1929 yılında, Lima Antlaşması’nın imzalanmasından sonra Güney Amerika’nın en fakir ülkelerinden biri olan Bolivya, ekonomiyi düzeltmek ve ticareti genişletmek için altın bir fırsat yakaladı.
1870’te, Üçlü İttifak Savaşı olarak bilinen Paraguay Savaşı bittiğinde, Paraguay’ın ekonomisi çökmüş durumdaydı. Uruguay, Arjantin ve Brezilya ittiafkı tarafından Paraguay devletine karşı yürütülen bu savaş, Paraguay’ı Güney Amerika’daki en fakir ve en mutsuz ülkeye çevirdi.
O dönemde, Paraguay ve Bolivya, Chaco bölgesinin kuzeyinde büyük miktarda petrol rezervi olduğunu düşünüyordu. Genel kanı, bu bölgede önemli petrol yataklarının olduğu dönündeydi.
Bu söylenti, Chaco bölgesini Hollanda-Birleşik Krallık merkezli Shell ve Amerika merkezli Standard Oil'in de radarına soktu.
Siyah altından yararlanmak isteyen Shell, Paraguay’ın yanında, aynı amacı taşıyan Standart Oil ise Bolivya hükümetinin safında yer aldı.
1880’lerden Chaco sınır bölgesi için Bolivya ve Paraguay arasında birçok çatışma yaşandı. İki ülke arasındaki gelirim,1928-1929 yılları arasında en şiddetli seviyeye ulaşıp birçok kişinin ölümüne sebep oldu. Ancak askeri envanter ve silah eksikliği, iki ülkenin savaşı daha fazla uzatmasının önüne geçti.
Chaco'da önemli bir petrol rezervinin olduğu ilan edilince, Paraguay ve Bolivya ekonomilerini daha iyi getirmek için bunu altın bir fırsat olarak gördü. Bunun sonuncunda iki ülke arasındaki gerginlik yeniden nüksetti.
İki ülke de, büyük askeri harcamalar yaparak hem petrol bölgesinde çok sayıda asker gönderdi, hem de savaş için önemli hazırlıklar yaptı.
Paraguay-Bolivya arasında Eylül 1932’de başlayan savaş, Haziran 1935’in ortalarına kadar devam etti.
Savaşın sonunda, Bolivya’nın daha büyük ve daha organize bir orduya sahip olmasına rağmen Paraguay, Chaco bölgesinin büyük çoğunluğunu ele geçirerek önemli bir zafer elde etti.
Yaklaşık üç yıl süren bu savaş sırasında, her iki taraftan en az 100 bin kişi hayatını kaybetti. Bolivya toplam nüfusunun yüzde 2'sini kaybederken, Paraguay nüfusunun yüzde 3'ünden daha fazla kaybetti.
Petrol söylentileri boş çıktı
Bunca çatışmalara rağmen 1938 yılında, iki taraf arasında Buenos Aires Barış Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmanın ardından Paraguay, Chaco'nun kuzeyindeki alanın dörtte üçünü aldı. Bolivya gemilerine ise Barna ve Paraguay nehirlerinde seyrüsefer serbestisi verildi.
Ancak ilerleyen dönemlerde iki ülke için şoke edici bir gelişme yaşandı.
Yoğun petrol yataklarının bulunduğu söylentisi, Chaco’yu iki ülke için cazibe haline getirmiş, 3 yıllık savaşta 100 bin kişi ölmüştü. Ancak trajikomik bir şekilde Chaco bölgesinde petrol rezervinin bulunmadığının öğrenilmesi, iki ülkeyi büyük hayal kırıklığına uğratmıştı.
Bu arada, 2012 yılında, Paraguay başkanı Federico Franco, ülkesini Güney Amerika'daki en büyük petrol üreticisi haline getirebilecek önemli ölçüde bir petrol rezervinin keşfedildiğini duyurdu. Ancak bununla ilgili bugüne kadar hiç bir delil yada bir doğrulama yok.
Al Arabiya'dan Independent Türkçe için çeviren: Gülbahar İbeş