ŞİÖ zirvesi: "Çin, Trump'ı kullanarak dünyayı ABD'ye karşı birleştiriyor"

Şi Cinping, ABD hegemonyasına karşı Pekin'i istikrarlı bir alternatif olarak sunuyor

10 üyeli ŞİÖ; Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan gibi gözlemci ve diyalog ortağı ülkelerle birlikte dünya ekonomisinin çeyreğini, nüfusununsa neredeyse yarısını oluşturuyor (AFP)

Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) Çin'in Tiencin şehrinde 31 Ağustos-1 Eylül'de düzenlenen zirvesi, ABD basınında da yankılanıyor. 

Washington Post, "Çin, liderleri ABD öncülüğündeki düzene karşı birleştirmek için Trump çalkantısını kullanmaya çalışıyor" başlıklı haberinde Rusya, İran ve Hindistan gibi ŞİÖ üyelerinin liderlerinin zirveye katıldığını hatırlattı. 

25. Devlet Başkanları Konseyi'nin açılışında konuşan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in şu sözlerine işaret edildi: 

ŞİÖ, uluslararası eşitliğin ve adaletin yanında olarak, uygarlıkların kapsayıcılığını ve birbirinden öğrenmesini savunarak hegemonyacılığa ve güç siyasetine karşı etkin bir güç haline geldi. Eşit ve düzen içinde çok kutuplu bir dünyayı ve evrensel olarak kapsayıcı bir ekonomik küreselleşmeyi savunmalı, küresel yönetim sistemini daha eşit ve adil hale getirmeliyiz.

ŞİÖ'nün bir kalkınma bankası kurması gerektiğini savunan Şi Cinping, ülkesinin üye ülkelere 84 milyar dolarlık yatırım yaptığını ve üç yıl içinde 1,4 milyar dolar daha kredi sağlayacağını söyledi. 

Amerikan gazetesi, Asya devinin liderinin Donald Trump yönetiminde öngörülemez hale gelen ABD hegemonyasına karşı Pekin'i istikrarlı bir alternatif olarak sunduğunu belirtti. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Hindistan lideri Narendra Modi'nin 7 yıl sonra Çin'e giderek zirveye katılmasının, sınırdaki gerginliklere rağmen iki ülke arasındaki ilişkilerin düzelmeye başladığı mesajını verdiği aktarıldı. 

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi otokrat liderlerin yaptırımlara rağmen uluslararası meşruiyetlerini güçlendirdiği ifade edildi. 

ŞİÖ üyelerinin ABD politikaları karşısında kendi aralarındaki gerginlikleri bir kenara bıraktığı öne sürüldü. 

Rusya ve Çin'in 2001'de kurdukları ŞİÖ'yle küresel normları yeniden şekillendirmeyi ve Batı öncülüğündeki kurumlara alternatif sunmayı amaçladığı bildirildi. 

Johns Hopkins Üniversitesi'ne bağlı Dış Politika Enstitüsü'nün direktörü Carla Freeman ise ŞİÖ için "ortak bir amaçla birleşen değil, ABD karşısında mağdur olmalarından kaynaklanan bir birlik" dedi ve ekledi:

Bunlar kendi gündemlerine sahip büyük ülkeler.

Çin'deki Lanzhou Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler dersleri veren Zhu Yongbiao ise Trump'ın gümrük vergileri konusunda sergilediği tutumun diğer ülkeleri kızdırdığını söyledi. 

Çinli akademisyen, Ukrayna ve Ortadoğu'daki çatışmalara dikkat çekerek "Küresel ve bölgesel istikrarsızlıklar var ve tüm ülkeler güvenlik konusunda daha endişeli" ifadesini kullandı. 

ŞİÖ'nün temeli, 1996'da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın sınır güvenliği ve ekonomik işbirliği için kurduğu ittifaka dayanıyor. O yıllarda "Şanghay Beşlisi" diye anılan gruba 2001'de Özbekistan'ın da dahil edilmesiyle örgütün kuruluşu gerçekleşti.

2017'de Kazakistan'da düzenlenen Astana Zirvesi'nde Hindistan ve Pakistan'ın üyelik süreçleri tamamlanırken 2021'de Tacikistan'da düzenlenen Duşanbe Zirvesi'nde İran'ın, 2024'te Kazakistan'da düzenlenen Astana Zirvesi'nde Belarus'un katılımıyla örgütün üye sayısı 10'a ulaştı.

Moğolistan ve Taliban'ın iktidarı tekrar ele geçirmesinin ardından statüsü Eylül 2021'den bu yana aktif durumda bulunmayan Afganistan, örgütte "gözlemci" olarak yer alırken ŞİÖ'nün, aralarında Türkiye'nin de olduğu 14 ülkeyle "diyalog ortaklığı" bulunuyor.


Independent Türkçe, Washington Post, AA

Derleyen: Eren Umurbilir

DAHA FAZLA HABER OKU