Sevgili dostum Mihail Gorbaçov, dünyayı değiştiren adam

Gorbaçov, Soğuk Savaş'ı ve nükleer silahlanma yarışını bitirdi. Evgeny Lebedev bir siyaset titanını, sevgi dolu bir kocayı ve yüce gönüllü bir adamı hatırlıyor

Her şeyi değiştirenin Mihail Gorbaçov olduğunu unutmamalıyız

Mihail'i son gördüğümde sağlığının bozulduğu ve sonunun yaklaştığı belliydi. Saçları artık tamamen beyazlamıştı ve o ünlü doğum lekesi, yaşla lekelenmiş bir yüzdeki basit bir lekeye dönüşmüştü. Zamanının tükendiğini kesinlikle biliyordu. Gorbaçov sağlığı hakkında, "Karman çorman" demişti.

Şimdi, benim durumumda zaman kaybetmenin anlamı yok.

Onunla ilk kez Paris'te, milenyumdan kısa bir süre sonra tanışmıştım. Babamla Eyfel Kulesi'ndeki restoranda öğle yemeği yiyordu. Başardıklarıyla 2021'de editörü Dmitri Muratov'a Nobel Barış Ödülü kazandıran Rus kampanya gazetesi Novaya Gazeta'nın ortağıydılar.

İtiraf etmeliyim ki böyle bir devle karşılaşma ihtimaline karşı gergindim, özellikle de resmi ve görkemli olmasını beklediğim için. Daha fazla yanılamazdım.

Öğle yemeği bir dizi şaka ve anekdottan ibaretti. Vedalaşırken Mihail bana sarıldı. Sonraki yıllarda onun sarılmayı epey sevdiğini öğrenecektim. Bu, insanların ona ısınmasını sağlayan birçok şeyden biriydi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

1999'da lösemiden ölen eşi Raisa'nın anısına bir kanser vakfı kurduğunda, başkanı olup olmayacağımı sormuştu. Özellikle 2007'de açıldığında Rusya'nın kanserli çocuklar için ilk özel kliniği haline gelen St Petersburg'daki yeni Raisa Gorbaçov Çocuk Hematoloji ve İlik Nakli Merkezi için 10 milyon sterlinden (yaklaşık 211 milyon TL) fazla para topladık.

Bu, onu, ziyaret ettiğimiz hastalarla birlikte gördüğüm anlamına geliyordu: Her zaman vakit ayırıyor ve her zaman yardım etmek için elini uzatıyordu. Bu adam, ulusların kaderini şekillendiren cumhurbaşkanları ve krallarla samimiyet kurmuş bir adamdı ancak ne hava ne gösteriş belirtisi vardı. Onu bu kadar görünür biçimde güçlendiren insanlığından dolayı duygulanmamak imkansızdı.
 

Mihail, eşinin ölümünün 10. yıldönümü münasebetiyle 2009'da düzenlenen bir bağış etkinliğinde, bir araya gelen konuklar için geleneksel bir Rus türküsü olan "Eski Mektuplar"ı seslendirmişti. İlk olarak, rejimi korumak isteyenlerin kendisini devirmeye çalıştığı 1991 darbesi sırasında Raisa'yı eski mektuplarını yakarken bulduğunu açıkladı. Mihail seyircilere, "Ben uzakta çalışırken, her şey hakkında mektuplaşırdık" dedi.

Geri dönüp onu bu mektupları yakarken bulduğumda, eski mektupların okunmaması gerektiğiyle ilgili bu eski Rus şarkısını söyledim. Ve bu şarkı bana onu hatırlatıyor.

Şarkıyı söylerken, gözyaşları yüzünden aşağı süzüldü. Bitirdiğinde, kalabalık tek vücut halinde ayağa kalktı.

Onu en son vakfının ofisinde ziyaret ettiğimde, hâlâ açıkça eşinin ölümünden dolayı üzgün hissediyordu. Birbirine açılan odalar, aralarında 1990'da kendisine verilen Nobel Barış Ödülü'nün de bulunduğu ödüllerle ve politikada geçirdiği zamanlara ait fotoğraflarla doluydu. Yine de en çok öne çıkan Raisa'nın fotoğraflarıydı. Hatta Raisa'nın portresi, çalışma odasındaki deri kaplı masanın hemen arkasında, duvarda gururla asılı duruyordu.
 

mihail gorbaçov 2 (the independent).jpg

Raisa'nın portresi, çalışma odasındaki deri kaplı masanın hemen arkasında, duvarda gururla asılı duruyordu


Mihail, "Bir gün ele ele tutuşup akşam yürüyüşüne çıktık ve tüm hayatımız boyunca böyle yürüdük" dedi ona bakarak.

Bence olan biten, diğer yarımızı birbirimizde bulmuş olmamız. Onun bana ait olması gerçeğiyle kutsandım.

Bana otobiyografisi "Yalnız Başıma"dan okudu. Bu otobiyografide eşinin öldüğü gün yazdığı ve kızı Irina'yla Raisa'nın hasta yatağında nasıl toplandıklarını anlatan günlükten bir alıntı yer alıyordu.

Raisa canlılığını yitirdikçe, Gorbaçov ona kendisini terk etmemesi için yalvardı çünkü eğer karısı onu terk ederse hayatın onun için bir anlamı olmayacaktı. Mihail, "Hiç bu kadar yalnız hissetmemiştim" dedi bana. Mihail'in ölüm haberinden çıkarabileceğim tek teselli onun artık bu kayıp duygusuyla yaşamak zorunda kalmayacağı.

Her şeyi değiştirenin Mihail Gorbaçov olduğunu unutmamalıyız. Onunki son 100 yılın en önemli yaşamlarından biriydi.

Doğu Avrupa'yı kansız bir şekilde özgürleştirdi. Nükleer silahlanma yarışını bitirdi. Memleketinde ifade özgürlüğüne, siyasi muhalefete, dini ibadete ve yabancı seyahatlere izin verdi. Son görüşmemizde Mihail'e gelecek nesiller tarafından nasıl hatırlanmayı umduğunu sordum.

Soğuk Savaş'ı bitirdiğim gerçeğine dayanarak. Almanya'nın birleşmesi için bir fırsat yarattım ve bu sayede bugün Almanlar bizim dostumuz. Ve tabii ki, Glasnost ve Perestroyka'nın büyük erdemlerini hatırlayacaklarını düşünüyorum. Hatırlanacak şeyler var.

Sonra uzanıp hafifçe bacağıma vurdu. "Ve" dedi "iyi bir adam olduğum gerçeği." Belki de en önemli epitaf budur.


Lord Lebedev The Independent ve Evening Standard'ın hissedarıdır.

 

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Sevgi Aydoğan

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU