Kendisini Libya'nın tek devlet başkanı ilan eden Hafter, neden şimdi böyle bir karar aldı?

Libya uzmanı Yaşar, UMH güçleri karşısında alınan başarısızlıkların ardından ittifakı içerisindeki artan çelişkileri bastırmak için, Hafter’in kendisini devlet başkanı olarak ilan ettiğini öne sürdü

Libya’nın doğusunu kontrol eden Halife Hafter, 2015 yılında Suheyrat kentinde varılan anlaşmanın hükmünü yitirdiğini ilan ederek kendini tek devlet başkanı ilan etti.

Hafter’in anlaşmayı tanımadığını açıklamasına ABD üzüntüsünü belirterek tepki gösterdi.

Hafter'in aldığı bu kararın Libya’daki dengeleri nasıl etkileyeceğini bağımsız araştırmacı Nebahat Tanrıverdi Yaşar anlattı. .

nebahat.jpg
Nebahat Tanrıverdi Yaşar / Fotoğraf: Independent Türkçe

 

Trablus’u ele geçirememesi hesaplarını bozdu

Halife Hafter'in Mısır'ın da yardımı ile Libya’da askeri bir rejimi dizayn etmek istediğinin uzun süredir bilinen bir olgu olduğunu söyleyen Yaşar, “Neden şimdi böyle karar aldı” sorusuna şu sözlerle yanıt verdi:

Özellikle son yıllarda ülkenin doğusunda faaliyet gösteren Temsilciler Meclisi’ndeki muhalefet eden isimleri hedef alan Hafter, çoğu yetkiyi kendisinde toplayarak olası rakip oluşumları engellemeye çalışıyordu. Trablus taaruzuna başlamasının ardından, operasyona kaynak aktarmak için daha önce Temsilciler Meclisi’nden ekonomik kaynakların idaresi konusunda bazı yetkileri almıştı.

Hafter bu güne kadar süreci kademeli bir şekilde yürütmeyi tercih etmekteydi. Bu noktada Trablus' u ele geçirdikten sonra süreci tamamlamak istediği çıkarımı yapabiliriz. Ancak son gelismeler Hafter'in bu stratejisini değiştirmesine neden olmuşa benziyor.

kaddafiyeni.jpg
Yaşar, devrildikten sonra öldürülen eski Libya lideri Kaddafi yanlısı aşiretler arasında Hafter'e karşı tepkinin yükseldiğini iddia etti / Fotoğraf: AFP

 

Kaddafi yanlısı aşiretler arasında da Hafter karşıtı sesler yükseldi

Yaşar Hafter’in kendisini devlet başkanı olarak ilan etme kararında etkili olan faktörleri şöyle sıraladı:

Birincisi son gelişmeler hem Trablus'un alınmasını Hafter güçleri açısından olasılık dışına çıkardı. İkincisi sahadaki güç dengesinin değişimi ile birlikte ağır kayıplar vermesinin ardından, son bir haftada siyasi ittifakı içinde önemli ayrışmalar meydana geldi. Bu ayrışmalardan en önemlileri Akila Salih cevresindeki Barka bölgesi aşiretlerinin Hafter ile karşı karşıya gelmesi. Ayrıca Hafter'e destek veren Zintan ( Zintan’ın diğer yarısı UMH'yi desteklemekte) kuvvetlerinin güney cephesinden çekilmesi; son olarak da Sirte ve Terhune bölgelerinde Kaddafi yanlısı aşiretlerin içinden yükselen Hafter karşıtı sesler.

Askeri yenilgiler çelişkileri ortaya çıkardı

Yaşanan bu gelişmeleri, "uzun süredir devam savaş ile ertelenen ittifak içi rekabetin son askeri yenilgiler ile açığa çıkması" olarak değerlendiren Yaşar,  “Hafter'in yönetime el koyması ve meclisi feshettigini açıklaması olarak okunabilecek son açıklaması bu dinamikleri engelleme çabasından kaynaklanıyor” dedi.

Yaşar, Hafter’in söz konusu çıkışının iki önemli mesaj içerdiğini belirterek, “Birincisi kendi ittifakı içindeki dağılma yönündeki hareketliliği bastırmak. Diğeri ise uluslararası aktörlere Doğu/Barka ittifakı içinde kendinden başka siyasi figür bırakmamak” diye konuştu.

“Klasik anlamda bir darbe girişimi”

Yaşar, Hafter’in bu açıklama ile aslında bundan sonra uygulayacağı politikayı duyurduğunu belirterek, “Yani klasik anlamda bir darbe girişimi olarak kabul etmek mümkün. Her darbede olduğu gibi bu darbenin de başarılı ya da başarısız olma olasılığı mevcut” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü:

Bahsettiğim bölünmeler bu açıklama sonrası daha da derinleşip daha yoğun bir saldırı pozisyonuna geçebilirler. Bu noktada Hafter için en önemli tehlike son bir haftada baş gösteren muhalefetin dış desteğe de sahip olması ihtimali. Bu noktaya evrilmeden askeri güç kullanarak bastırmaya calışacağını söylemek mümkun. O nedenle önümüzdeki süreç oldukça kritik.

libya.jpg
Libya yılllardır iç karışıklıkla boğuşuyor / Fotoğraf: AA

 

"Aşiretlerin tavrı belirleyici"

"Hafter’in çıkışının ne kadar etkili olacağı dış dünyanın kendine vereceği tepkiler ile doğru orantılı" diyen Yaşar bunun yanında Libya’daki aşiret dengesine de dikkati çekti.

Açıklamaya karşı Libya içinden gelecek tepkilerin gözlenmesi gerekiyor. Ancak Libya’da aşiret dengesini gözetmeden yapılan hiçbir siyasi planın tutunma şansı bulunmuyor. Bölünmeyi konuşmadan önce, Hafter'in basarılı veya başarısız olma ihtimallerini değerlendirmek gerekiyor. Başarılı olması ülkenin doğusunda açık bir şekilde askeri rejimin kurulacagı anlamını taşıyor. Başarısız olması ihtimali de bu ittifak içinde bölünmeyi ve dolayısıyla yeni ittifakların kurulmasını beraberinde getirecektir.

Geçiş sürecini yönetme görevi UMH'de

17 Aralık 2015’te varılan anlaşmada Birleşmiş Milletler, Türkiye’nin de desteklediği Trablus merkezli yönetimi meşru hükümet olarak tanırken Hafter’e desteğini açıklayan Libya Temsilciler Meclisi’ni de meşru yasama organı olarak tanımıştı.

Yine Libya’da devam eden geçiş sürecini yönetme görevi Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne verilmişti.

Ancak Hafter buna rağmen saldırılarını devam ettirmiş, son olarak ülkenin batısını ve Trablus’u da ele geçirmek için genel saldırıya geçmişti.

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU