Batı, Ukrayna'da neden uçuşa yasak bölge ilan etmiyor?

"Savaşla eşdeğer bir şey"

Savaş başlamadan önce Rusya ve Belarus ortak askeri tatbikat düzenlemişti (Reuters)

Batılı devlet ve örgütler, defalarca gündeme gelmesine karşın Ukrayna'da uçuşa yasak bölge oluşturulmasını şimdiye kadar onaylamadı. Batı, neden Ukrayna hava sahasını uçuşa kapatmaya yanaşmıyor?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, pazartesi günü başta ABD ve NATO olmak üzere Batılı güçlerden, Rusya'nın saldırılarını önlemek amacıyla Ukrayna hava sahasını uçuşa kapalı bölge ilan etmelerini istemişti.  

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Fakat NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, dünkü açıklamasında bu yönde bir adım atılmayacağını ifade ederek, "NATO çatışmaların bir parçası olmayacak. Ukrayna'ya birlik göndermeyeceğiz veya NATO uçaklarını Ukrayna hava sahasına sevk etmeyeceğiz" demişti.

ABD de Ukrayna'da oluşturulacak bir uçuşa yasak bölgenin doğrudan Rusya ile çatışmaya girmek anlamına geleceği için böyle bir hamle yapmayacaklarını açıklamıştı.

Benzer şekilde Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace, uçuşa yasak bölge ilan edilmesi gibi bir planlarının olmadığını belirterek, "Avrupa'da bir savaşı tetikleyemeyiz" demişti.

Batı neden uçuşa yasak bölge ilan etmiyor?

Birtakım hava araçlarının belirlenen hava sahasında uçuşunun engellendiği uçuşa yasak bölge uygulaması, sivillerin yaşadığı yerleşim yerlerinin korunması için kullanılabildiği gibi önemli buluşma ve spor etkinliklerinde de geçici olarak hayata geçirilebiliyor.

Ukrayna'da ilan edilmesi istenen uçuşa yasak bölgeyse askeri anlamda ciddi sonuçlara yol açabilir. Burada hava sahasının askeri olarak uçuşa kapatılması, başta NATO olmak üzere Batılı devletlere söz konusu bölgede ihlal yapan Rus uçaklarını gerekli gördüklerinde vurma yetkisi verecek.

Fakat Batılı birliklerin Rus hava araçlarıyla doğrudan temas kurması bölgede tansiyonun çok daha hızlı şekilde artmasına neden olabilir.

2013-2016 arasında NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Yüksek Komutanı olarak görev yapan Orgeneral Philip Breedlove, bu yönde atılacak bir adımın hayli ciddi bir hamle olduğunu söyledi.

"Savaşla eşdeğer"

ABD'li Orgeneral, "Çıkıp 'Burası uçuşa yasak bölgedir' demekle olmuyor. Bunu tarafları zorunlu tutarak uygulamanız lazım. Savaşla eşdeğer bir şey. Eğer Ukrayna'da uçuşa yasak bölge ilan edeceksek, düşmanın bizim uçuşa yasak bölge olarak belirlediğimiz alanı etkileyecek ateş gücünü de etkisiz hale getirmemiz gerekir" dedi.
 


Nükleer tehdit

Ukrayna-Rusya savaşında uçuşa yasak bölge ilan edilmemesinin sebeplerinden biri de nükleer saldırı korkusu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, pazar günü nükleer füzelerin "yüksek alarma" geçmesi ve savaşa hazır beklemesi talimatını vermiş, Doğu Avrupa'da bir nükleer savaş tehdidi yeniden gündeme gelmişti.

ABD'deki prestijli Duke Üniversitesi'nden siyaset bilimci Bruce W. Jentleson, bölgede hava sahasının uçuşa kapatılmasının "uluslararası çapta gerginliği tırmandırma riski taşıdığını" söyledi.

Jentleson, "ABD ve müttefiklerinin 1956'da Macaristan'da ya da 1968'de Çekoslovakya'da doğrudan müdahalede bulunmamasının sebebi, ABD ve dönemin Sovyetler Birliği arasında doğrudan bir çatışma çıkması riskiydi. Şu andaysa eşi benzeri görülmemiş tehlikeler söz konusu, özellikle nükleer saldırı anlamında. Putin tehditte bulunmasa bile bu riskler mevcut olurdu" dedi.

Önceden uçuşa yasak bölge ilan edilmiş miydi?

1991'deki Birinci Körfez Savaşı'nın ardından ABD ve koalisyon ortakları, belirli etnik ve dini toplulukların korunması için Irak'ta iki bölgeyi uçuşa kapatma kararı almıştı. Washington, bunu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) desteği olmadan gerçekleştirmişti.

BMGK, 1992'de Balkanlar'da yaşanan savaşta Bosna Hersek hava sahasında askeri hava araçlarının izinsiz uçuş yapmasını yasaklamıştı. 2011'de Libya askeri müdahalesi sırasında da BMGK bazı hava sahalarını uçuşa kapatmıştı. Bu iki olayda da uçuşa yasak bölge uygulaması NATO birliklerince hayata geçirilmişti.

Rusya-Ukrayna savaşında 7. güne girilirken, Rus birlikleriyle Ukrayna güçleri çatışmaya devam ediyor. Tarafların barış görüşmelerindense henüz net bir sonuç elde edilemedi.



Independent Türkçe, BBC, Foreign Policy, Washington Post

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU