İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıdığını ilk kez söyledi.

Netanyahu, işinsanı Patrick Bet-David'in salı günü yayımlanan podcast’inde İsrail'in 1915 olaylarını neden “soykırım” olarak tanımadığı sorusuna öncelikle şöyle yanıt verdi:

Bence tanıdık. Sanırım Knesset (İsrail Parlamentosu) bu yönde bir karar almıştı.

Ancak Knesset’ten bugüne kadar böyle bir yasa çıkmadı. Bet-David'in hiçbir İsrail başbakanının sözkonusu tarihsel olayı “soykırım” diye nitelemediğini hatırlatması üzerine Netanyahu, “Ben tanıyorum işte” dedi.

Ben-David de bunun üzerine Netanyahu'ya teşekkür etti ve dünyadaki pek çok Ermeni'nin bunun için kendisine minnettar olduğunu söyledi.

Bugüne dek ABD merkezli İftira ve İnkarla Mücadele Birliği (Anti-Defamation League) ve Reformist Yahudilik Birliği (Union for Reform Judaism) de dahil birçok önde gelen Yahudi grubu, Tel Aviv yönetimine 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıması için baskı yapmıştı. Ancak şimdiye dek hiçbir İsrail başbakanı doğrudan bunu tanıdığını açıklamamıştı.

Öte yandan 7 Ekim 2023’te patlak veren Gazze savaşıyla gerilen Türkiye-İsrail ilişkilerinde bu mesele tekrar gündeme taşındı. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Ocak 2024'te X’ten yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı "geçmişinde Ermeni soykırımı olan bir ülkenin cumhurbaşkanı" diye nitelemişti.

Türkiye-İsrail ilişkilerinin zirvede olduğu 2001’de dönemin İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres, Ermeni “soykırımı” iddialarını açıkça reddetmiş, bunları Nazi Almanyası dönemindeki Holokost’la parallelik kurma çabası olduğunu savunmuştu:

Holokost'a benzer bir şey yaşanmadı. Ermenilerin yaşadıkları bir trajedidir ancak soykırım değildir.

Eski İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin de 1915’te yaşananların “soykırım” olarak tanınması gerektiğini defalarca söylemişti. Ancak 2015’te Birleşmiş Milletler’de (BM) yaptığı konuşmada, Ermenilerin yaşadıklarından uzunca bahsetmesine rağmen olayları açıkça “soykırım” diye nitelememişti.

2018’de Knesset'te 1915 olaylarının “soykırım” diye tanınmasına ilişkin yapılacak oylama da koalisyonun destek vermemesi nedeniyle iptal edilmişti.

Ermenistan'dan nasıl tepki geldi?

Ermeni medya kuruluşu Mediamax’ın direktörü Ara Tarevosyan, Netanyahu’nun sözlerine ilişkin kaleme aldığı yazıda, bu açıklamanın resmi bir hükmü olmadığını belirtti. Tarevosyan, ne zaman Türkiye’yle ilişkileri gerilse İsrail’in “Ermeni soykırımı” meselesini gündeme getirdiğini yazdı. Ayrıca yazıda “Gazze’de soykırım yapan Netanyahu’nun açıklaması ironik” ifadelerine de yer verildi.

Ermenistan devletine ait Armenpress de Netanyahu’nun açıklamasını haberleştirdi. Haberde, ABD'deki en büyük Ermeni lobisi Amerika Ermeni Ulusal Komitesi’nin (ANCA) direktörü Aram Suren Hamparyan’ın paylaşımına dikkat çekildi. Hamparyan, Facebook’taki gönderisinde, “İsrail’in Azerbaycan’la askeri işbirliğini sonlandırmasına ve Türkiye’ye kamuoyu baskısının artırılmasına” hizmet etmediği sürece Netanyahu’nun açıklamasının Gazze savaşında kendi ihlallerini örtmekten öteye gitmeyeceğini savundu.

Independent Türkçe, Times of Israel, Haaretz, Mediamax, Armenpress