Tunus'un son yıllarda yaşadığı toplumsal krizler ve çalkantılar, aile yapısını ve içindeki roller sistemini doğrudan etkileyerek, gençlerin evlilik ve aile kurma fikrine yönelik tutum ve davranışlarına gölge düşürdü.

Bu durum boşanma oranlarında dikkate değer bir artışa sebep oldu.

Tunus İstatistik Enstitüsü, 2022'de 16 bin boşanma davası kaydetti ve bu, "toplumun dengesini tehdit eden endişe verici bir rakam" olarak değerlendiriliyor.

Tunus, toplumsal istikrar ile iş ve mali güvenlik gerektiren evlilik kurumunu rahatsız eden çok boyutlu bir ekonomik, sosyal ve siyasi krizle karşı karşıya.

Bir evlilik kültürü geliştirmek

Tunus'ta Kadın, Aile, Çocukluk ve Yaşlılar Bakanlığı, boşanma olgusunun şiddetlenmesinin toplum üzerindeki yansımalarını azaltmak amacıyla, evlenmek üzere olan kişileri eğitmek ve rehabilite etmek için bir program geliştirdi.

Tunuslu ailelerin yaşadığı sosyal zorlukları dikkate alan bu program, ailenin istikrarını sağlamak için gerekli önlemleri almayı amaçlıyor.

Program, evlenmek üzere olanların "evlilik kültürünü" geliştirerek sosyal bağları güçlendirmek ve uyumlu bir aile kurmak amacıyla gençleri nitelikli hale getirmeyi ve iki partnere karşılaşabileceği zorluklarla başa çıkmak için gerekli beceriler kazandırmayı hedefliyor.

Kadın Bakanlığı Komisyon Başkanı Moez Hassan, programın şunları amaçladığını aktardı:

Son yıllarda kayda değer bir artış gösteren aile içi boşanma oranlarının azaltılmasına ve gençlerin evlilik kültürünün geliştirilmesine katkıda bulunmak ve iki eşin karşılaşabileceği zorluklarla başa çıkabilmeleri için gerekli becerileri kazandırmak, aile içi şiddet ve boşanma oranlarını azaltmak, ayrıca gençler arasında evlenme isteksizliğini veya yasadışı formüllere göre evlenme oranlarını azaltmak.

Bakanlık, 2023'ten 2025'e kadar olan dönemde, "Evlilik sözleşmesini yapmadan önce gençler için rehabilitasyon kursları düzenleyerek ve gençleri evlilik hayatına uygun hale getirmeye yönelik rehber kitaplar yayımlayarak" bu programı uygulamaya koyacak.

Moez Hasan, Tunus'ta 2014'te 110 bin civarında olan evlilik sayısının 2019'da yasal mevzuatın değişmesine ve boşanma için mahkeme kararı gerektiren katı şartlar getirilmesine rağmen 83 bine düştüğünü belirtti.

Aile yapısı tehlikelerle karşı karşıya

Tunus'taki Eid Üniversitesi'nde Sosyoloji Profesörü olan Evlad Abdullah, yaptığı özel bir açıklamada şunlara değindi:

Boşanma oranlarının yüksek olmasının nedeni, Tunus'taki siyasi ve toplumsal dönüşümlerin yanı sıra Corona salgınının Tunuslu aileler üzerindeki yansımalarından kaynaklanan psikolojik ve sosyal nedenlerdir.

"Tunus'ta Annelerin ve Çocukların Statüsüne İlişkin 2018 Çok Göstergeli Anket"e göre, "Aile ortamında bir tür şiddet içeren disipline maruz kalan çocukların yüzdesi yüzde 88, sözlü şiddete maruz kalan çocukların yüzdesi yüzde 84 ve fiziksel şiddete maruz kalanların oranı yüzde 22."

"Bir zamanlar uyum ve bütünlüğü simgeleyen aile ortamının artık toplumsal bozulmalar ve boşanma tehdidiyle karşı karşıya olduğuna" inandığını belirten Evlad Abdullah, ve günümüzde ailenin tehlikelerle karşı karşıya olduğunu belirtip bu sosyal kurumun çökmesi konusunda uyarıda bulundu.

Abdullah, aile kurumunun istikrarını sağlamak için dikkat edilmesi gereken husulara da değindi:

Tunuslu ailelerin sosyal koşullarının iyileştirilmesini, öğrencilerin okul saatlerinin doğru ayarlanmasını, annenin çocuklarıyla yeterli sürede ilgilenebilmesi için özel bir iş sistemine geçilmesini öneriyorum. Medya, sivil toplum ve devlet kurumları aracılığıyla aile içinde dengenin sağlanması ve aile içinde diyalog kültürünün teşvik edilmesi için çalışmak gerekmektedir. Çocuk koruma kurumlarını etkinleştirip sosyal medyayı güçlendirerek ve aile üyeleriyle ilgilenen kurumları devreye sokarak sosyal önleme ve aile arabuluculuğu sayesinde küçük aile sorunlarını yargıya doğrudan gitmeden çözmek mümkündür.

İstikrarlı aile kurumu

Sosyolog Muhammed el-Cuveyli de konuyla ilgili görüşlerini şu şekilde ifade etti:

Tunus'taki evlilik kurumu, aksini teşvik eden her şeye rağmen istikrarlı kabul ediliyor. Ancak Tunus'taki boşanma oranları yüksektir. Elbette diğer Arap ülkeleriyle karşılaştırılamaz, çünkü burada boşanma katı yasal kontrollerle yönetiliyor. Kadın Bakanlığı tarafından geliştirilen program önemlidir. Ancak program esas olarak fizibilite ve sonuçlara bakmadan, hedef kitlenin sayısına odaklanıyor. Diğer taraftan evliler için rehabilitasyon diye bir durum söz konusu olamaz.  Çünkü her genç erkek ve kadının, büyüdüğü çevre ve sahip olduğu değerler sonucunda oluşan kendi evlilik anlayışları vardır.