Astım spreylerinin her yıl 500 bin aracın yaydığı kadar sera gazı saldığı tespit edildi.

Dünya çapında astımın 262 milyon, kronik obstrüktif akciğer hastalığınınsa (KOAH) 400 milyon kişiyi etkilediği tahmin ediliyor.

İklim krizi hava kirliliğini, kuraklıkları, selleri ve orman yangınlarını artırdıkça bu solunum hastalıklarının sayısının da yükselmesi bekleniyor. 

Öte yandan bu hastalıkların tedavisinde kullanılan astım spreyinin, iklim krizini şiddetlendirmede önemli bir rol oynayabileceği belirlendi. 

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsünden Dr. William Feldman ve ekip arkadaşları, ABD'de 2014-2024 döneminde astım veya KOAH için onaylanan astım spreylerinin toplu dağıtım verilerini kullanarak yol açtıkları emisyonları hesapladı.

Bu hastalıkların tedavisinde, hidroflorokarbon adlı itici gazla akciğerlere ilaç püskürten klasik spreyler yaygın olarak tercih ediliyor.

Araştırmacılar, atmosferde ısıyı hapseden hidroflorokarbon gazının, küresel ısınma üzerinde ciddi bir etkisi olduğunu tespit etti.

Bulguları hakemli dergi JAMA'da 6 Ekim Pazartesi günü yayımlanan çalışmada astım spreylerinin, incelenen 10 yıllık dönemde ABD'de yaklaşık 24,9 milyon ton karbondioksit eşdeğeri emisyon ürettiği saptandı. Çalışmaya göre bu, her yıl yaklaşık 530 bin benzinli aracın emisyonuna eşdeğer.

Çalışma hakkındaki bir incelemede "Her yıl dağıtılan onlarca milyon spreyden yayılan bu emisyonlar, küresel ısınmayı tetikliyor ve bu ilaçların rahatlatması gereken solunum yolu rahatsızlıklarını daha da kötüleştiriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları, bu emisyonların yüzde 98’inden "ölçülü doz" adı verilen spreylerin sorumlu olduğunu belirledi.  

Ancak kuru toz astım spreylerine geçmenin, bu ilaçların çevre üzerindeki yükünü azaltabileceğini söylüyorlar.

Sorunun hidroflorokarbondan kaynaklandığını belirten Dr. Feldman şöyle diyor:

Bu küçücük şeylerin bu kadar büyük bir etkiye sahip olabileceğini hayal etmek zor ancak mevcut ve ileride gelecek diğer ürünlerle birlikte bu sorun kesinlikle çözülebilir. Bu nedenle emisyon sorununu ele almak, görece daha kolay bir hedef olarak görülüyor.

Öte yandan Amerikan Akciğer Derneği'nden Kate Bender, kendisinin de astımı olduğunu söyleyerek ilaçlarından memnun hastaların bunu değiştirmemesini tavsiye ediyor.

Yeni çalışmada yer almayan Bender "Evet, astım spreylerinin sera gazı yaymadığı bir geleceğe ulaşmalıyız ancak o geleceğe ulaştığımızda, insanların itici gazlı ve diğer seçeneklere hâlâ erişebildiğinden emin olmalıyız" diyor.

Dr. Feldman da bu ilaçların iklim krizi üzerindeki etkisinin, trafik, tarım ve enerji üretimi gibi daha büyük etkenlerle karşılaştırıldığında devede kulak kaldığını ifade ediyor. Öte yandan her küçük çabanın faydası olduğunu da ekliyor.

Independent Türkçe, CNN, CBS, JAMA, DSÖ, The Lancet Respiratory Medicine

Derleyen: Büşra Ağaç