Hindistan: Uzayın sessiz süper gücü

Dr. Ümit Alperen Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: ISRO

Hindistan uzay ajansı ISRO 2022 yılına hızlı bir giriş yaptı. ISRO, 14 Şubat'ta fırlattığı Dünya Gözlem Uydusu EOS-04 529 kilometre irtifadaki güneş senkronize kutupsal yörüngesine başarıyla girdiğini duyurdu.

ISRO raporlarına göre, EOS-04 tarım, ormancılık, toprak nemi, hidroloji, taşkınlar gibi haritalamalar konusunda tüm hava koşulları altında yüksek kaliteli görüntüler sağlamak için geliştirildi.

Yani EOS-04 Hindistan'ın ulusal kalkınması için doğa ile ilgili sorunların hızla çözülmesinde etkin rol oynayacak. 


Peki, önümüzdeki yıllarda daha çok tartışacağımız Hindistan'ın uzay çalışmaları ne anlama geliyor? 

Küresel sistemde güç dengelerini belirleyen en önemli faktörlerden birisi de, teknolojik inovasyon kapasitesi olduğu artık yadsınamaz bir gerçeklik.

Bu bağlamda ülkelerin uzay çalışmaları da önemli bir yer tutmakta. Aynı zamanda ülkelerin uzay çalışmaları da küresel güç dağılımını belirleyecek önemli bir unsur durumuna hızla gelmekte.

Büyük güçler arasındaki kürede devam eden rekabet uzaya da taşınıyor. Her ne kadar bu durum tatlı bir rekabet şeklinde devam etse de, gelecek yıllarda bu rekabetin nasıl bir dönüşüm geçireceği belirsiz.


Sovyetlerin 1957'de Sputnik-1 yapay uydusunu fırlatması ile ABD ve Sovyetler arasında başlayan gayrı resmi uzay yarışı, 1969'da Amerikalı astronot Neil Armstrong'u Ay yüzeyine ayak basan ilk insan olması ile yeni bir döneme girmişti.

Tabii ki bu gelişmeler aynı zamanda uzay çalışmalarının da geldiği noktayı göstermesi açısından önemliydi. Günümüzde Türkiye'nin de aralarında olduğu birçok ülkenin uzayda uyduları mevcut.

Uzaya uydular gönderme, uzayda yeni keşifler yapma vb. çalışmalar ülkeler için bir prestij olma özelliğinin yanı sıra uydulardan telekomünikasyon, TV-radyo yayını, meteoroloji, felaket uyarısı, arama-kurtarma, navigasyon, gemilerin seyir güvenliği amaçlı birçok alanda etkili olarak faydalanılmakta.


Hindistan uzay ajansı ISRO'nun doğuşu

Hindistan da uzay çalışmalarına erken bir dönemde başlayan ülkelerin başında geliyor.

Hindistan, uzay çalışmalarına, 1962'de ülkenin ilk Başbakanı Jawaharlal Nehru tarafından Atom Enerji Bölümüne bağlı olarak kurulan Hindistan Ulusal Uzay Araştırmaları Komitesi (INCOSPAR) ile başladı.

1969'da da INCOSPAR'ın yerini daha müstakil bir yapısı olan Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu (ISRO) aldı. 


Hatırlanacağı üzere Soğuk Savaş'ın Batı-Doğu kampı dışında, üçüncü bir yol arayışı neticesinde 1955 Bandung Konferansı ile bağlantısızlar hareketi ortaya çıkmıştı.

Bağlantısızların önde gelen ülkelerinden olan Hindistan da bağlantısız dış politikasının etkisi ile hem Doğu hem de Batı bloku ülkeleri ile uzay alanında işbirliği yapma fırsatı bulmuştu.

Halen Hindistan hem Amerikan uzay ajansı NASA ile hem de Rusya uzay araştırmaları ile işbirliği yapmakta. 1970'lerde de Hindistan ile Sovyetler arasında uzay alanında işbirliği başlamış.

Bu işbirliği neticesinde de Sovyetlerin teknik ve ekipman desteği ile ISRO ilk uydusu Aryabhata'yı Nisan 1975'te başarılı bir şekilde uzaya fırlattı.

Aynı zamanda Sovyetlerin 1984'deki Soyuz T-11 uzay aracının üç mürettebatından birisi Hintli astronot Rakesh Sharma idi. 


Mütevazı bütçelerle dünya uzay süper gücüne yükselmek

ISRO'nun kurucu isimlerinden uzay bilimci Ramabhadran Aravamudan'ın gazeteci eşi Gita Aravamudan ile birlikte yazdıkları, ISRO: Kişisel Bir Tarih kitabında da belirttiği gibi, ISRO roket parçalarının bisikletlerle, öküzlerin çektiği yük arabalarıyla taşındığı günlerden bugün dünyanın beş altı en büyük uzay ajanslarından birisi haline gelmiş bulunuyor. 

ISRO aktif olarak uzay çalışmaları alanında yürütmekte olduğu dört misyon ile -Mars (Mangalyaan), Venüs (Shukrayaan), Ay (Chandrayaan) ve insanlı uzay misyonu (Gaganyaan)- ABD, Rusya, Çin ve AB'nin yanı sıra dünyanın ilk 5'inde yer almakta.

Fakat ISRO 1,8 milyar dolarlık bütçesi ile yürüttüğü çalışmalara oranla dünyanın en mütevazı uzay araştırmaları merkezi. NASA'nın bütçesi ise 21,5 milyar dolar.

ISRO'nun Ay misyonunun maliyeti yaklaşık 150 milyon dolar iken, 2014'de Hollywood yapımı uzay filmi Yıldızlararası'nın bütçesi ortalama 165 milyon dolardı.

2018 yapımı diğer bir uzay filmi Avengers: Sonsuzluk Savaşı'nın bütçesi ise 356 milyon dolar. Daha açık bir ifade ile Hindistan Hollywood'un uzay filmleri bütçesi ile uzay misyonlarını gerçekleştirebiliyor. 


Ay misyonu - Chandrayaan

ISRO'nun düşük bütçeli uzay çalışmalarına baktığımızda ilk olarak karşımıza Ay misyonu -Chandrayaan- çıkıyor. ISRO, Hindistan'ın ilk ay araştırma girişimi Chandrayaan 1'i Ekim 2008'de Ay'ın yörüngesine göndermeyi başardı.

Chandrayaan 1'den sonra ISRO'nun ikinci ay misyonu Chandrayaan 2 ile aya iniş girişiminde bulundu. Fakat 7 Eylül 2019'da Chandrayaan 2'nin iniş aracı Vikram ile inişe 2,1 kilometre kala irtibat kesildi.

ISRO'nun bu girişimi başarılı olabilseydi, Hindistan, ABD, Rusya ve Çin'in ardıncan Ay yüzeyine inmeyi başaran dördüncü ülke olacaktı.

ISRO, Ay yüzeyine yumuşak iniş konusundaki kararlılığını sürdürerek Chandrayaan 2'nin misyonunu Chandrayaan 3 ile Ağustos 2022 tarihinde yeniden denemeyi planlıyor. 


Mars misyonu (Mangalyaan)

ISRO'nun diğer bir dikkat çekici uzay çalışması ise Mars misyonu Mangalyaan. Hindistan Kasım 2013'te fırlattığı Mangalyaan'ın (Mars aracı) Eylül 2014'de başarılı bir şekilde Mars yörüngesine girdi.

Hindistan'ın ilk gezegenler arası misyonu olan Mangalyaan ile aynı zamanda Sovyet, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'ndan sonra Mars'a ulaşmayı başaran dördüncü ülke olurken, bu misyonu başaran ilk Asya ülkesi ve ilk denemede başarılı olan ilk ülke ünvanını da elde etti.

Daha dikkat çekici olan ise NASA'nın Mars misyonunun bütçesi 671 milyon dolar iken, ISRO'nun ise sadece 145 milyon dolar. 


Venüs misyonu (Shukrayaan)

Hindistan'ın Ay ve Mars misyonlarına ek olarak üzerinde 2018'den beri çalıştığı diğer bir misyon ise Venüs (Shukrayaan-1).

