Yeni bir araştırmaya göre, işgal altındaki Filistin'de keşfedilen 4 bin 300 yıllık gümüş bir kadeh, evrenin kökenine dair bilinen en eski sanatsal tasviri taşıyor olabilir.
1970'te Yahudiye Tepesi'ndeki antik bir mezar alanında bulunan ikonik Ayn Samiya kadehi ismini, İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da, keşfedildiği yere yakın bir Filistin köyünden alıyor.
Kadeh MÖ 2650-1950'yi kapsayan Orta Tunç Çağı'na tarihlendirildi; o dönemde bölgede birkaç göçebe topluluk yaşıyordu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Yaklaşık 7,5 santimetre yüksekliğindeki kupa, yarı insan yarı hayvan gibi görünen, elinde göksel bir amblemle bitkiler tutan bir figürün sanatsal gravürlerini taşıyor. Ayrıca yılanlar ve göksel sembollerin yanı sıra gizemli bir "ışık teknesi"nin oymaları da bulunuyor.
Kadeh muhtemelen yaklaşık 4 bin 300 yıl önce Suriye'den veya gümüş açısından zengin olan bugünkü Irak'tan temin edilen gümüş kullanılarak Mezopotamya'nın güneyinde tasarlandı.
Önceki yorumlara göre kupa üzerindeki zıt görüntüler, bir yılanın hüküm sürdüğü ve bitkiler, hayvanlar ve insanların yaşadığı kaos dolu bir dünyayı tasvir ediyordu.
Bazı arkeologlar da oymaların, Marduk adlı bir tanrının doğaüstü bir kaos varlığı olan Tiamat'ı mağlup etme hikayesini anlatan, Babillerin Enuma Eliş adlı yaratılış mitini yansıttığına inanıyordu.
Journal of the Ancient Near Eastern Society'de yayımlanan yeni çalışma, kadehteki mitin, Enuma Eliş'ten bile daha eskiye dayandığını öne sürüyor.
Araştırmacılar bu tasarımın kozmosun kökenini gösteren en eski tasvir olduğunu ve evrenin yaratılış öncesi kaostan yeni kurulan düzene geçişini gösterdiğini söylüyor.
Sanat eserine ilişkin yeni yorum, bu eserin "gök ve yer, hayvanlar ve bitkilerin potansiyellerini geliştiremeyecek şekilde birbirine kaynaştığı" bir dönemi tasvir ettiğini belirtiyor.
Araştırmacılar, bu tasarımın Antik Mezopotamya'nın farklı mit ve efsanelerinden unsurları bir araya getirdiğini öne sürüyor.
Bilim insanları örneğin motiflerden birinin, Göbeklitepe'deki 11 bin 500 yıllık çömleklerde görülen Göksel Tekne tasarımına benzer şekilde, güneş aynalarını tutan insanları tasvir ettiğini söylüyor.
Çalışmada şu ifadeler yer alıyor:
Ayn Samiya kadehi, Enuma Eliş'ten sahneler tasvir etmiyor çünkü kadeh, Babil yaratılış mitinden en az bin yıl önceye ait ve şiddet içeren görüntülerden yoksun.
Mitolojik bir savaşı temsil ettiği yönündeki önceki yorumun aksine bu çalışma, sanat eserinin bir barış anını betimlediğini, güneşin doğuşunu ve kaosu ortadan kaldırarak dünyayı yenilediğini gösterdiğini savunuyor.
Çalışmada, "Bu sahneler kaostan, tanrıların kaotik kargaşalara karşı koruma sağladığı yapılandırılmış bir evrene geçişi tasvir ediyor" deniyor.
Güneş tanrısının doğuşuna ve ardından kozmos boyunca yaptığı yolculuğa özel bir vurgu var. Mezar bağlamında bu, ölenlerin ruhlarının yeniden doğuşunu kolaylaştırmaya hizmet ediyor olabilir.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Büşra Ağaç
© The Independent
