G-20, Dünya Bankası ve IMF toplantılarına katılmak ve uluslararası finans kuruluşları ile yatırımcılarla bir araya gelmek için ABD’de bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın en kritik toplantısı ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da gerçekleşti.
ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchin ve Trump’ın danışmanı Jared Kushner’ın da hazır bulunduğu toplantı için Albayrak şu açıklamayı yaptı:
“Vaşington’da, Hazine Bakanı Steve Mnuchin ve Kıdemli Başdanışman Jared Kushner ile, işbirliğimizi artırmaya yönelik adımları görüştüğümüz toplantılar sırasında, ABD Başkanı Sayın Donald Trump tarafından kabul edildik. Kendilerine Cumhurbaşkanımızın selam ve mesajlarını ilettik.”
Albayrak’ın, Mnuchin ve Kushner’ın arasında yer alarak, Trump’la yaptığı görüşmenin fotoğrafı “İlk kez bir Türk bakan, Beyaz Saray’da ABD Başkanı ile görüştü” şeklinde yorumlandı.
Yaşar Yakış, 19 Kasım 2002 ile 14 Mart 2003 tarihleri arasında Dışişleri Bakanlığı yapmış, sonrasında görevi Abdullah Gül'e devretmişti. Fotoğraf: Wikipedia
16 yıl önce Beyaz Saray'a giden iki Bakan
Donald Trump’ın Albayrak’ı kabulü, Oval Ofis’e Türkiye’den bakanlar seviyesinde ilk ziyaret değil.
2003’te, ABD’nin Irak’ı işgali öncesi, dönemin Başkanı George Bush, Hazine’den sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan ile 2002’de Dışişleri Bakanlığı’na atanan ve dört ay görevde kalan Yaşar Yakış’ı Oval Ofis’te kabul etmişti.
1 Mart tezkeresi görüşmelerinin önemli bir adımı sayılan toplantı 14 Şubat 2003’te gerçekleşmiş, ABD tarafı, askerlerinin konuşlandırılmasına ilişkin tezkerenin 18 Şubat’ta TBMM’de masaya yatırılması gerektiğini söylemişti. Kulislerde yer alan bilgiye göre ise Ankara o dönem, Irak’a cephe açmak için ABD’den 138 milyar dolarlık “güvence” istemişti.
16 yıl farkla gerçekleşen iki görüşmeyi Independent Türkçe’ye değerlendiren Yaşar Yakış şunları söyledi:
“O dönem Amerikalılar, Irak’ta kuzeyden ikinci cephe açılması, Saddam’ın bir an önce düşürülmesi ve Türkiye’den geçiş için izin istiyordu. Ben, bu konuda Türkiye’nin görüşünü iletmek üzere görevlendirilmiştim. Türkiye’den gidecek Dışişleri Bakanı bu konuda en yetkili makamdı ve bu görüşmeyi ABD talep etmişti. Ancak Sayın Albayrak’ın görüşmesi için talebin Türkiye’den geldiğini düşünüyorum.”
ABD başkanlarının bakan seviyesinde, üstelik Oval Ofis'te, görüşme yapmaları diplomatik gelenekler açısından istisnai bir durum.
Dönemin ABD Başkanı Bush'un, iki bakanı kabul etmesi de istisnai bir durumdu. Çünkü Irak tezkeresi iki ülke açısından da çok önemli bir başlıktı.
Peki şimdiki ABD Başkanı Trump'ın, bir bakanı Oval Ofis'te kabul edip, iki kurmayıyla birlikte görüşmesinin perde arkasında yatan önemli konu ne? Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da Washington'da olmasına rağmen görüşmeye neden katılmadı ya da çağrılmadı?
Soruyu yanıtlayan Yaşar Yakış S-400’lerin, F-35 alımının, Fethullah Gülen’in iadesi talebinin, Türkiye ve Rusya ilişkilerindeki ilerlemenin ve Suriye’de güvenli bölge oluşturulmasının, ABD ve Türkiye ilişkilerinde askıda olan, zaman baskısı altındaki konular olduğunu hatırlattı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu konular hakkındaki mesajlarının Albayrak tarafından iletildiğini ifade etti.
AK Parti’nin kurucularından Yakış, Berat Albayrak’ın görüşmeye Türk tarafından tek kişi olarak katılması hatırlatılınca “Sayın Albayrak, Cumhurbaşkanımızın damadı olması nedeniyle mutemet (TDK: Kendisine güvenilen, inanılan kimse) adamı görülüyor. Bence Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Albayrak’ın Trump’ın huzuruna yalnız başına gitmesini, mesajı yalnızca onun aktarmasını telkin etmiş olabilir. Sanıldığı gibi Albayrak’ın bir ‘sorguya çekilme’ durumu olduğunu düşünmüyorum” ifadesini kullandı.
“ABD devlet geleneğine sadakat göstererek Hazine Bakanı’nı da görüşmede hazır bulunduruyor. Bu bir teamüldür” diyen Yakış, uluslararası ilişkilerde kuralın, bir bakanın kendi dengiyle görüşmesi olduğunu ancak özel kabul üzerine üst yönetimle de görüşülebileceğini aktardı.
ABD Başkanı Trump’ın hem danışmanı hem damadı olan Jared Kushner’ın da görüşmedeki pozisyonunu “politika yapıcılardan” biri olarak tanımlayan eski Dışişleri Bakanı şunları söyledi:
“Kushner Suudi Arabistan’da, İsrail’de, Ortadoğu’nun başka ülkelerindeki gelişmelerle ilgili ‘aktaran’ değil, politika yapan adam konumunda. Türkiye’de politikayı Sayın Cumhurbaşkanı yapıyor. Sayın Albayrak uygulayıcısıdır. Ancak Kushner biraz daha fazla inisiyatif alan biri gibi bir kanaat var bende.”
Albayrak: Kişisel olarak üzerime alındığım bir husus değil
11 Nisan’dan bu yana ABD’de resmi temaslarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye-ABD İş Konseyi ve American Turkish Concil’ın 37’nci yıllık ortak toplantısında yapacağı konuşma öncesinde gazetecilerle bir araya gelerek, bir Türk bakanın Beyaz Saray’da ABD Başkanı ile görüşmesinin dışarıya yansımasını şöyle yorumladı:
“Kişisel olarak üzerime alındığım bir husus değil, Türkiye’ye verilen önemi gösteren bir husus… Sayın Başkan’ın Türkiye’ye karşı olumlu algısını ve Sayın Cumhurbaşkanımızla güçlü diyaloglarını gösteren bir husus.”
İki ülke arasındaki 20 milyar dolarlık ticaret hacmini 75 milyar dolara çıkarmakla ilgili ABD Hazine Bakanlığı ile görüşmeler yaptıklarını hatırlatan Albayrak, “Her ne kadar bakanlığımızla alakalı konuları görüşmek için gelmiş olsak da başvurumuza bağlı olarak Sayın Başkan’la da temasımız oldu. Mesajlarımızı ilettik, kendilerinden gayet pozitif bir geri dönüş aldık, gerekli mesajları da Türkiye’ye dönünce Sayın Cumhurbaşkanımıza ileteceğiz” dedi.
© The Independentturkish