Bu kapsamda ISRO Shukrayaan-1 aracını yerli üretim GSLV Mk-2/3 roketiyle Aralık 2024'de Venüs atmosferine ulaşması için fırlatmayı planlıyor.

ISRO yetkilisi T. Maria Antonita, dört yıl sık bir keşif süreci sürdürmesi beklenen Shukrayaan-1'in 2023 ortalarında fırlatılmasını planladıklarını fakat Kovid-19 nedeniyle 2024 sonuna sarktığını söylüyor. 


İnsanlı Uzay Uçuş Programı (Gaganyaan)

Aynı zamanda Hindistan uzaya insan göndermek amacıyla İnsanlı Uzay Uçuş Programı için yörünge aracı Gaganyaan-1'i Haziran 2022'de fırlatmayı planlıyor.

Eğer Hindistan bu misyonu başarabilirse Rusya, ABD ve Çin'in ardından uzaya insan gönderebilen dördüncü ülke olacak. ISRO Gaganyaan misyonunu üç aşamalı olarak yapacak.

İlk iki Gaganyaan-1 Haziran 2022'de Gaganyaan-2 ise 2022 ya da 2023 yılında mürettebatsız olarak fırlatılacak. Hindistan diğer uzaya canlı gönderen ülkelerden farklı olarak mürettebatsız fırlatılacak ilk iki aracına kendi üretimleri robotları yerleştirmeyi planlıyor.

Nihayetinde 2023 yılında ise Gaganyaan-3 ile Hindistan üç astronotunu beş ya da yedi günlüğüne uzaya gönderecek. Hindistan uzaya göndereceği astronotlarının eğitimi için de Rus Glavkosmos şirketi ile anlaşmış bulunuyor.

Hindistan'ın insanlı uzay programı diğer misyonlarına göre maliyetli (1.43 milyar dolar) olmasına rağmen ABD ve Çin'in aynı programlarının maliyetinin oldukça altında. 


Misyon Shakti

Hindistan için aynı zamanda uzay çalışmalarının savunma alanına somut bir yansıması olarak görülebilecek balistik füze teknolojisi açısından Mart 2019 yılı bir dönüm noktası oldu.

Hindistan Mart 2019'da gerçekleştirdiği Misyon Shakti (Sanskritçe'de güç demek) testi ile uzay dışına balistik füze göndererek 300 kilometre mesafedeki Hindistan uydusunu başarı ile imha etti.

Misyon Shakti ile Hindistan Anti-uydu (ASAT anti-satellite) füze testini Çin, ABD, Rusya'nın ardından gerçekleştirebilen dördüncü ülke oldu.

Böylece Hindistan da ASAT kulubüne katılarak rüştünü ispat etmiş ve Başbakan Narendra Modi'nin ifadesi ile uzayın süper gücünden birisi oldu.

Anti-uydu misyonları şimdiye kadar hiçbir ülke diğer ülkenin uydularını hedef almamış olsa da, ülkelerin uzayda da caydırıcı güç olmaları açısından önemlidir. 


İstikbal artık göklerde değil, uzayda

Sonuç olarak, artık ekonomisi, insan kaynağı, devasa ölçeği ile dünyanın büyük güçlerinden birisi olma yolunda ilerleyen Hindistan, uzay çalışmalarında uzun bir yoldan sonra mütevazı bütçesi ile dünyanın sayılı uzay güçlerinden birisi haline gelmiş bulunuyor.

Özellikle düşük bütçeli bir uzay ajansı olan ISRO'nun başarılı çalışmaları 2018'de kurulan Türkiye Uzay Ajansı için de güzel bir örnek olabilir.

Hindistan'ın başarılı uzay çalışmalarının arkasındaki en önemli unsurlardan bir tanesi diğer uzay ajanslarının hatalarından ders alması. Hatadan ders alınırken, başarıdan da neden ders alınmasın.

Dolayısıla uzay çalışmaları artık günümüz dünyasında ulusal kalkınmanın, büyük güç olmanın bir unsuru haline geliyor. Aynı zamanda tabi ki de savunma alanında da önemi artıyor. 

1930'larda istikbal göklerde idi; ama artık istikbal göklerin de ötesinde, uzayda. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU