Cezayir şehirlerinden birinde düzenlenen rukye sırasında şiddete maruz kalan 10 yaşındaki bir kız çocuğunun ölümü, büyü ve sihir tartışmalarını hem halk hem psikoloji ve sosyoloji profesörleri arasında tartışmaya neden olurken Diyanet İşleri Başkanlığı’nda da yeniden gündeme getirdi. Nitekim herkes, söz konusu fenomenin bilimin yaşamın tüm yönlerine egemen olduğu bir zamanda neden bu denli yayıldığını merak ediyor.
Rukye, bir çocuğu nasıl öldürebilir?
Cezayirli yetkililerin ev ve dükkanlarda ya da mescitlerde ‘kâr amacıyla büyü yapmak’ amacıyla uygulanan rukyeyi yasaklandığı bir zamanda bu fenomen, son yıllarda gizliden gizliye yayıldı. Nitekim Rimas isimli bir kız çocuğunun râkinin (rukyeyi yapan kişi) gösterdiği şiddet nedeniyle ölmesi insan hayatı ve toplumu tehdit eden bu durumu açığa çıkardı.
Cezayir'in doğusundaki Guelma Mahkemesi Savcısı, söz konusu ölümün ardından râkinin tutuklandığını duyurdu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Hastanedeki ilk tetkikte küçük kızın cesedi üzerinde dayak ve yanık izleri görüldü. Bunun üzerine savcılık, kurban üzerinde otopsi yapılması ve soruşturmanın tamamlanması talimatını verdi.”
Öfke ve eleştiri
Bu olay, Cezayir toplumunu sarstığı gibi sosyal medyada da öfke dalgasına neden oldu. Bir Facebook kullanıcısı, “Rimas, celladının işkencesine maruz kaldı” ifadelerini kullanırken diğer bir kullanıcı dae “Bu suçlar daha ne kadar sürecek?” diye sordu. Cezayir Kadınları adlı kuruluş da konuyla ilgili paylaşımında “Zaten kendileri şeytan olanlar din adı altında geride kalmışlık ve cehalet nedeniyle şeytan avladıklarını iddia ediyorlar” ifadelerini kullandı.
Independent Arabia’ya konuşan gazeteci Ali Şemmam, söz konusu ölümün ilk olmadığını, Cezayir’de daha önce de benzer vakaların kaydedildiğini söyledi. Ölümlerin rukyenin kontrollü olup olmadığı gibi sorulara neden olduğunu belirten Şemmam, bu uygulamanın yasal çerçeve eksikliği nedeniyle sürdüğünü vurguladı. Çoğu kimse bu tür uygulamaları ruhsatsız faaliyetlerin bir parçası olarak sınıflandırıyor. Bu ve benzeri olayların tekrarı ise birçok ülke tarafından bilinen, hatta Avrupa ülkelerinde bile rağbet gören bu uygulamanın makamlar tarafından sınıflandırılması ve kanun sisteminde bir yere oturtulmasını gerektiriyor.
Kâr amacıyla büyücülük
İslam dininde yeri olan rukye, aslında fiziksel veya ruhsal hastalığı olan kişilerin iyileşmesi için râkinin Kur’an-ı Kerim ayetleri ve dualar okumasıyla yapılan dini bir ritüel. Ancak işin içine büyücülük ve sihrin girmesi, vatandaşların bu yolla dolandırılması ve bu ritüelin kâr elde etmek aracına dönmesi câiz ve yasal değil.
Nitekim bugün rukye, çocuk sahibi olmak ya da evlenmek isteyenlerin üzerlerindeki büyüleri bozmak ya da iş bulmak isteyenlerin başvurduğu bir uygulama haline geldi.
Biriken sorunlar ve yasal boşluk
Psikoloji profesörü Retibe Sadani, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada Cezayirlilerin daha çok psikolojik sorunlar nedeniyle rukyeye yöneldiğini söyledi. Zirâ ülkedeki sosyal ve ekonomik krizler nedeniyle ailelerin baskı altında olduğunu ve toplumdaki sorunların biriktiğini belirten Sadani, küreselleşme nedeniyle herkesin daha iyi bir hayat ve gereksiz bir lüks arayışına girdiğini vurguladı. Rukyenin İslam dininde yeri olduğuna dikkat çeken Sadani, bugün bu uygulamanın vatandaşları dolandırma aracı haline geldiğinin, şifa bahanesi altında tılsımlar ya da bitki karışımları kullanılarak büyücülüğe dönüştüğünün altını çizdi.
Yasal rukye ve büyücülük arasında ayrım yapılması gerektiğini söyleyen Sadani, kontrolün dışına çıkan bu uygulamaların cehalet ve yalanı yaymasının endişelendirici olduğunu, bazı râkilerin insanları doktor önlüğü giyerek dolandırdığını, böylece yoksul ya da savunmasızların paralarını yağmalamak için kendilerine doktor ya da psikolog statüsü vermeye çalıştığını kaydetti.
İnsan hakları avukatı Kemal Burdim de Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada rukye fenomeninin yayılmasına izin veren yasal boşluk olduğunu, yalnızca büyücülüğün ve bu minvalde klinik kurulmasının cezaya tabi olduğunu belirtti. Cezayirlilerin ölümüne neden olan tüm uygulamaların daha sert cezalara tabi tutulması çağrısında bulunan Burdim rukyenin aslında bireylere faydası olan, onlara herhangi bir zarar vermeyen, para ödemelerini gerektirmeyen akil ve titiz râkilere ihtiyaç duyulan yasal bir bilim olduğu görüşünü dile getirdi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
