Ülkemizde ev hizmetlerinde yabancı uyruklu kişilerin çalıştırılması, hem çalışma izinleri hem de sosyal güvenlik yükümlülükleri açısından özel düzenlemelere tabidir.

Bu makalede, ev hizmetlerinde yabancı uyruklu kişilerin çalıştırılmasına ilişkin mevzuat hükümleri, sigortalılık durumları ve vergisel boyutlar ele alacağız.

1. Çalışma izni şartları neler?

6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu gereği, yabancıların Türkiye'de ev hizmetlerinde çalışabilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan çalışma izni alması gerekir.

Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye'de ev hizmetlerinde (çocuk, hasta veya yaşlı bakımı gibi) istihdam edilebilmeleri için öncelikle çalışma izni almaları şart.

Ev hizmetlerinde çalıştırılabilecek yabancılar sadece bakım alanıyla sınırlı; temizlik, şoförlük, bahçe işleri gibi hizmetlerde yabancı çalıştırılamaz.

Ayrıca, ev hizmetlerinde çalışacak yabancının yalnızca kadın olması kuralı genel uygulamadır.

Çalışma izni başvurusu nasıl yapılır?

Başvurular işveren ve yabancı tarafından birlikte yapılır.

Başvuru; iş sözleşmesi, yabancının ikamet durumu ve e-imza ile sisteme yüklenen evrakları içerir.

• Türkiye'den başvuru: Yabancının en az 6 ay geçerli bir ikamet izni olması gerekir.
• Yurtdışından başvuru: Konsolosluktan alınan referans numarası ile işlem yapılır.

Kimler başvurabilir?

• Çocuk bakımı için: Çocuğun anne, baba veya vasisi gibi yasal temsilcileri başvurabilir.
• Hasta, yaşlı veya engelli bakımı için: Bu kişiler veya yakın hısımları başvuru yapabilir.

2. SGK uygulamaları ve sigortalılık süreci nasıl işler?

5510 sayılı Kanun'un 9'uncu maddesi uyarınca ev hizmetlerinde çalışanlar için ev hizmetleri sigortalılığı düzenlenmiştir.

Yabancı uyruklu kişiler de çalışma izinleri bulunması kaydıyla, 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılırlar.

İşveren konumundaki ev sahibi, yabancı çalışanı SGK'ya bildirmek ve primlerini yatırmakla yükümlüdür.

Ev hizmetlerinde çalışma süresine göre sigortalılık nasıl belirlenir?

• Ayda 10 gün ve üzeri çalışma: Tüm sigorta kolları (emeklilik, sağlık, iş kazası, meslek hastalığı) geçerli olur.
• Ayda 10 günden az çalışma: Sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası yapılır. Çalışan isterse ayrıca GSS primi ödeyebilir.

Hangi SGK teşvikleri uygulanır?

Ev hizmetlerinde çalışan yabancılar için 06111 (İlave İstihdam Teşviki) ve 05510 (5 puanlık indirim) gibi SGK teşvikleri uygulanabilir.

Sigortalılık ne zaman başlar?

Çalışma izni alındıktan sonra, yabancının en geç 30 gün içinde SGK'ya sigortalı girişi yapılmalı.

Bildirim, çalışma izni başlangıç tarihinden veya iznin işverene tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılmış sayılır.

Sigorta kapsamı ve kodlaması nasıl yapılır?

Ev hizmetlerinde çalışan yabancı personel "4/a" sigortalı statüsüne girer ve primleri işveren tarafından ödenir.

SGK tescil işlemi e-Devlet üzerinden veya doğrudan SGK'ya başvuru ile yapılabilir.

Ek-9 formu kullanılmalı ve başvuruda çalışma izni belgesi eklenmelidir.

3. Vergi yönünden avantajlı mı?

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 23/6'ncı maddesi uyarınca, hizmetçilerin ücretleri gelir vergisinden muaftır.

Bu hüküm, yabancı uyruklu ev hizmetlilerini de kapsar.

Ancak, yabancı işçi bir şirket aracılığıyla çalışıyorsa, ücreti bordroya dahil edilmekte ve gelir vergisine tabi tutulur.

Sonuç

Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu kişilerin çalıştırılması, çalışma izni alınması şartına bağlıdır.

Çalışma izni olan yabancılar, SGK açısından 4/a kapsamında sigortalıdır.

Ücretleri gelir vergisinden muaftır; ancak şirket aracılığıyla çalışanlar vergilendirilir.

Bu nedenle, yabancı uyruklu kişilerin ev hizmetlerinde istihdamında hem çalışma izni hem de sigortalılık yükümlülüklerinin yerine getirilmesi büyük önem taşır.

Uyumsuzluk hâlinde hem mali hem de hukuki yaptırımlar söz konusu olur.

Sorularınız için: [email protected]

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.