Rus S-400 hava savunma sistemi tartışması yaklaşık dört yıldır Türkiye'nin gündeminde.

Bu nedenle Türkiye'de devletin tepesindeki hemen herkesin bugüne kadar S-400'e ilişkin bir açıklaması oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere yardımcısı ve diğer bakanlar, ülkenin hava savunma sistemine ihtiyacı olduğunu söyledi.

Konuya ilişkin en son açıklama Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan geldi.

Çavuşoğlu'nun da hava savunma sistemi mesajı vermesi dikkat çekti. 

NTV'nin canlı yayınına katılan Çavuşoğlu, konuyla ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

"S-400 bitmiş bir anlaşma. Hava savunma sistemine ihtiyacımız var. ABD ile önümüzdeki sürece bakmak istiyoruz. Türkiye ABD'den bu sistemi almak istiyor. ABD ile anlaşırsak ve Kongre onay verirse daha pahalı olmasına rağmen savunma sistemi alabiliriz." 

Yetkililer gibi uzmanlar da Türkiye'nin hava savunma sistemine ihtiyacı olduğu görüşünde.

Peki hava savunma sistemi niye bu kadar tartışma konusu oluyor? Türkiye, S-400 mü yoksa Patriot mu almalı? 

Her ikisinin alım hikayesi yeni değil. Uzun süredir gündeme getiriliyor bir şekilde.

Bilindiği üzere Patriot, Türkiye'nin "müttefiki" olan Amerika Birleşik Devletleri tarafından geliştirildi.

S-400 ise Türkiye'nin "komşusu" Rusya'nın silah sistemi. İkisi de farklı özelliklere sahip. 

S-400'lerin Patriot hava savunma sistemine göre daha fiyat olarak daha uygun olduğu bilinen bir gerçek. 

Türkiye'nin tezine göre Patriot pahalı olmasına rağmen satın alınmak istendi fakat ABD Kongresi bu konuda bir karar almadı. 

Hem pahalı olduğu hem de satın alma süreci uzun sürdüğü için Türkiye, etrafındaki riskleri göz önünde bulundurarak Rusya'dan S-400 almak zorunda kaldı. 

Bu durum da ABD ile Türkiye'yi karşı karşıya getirdi. Zira Amerika Birleşik Devletleri, NATO üyesi olan Türkiye'nin başka bir silah sistemine sahip olmasını istemiyor.

Konuyla ilgili Independent Türkçe'ye değerlendirmede bulunan uzmanlar, konunun artık politik hale getirildiği görüşünde. 

"Patriot alımı söylemi tamamen politik"

Emekli Hava Pilot Tümgeneral Beyazıt Karataş, Patriot alımının tamamen politik bir söylem olduğunu söyledi. 

Patriot treninin geçtiğini ve hayata geçmesinin söz konusu olmayacağını kaydeden Karataş, "Türkiye'nin aldığı S-400'ler bahane edilerek F-35 programından çıkarılmasından sonra Patriot konusu birazda söylem ve argüman olarak kalıyor. Gerçek olmadığı gibi kısa ve orta vadede gerçekleşmesi pek mümkün görünmüyor" dedi.

 

 

Karataş'a göre S-400'ler kendi emsalleri arasında en iyi hava savunma sistemi. Sistemler içerisinde teknik, imkan ve kabiliyet açısından Patriotlar ise dördüncü sırada yer alıyor.

Birçok teknik özelliği olan S-400'lerin Patriotlara göre 2 ile 5 kat daha iyi olduğunu ifade eden Karataş, "Sistemin sorun olmasının nedeni Rus olması. S-400'lerin Patriot'a göre daha iyi olduğunu ABD ve Batı'daki savunma uzmanları da söylüyor. Buradaki sorun daha çok politik, askeri ve ekonomik kaygılardır" diye konuştu. 

"Türkiye'de S-400'ün kamyonlarını bile koyacak hangar yok"

Hava savunma sistemlerinin çalışma, vardiya ve hazırlık durumlarıyla ilgili bilgi sahibi olmayanların bile konu hakkında yorum yaptığına değinen Karataş, sistemin tank veya uçağa benzemediğini belirterek devamında şu ifadelere yer verdi:

"Hatta buna askerler dahildir. Bir daha söylüyorum, karacı ve denizci bilmez. Her havacı da bilmez. Her general ve amiral de bilemez. Milli Savunma Bakanlığı, tamamen politik kaygılar nedeniyle konu hakkında doğru dürüst açıklama yapmayınca doğal olarak farklı görüşler ortaya çıkıyor. Konu uzmanlık isteyen bir mesele. Hava savunma sistemleri büyük ve fazla unsurlardan oluşuyor. Öyle hangarlara koyup saklayamazsınız. Kabak gibi ortada duruyorlar. Bunların kamyonlarını koyacak hangar bile yok Türkiye'de." 

"Tüm komşularımızda sistem bulunuyor"

Ankara Politikalar Merkezi'nden (APM) Hasan Kanbolat da Türkiye'nin S-400'lerden vazgeçmesinin mümkün olmadığını savunanlardan.

 

 

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun da benzer bir çerçevede açıklama yaptığını hatırlatan Kanbolat, "Hükümet politikasının yanı sıra bir devlet politikası olarak görünmekte" dedi.

Türkiye'nin bir savunma sistemine ihtiyacı olduğunu ve Patriot olmadığı için S-400'lere yöneldiğini aktaran Kanbolat, "S-400 veya Patriot fark etmez. Şu gerçeği unutmayalım ki İran ve Suriye dahil tüm komşularımızda savunma füzeleri bulunuyor" diye konuştu.

"S-400 sistemi daha avantajlı"

Yunanistan'ın S-300 savunma sistemlerini hangara kaldırmadığını anımsatan Kanbolat, "Aktif bir halde Girit'te bulunuyor. Ege bölgesini kapsayacak şekilde hazır bulunuyor ve deneme atışları da yapıyorlar. NATO'daki ortaklarımızın sistemin Türkiye'de olmasını anlayışla karşılamaları gerekiyor. Bu konudaki zorlamaları doğru bulmuyorum" ifadelerini kullandı. 

Karabolat, "S-400'ler mi yoksa Patriotlar mı avantajlı?" sorusuna "S-400'ler daha avantajlı. Sistem olarak daha avantajlı olduğunu görmekteyiz" yanıtını verdi.

"ABD, Türkiye ile Rusya arasındaki sır küpünü araştırıyor"

Çağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esat Arslan, S-400'lerin alınması meselesinin akşamdan sabaha alınmış bir karar olmadığını söyledi.

Sürecin Yunanistan'ın Türkiye'den NATO silahları ile yapılacak tehdide karşı S-300 satın alınmasıyla başladığını hatırlatan Prof. Dr. Arslan, "1996'da S-300 alımı anlaşması imzalandı. Türkiye'nin baskıları sonucu Rumlara gidecek sistem Yunanistan'a yönlendirildi. Girit'e yerleştirme meselesi bu şekilde oldu" bilgisini verdi. 

 

 

NATO'nun Yunanistan için S-300'leri sorun haline getirmediğine değinen Arslan, "Ama S-400'lere gelince 'ittifakın güvenlik sistemi için tehdit oluşturuyor' deniliyor. Aslında Türkiye Yunanistan'dan kopya çekti, onun mantalitesiyle hareket etti. Savunma sisteminde Yunanistan gibi düşündü ve hareket etti" diye konuştu.

ABD'nin asıl derdinin S-400'ler olduğunu ifade eden Arslan, Washington yönetiminin Türkiye ile Rusya arasındaki sır küpünün ortaya çıkması için çalışmalar yaptığına değindi.

"Türkiye S-400'leri KKTC'ye yerleştirecek"

Donald Trump ile birlikte ABD-Türkiye arasında liderden lidere özel diplomasinin sona erdiğini dile getiren Arslan, "Türkiye Trump'tan sonra çok önemli bir şey söyledi; biz de Girit modelini uygulayalım. Girit sistemine benzer bir sistem ile Türkiye'nin S-400'leri Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne (KKTC) yerleştireceğini düşünüyorum. Ankara S-400'lerden vazgeçmez. 2 buçuk milyar dolar para yatırdığımız bir projeden vazgeçilmeyeceğini düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.

Hava savunma sistemine ihtiyacı olan Türkiye'ye zamanında Patriot verilseydi sürecin bu aşamaya kadar gelmeyeceğini aktaran Arslan, sözlerini şöyle tamamladı:

"Kavrama dayalı ihtiyaçlar sisteminde isim belirtilmez. Örneğin S-400 veya Patriot demez. Dolayısıyla Patriot verilmediği için S-400'ler alındı. Ayrıca 'biz S-400'lerden vazgeçelim ama sizde Suriye PKK'sına desteği kesin' söylemini yanlış buluyorum. Savunmada tanka karşı tank, uçağa karşı uçak bulundurmak yani aynı platformda bulunmanız lazım. ABD'nin derdi S-400'ler iken ortaya Suriye PKK'sını ortaya koymak yanlış. Zaten kısa sürede bundan vazgeçildi. Şunu da unutmamak gerekir ki devletler arasında dostluklar sabır isteyen bir iştir."