Bilim insanları 1,1 milyon yıllık mamut dişinde bugüne kadar keşfedilen en eski bakteri DNA'sını ortaya çıkardı.

İsveç Doğa Tarihi Müzesi'nden Benjamin Guinet liderliğindeki bir ekip, daha önce Rusya ve Kanada'da bulunan 483 mamut kalıntısından elde edilen mikrobiyal DNA'yı analiz etti. Dişlerden kaval kemiğine kadar değişen kalıntıların en eskisi yaklaşık 1,1 milyon yıllıktı. 

Araştırmacılar mamutun kendi DNA'sı ve ve vücudunu istila eden (ölümünden önce ya da sonra) mikroorganizmaları birbirinden ayırmayı hedefliyordu.

Gelişmiş genomik ve biyoinformatik teknikler kullanan ekip, 310 mikroorganizma türü saptamayı başardı. Bunların çoğunun hayvanın ölümünden sonra çevresindeki ortamdan türediği düşünülse de 6 tanesinin "konak ilişkili" olduğu, yani mamutların içinde veya üzerinde simbiyotik olarak yaşadığı tespit edildi.

Bulguları hakemli dergi Cell'de dün (2 Eylül) yayımlanan çalışmada, bir mamut dişinde Erysipelothrix adlı bakterinin genomunun bir kısmı da ortaya çıkarıldı. 

2021'de yapılan bir çalışmada 1,1 milyon yıllık bozkır mamutunun (Mammuthus trogontherii) azı dişinden DNA elde edilmiş ve bu, bugüne kadar hayvan kalıntılarından dizilenen en eski DNA örneği olmuştu.

Yeni çalışmada aynı dişte bulunan Erysipelothrix, bugüne kadar saptanan en eski "konak ilişkili" bakteriyi temsil ediyor.

Domuz ve tavuklarda görülen Erysipelothrix, kalbin iç zarının iltihaplanması anlamına gelen endokarditle ilişkilendirilen bir bakteri. 

Erysipelothrix benzeri bakterilere ait kanıtlar, farklı zaman ve bölgelerde yünlü mamut kemiklerinde de keşfedilmişti. Bu durum sözkonusu bakterinin, mamutların evriminde bir rol oynamış olabileceği anlamına geliyor.

Buzul Çağı'nda Kuzey Avrasya ve Kuzey Amerika'da yaşayan bozkır mamutları, yünlü mamut ve Kolombiya mamutunun atası.

Guinet  bulgular hakkında yaptığı açıklamada "Elinizde bir milyon yıllık bir mamut dişi tuttuğunuzu hayal edin. Size bunun, mamutla birlikte yaşamış antik mikropların izlerini hâlâ taşıdığını söylesem?" diye sorarak ekliyor: 

Elde ettiğimiz sonuçlar mikrobiyal DNA çalışmalarını 1 milyon yıl geriye götürerek, konak ilişkili mikropların konaklarına paralel şekilde nasıl evrimleştiğini keşfetmek için yeni olanaklar sunuyor.

Bakteriler genellikle zararlı varlıklar gibi görülse de durum her zaman böyle değil. Hatta yeni çalışmada saptanan Erysipelothrix, Pasteurella ve Streptococcus gibi türlerin çoğu zararsız veya faydalı olabilir ve yalnızca belirli koşullar altında hastalığa yol açabilir.

Öte yandan Geç Pleistosen döneminden kalma iki mamut örneğinde bulunan Pasteurella DNA'sının bir kısmı, 2020'de Zimbabve'deki 6 filin ölümüne yol açan bakteri türüne çok benziyordu.

Son araştırma nesli tükenmiş hayvanların uzun vadeli sağlığı ve mikrobiyomlarının, evrimsel yolculuklarını nasıl şekillendirdiğine dair yeni çalışmaların önünü açıyor.

Makalenin yazarlarından Love Dalén "Bu çalışma, soyu tükenmiş türlerin biyolojisini anlamada yeni bir sayfa açıyor" diyerek ekliyor: 

Artık sadece mamutların genomlarını incelemekle kalmıyor, aynı zamanda içlerinde yaşamış mikrobiyal toplulukları da keşfetmeye başlıyoruz.

Independent Türkçe, IFLScience, BBC Discover Wildlife, Cell

Derleyen: Büşra Ağaç