ve hizmet ihracatçısı firmalara Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredisi imkânı tanındı. Krediler için toplam limit 60 milyar Türk lirası. 

D) DİBS piyasası likiditesini destekleyerek parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek

1. APİ portföyü doğrudan alım işlemlerinin önden yüklemeli olarak gerçekleştirilebileceği ve gerektiğinde limitlerin piyasa koşullarına göre güncellenebileceği belirtildi. 17 Nisan 2020 tarihinde, 2020 yılı Para ve Kur Politikası metninde 2020 yılı için TCMB analitik bilanço aktif toplamının azami yüzde 5’i olarak belirlenmiş olan APİ portföyü nominal büyüklüğünün, TCMB analitik bilanço aktif toplamına oranı azami yüzde 10 olarak güncellendi. 

2. 31 Mart 2020 tarihinde geçici bir süre için Piyasa Yapıcı bankalara, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan satın aldıkları DİBS’leri TCMB’ye satma imkânı veya APİ çerçevesinde tanınan likidite imkânını artırma olanağı sağlandı. Bu çerçevede 17 Nisan 2020 tarihine kadar yaklaşık 15,6 milyar Türk lirası tutarında kıymet alımı gerçekleştirilmiş olup alımlara dair veriler kamuoyu ile paylaşılmaktadır.

3. 17 Nisan 2020 tarihinde Piyasa Yapıcı bankalar için tanınan TCMB’ye doğrudan DİBS satım imkânına ilişkin limitlerin, repo işlem limitlerinden bağımsız olarak uygulanmasına ve Piyasa Yapıcı bankalara repo işlem limitlerine eşit büyüklükte DİBS satım limiti tanımlanmasına karar verilmiştir.

4. Bu kapsamda gerçekleştirilecek DİBS alımları, APİ portföyü için belirlenen yüzde 10’luk toplam limit dâhilinde olacaktır.

5. Miktar ihalesi yöntemiyle alımı gerçekleştirilecek olan DİBS’ler ve alım miktarları TCMB tarafından belirlenecektir.

 

Independent Türkçe

DAHA FAZLA HABER OKU