NYT sevkıyat trafiğini izledi: Çinli firmalar zorla çalıştırılan Uygurların ürettiği maskeleri ABD’ye satıyor

Salgın öncesi Sincan’da yalnızca 4 firma koruyucu ekipman üretirken bu sayı 30 Haziran itibarıyla 51’e yükseldi. Resmi kayıtlara bakıldığındaysa söz konusu şirketlerden en az 17’sinin “işgücü” transferine katıldığı ortaya çıktı

Sincan'ın başkenti Urumçi'de bir fabrikada çalışan işçiler (Arşiv/Reuters)

New York Times (NYT) gazetesi, Çinli firmaların yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle maske dahil artan kişisel koruyucu ekipman (KKE) talebini karşılamak için Uygurları çalıştırdığını yazdı.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde 1 milyona yakın Uygur ve diğer etnik grup mensuplarının toplama kamplarında tutulduğu haberleriyle eleştirilerin hedefi haline gelen Çin’de bu kez salgın sırasında başvurulan uygulamalar tartışma konusu oldu.

NYT’nin yürüttüğü araştırma sonucu, bazı Çinli şirketlerin gerek iç gerekse yurtdışı KKE talebini karşılamak için hükümet destekli tartışmalı çalışma programlarına dahil edilen Uygurları kullandığı ve üretilen malların bir kısmının ABD dahil yabancı ülkelere gönderildiği belirtildi.

Haberde uzmanlara göre Uygurlar ve diğer etnik grup mensuplarının fabrikalara ve hizmet sektörüne gönderilmesi şeklinde uygulanan programda insanların genelde rızaları dışında çalıştırıldığı aktarılırken, bu “işçilerin” şimdi de KKE zincirinin bir parçası haline getirildiği ifade edildi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Çin Ulusal Medikal Ürünler İdaresi’ne göre salgın öncesi Sincan’da yalnızca 4 firma tıbbi koruyucu ekipman üretimi kapsamında sınıflandırılıyordu. Ancak NYT’nin araştırmasına göre 30 Haziran itibarıyla bu sayı 51’e kadar yükselirken, devlet medyasında yer alan haberler ve devlet arşivindeki kayıtlara bakıldığında bu şirketlerden en az 17’sinin “işgücü” transferine katıldığı ortaya çıktı.

Bahsi geçen firmaların öncelikli olarak iç tüketim için ekipman ürettiği ancak Sincan dışındaki bazı şirketlerinse Uygur işçileri kullanarak yurtdışına ihracat yaptığı kaydedildi.

Sevkıyat trafiğini takip eden NYT, içinde maskelerin bulunduğu bir nakliyatın, Çin’in Hubey eyaletinden ABD’nin Georgia eyaletine götürülmek üzere bir tıbbi malzeme tedarik şirketine teslim edildiği sonucuna vardı. Gazete bu ticaret öncesinde Hubey’e 100’den fazla Uygur’un gönderilmiş olduğunu belirtirken, çalıştırılan işçilerin Mandarin dilini öğrenmelerinin ve haftalık bayrak çekme törenlerinde Çin’e sadakatlerini bildirmelerinin şart koşulduğunu yazdı.

NYT ayrıca çalıştırma programına alınanlar için konan kotaların ve işbirliğini reddedenlerin karşı karşıya kaldığı cezaların bu uygulamaya katılımın esasında “gönüllülük” temelli olmadığını gösterdiğini belirtti.

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi İnsan Hakları Girişimi Direktörü Amy K. Lehr, “İnsanların istemediği zamanlarda fabrika işine koşulmasına neden olan mecburi kotalar var ve bu durum uluslararası yasalar uyarınca zorla çalıştırma kapsamına girebilir” dedi.

Öte yandan Guardian'ın haberinde, Avustralyalı iki firmanın da zorla çalıştırma iddialarının gündeme geldiği Hubey'de üretilen 200 bin kadar maskeyi tedarik ettiği ve Avustralyalı tüketicilerin "farkında olmadan zorla çalıştırma ürünü olduğu ileri sürülen bu maskeleri satın alabileceği" ifade edildi.
 


Çin'de kamuoyuna “yoksulluğu azaltma” yöntemlerinden biri olarak lanse edilen program tepkilere yol açıyor.

Hem Kaliforniya Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma Laboratuvarı’nın hem de Uygur İnsan Hakları Projesi’nin elinde son zamanlarda yaşanan işçi transferlerini belgeleyen onlarca video ve sosyal medya raporu bulunuyor.

Söz konusu programla ilgili NYT’ye konuşan Çin’in Washington Büyükelçiliği sözcüsüyse, bu uygulamanın “istihdam sayesinde bölge halkını yoksulluktan kurtararak ve insanların yaşamlarını sürdürmesini sağlayarak” katkı sunduğunu savunuyor.

 

Independent Türkçe, New York Times, Guardian

DAHA FAZLA HABER OKU