Çin’in Vuhan kentinde tespit edildikten sonra dünya çapında yayılan yeni koronavirüs, tüm çabalara rağmen etkisini sürdürüyor.

Dünya çapındaki vaka sayısının bugün itibarıyla 157 bini geçtiği bildirilirken, iyileşenlerin sayısının 75 bin 900’e ulaştığı, 5 bin 800’den fazla kişinin de virüs yüzünden hayatını kaybettiği kaydedildi. Sağlık görevlilerinin henüz pandeminin başında olduğumuza dair uyarılar göz önüne alındığında bu rakam artabilir.

Kovid-19 diye bilinen hastalığın sosyal yaşama etkisi de büyük oldu. Pek çok sektör çalışanı evden çalışmaya geçerken, sinema gösterimleri ya da önemli bilim toplantıları iptal edildi, pek çok ülkede eğitime ara verildi, hava trafiği durdu, NBA gibi büyük müsabakalar askıya alındı ve Disneyland’le Universal Studios bile kapanma kararı aldı.

Forbes’a göre tüm bunların nedeni, uzmanların “sosyal mesafe” uyarısı. Halk sağlığı uzmanları, sosyal mesafe kapsamındaki önlemlerin viral pandemilerin kontrol altına alınmasında temel olduğunu düşünüyor.

Sosyal mesafeyi korumak için ne yapmalı?

Harvard Tıp Okulu'na göre sosyal mesafe, enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında ortaya çıkan damlacıkları bir başkasının soluması riskini azaltmak için bireyler arasında yeterli mesafeyi koruma anlamına geliyor. Kısacası insanların her gün genellikle farkında bile olmadan sergilediği bazı davranışların değiştirilmesini gerektiriyor.

Bu kapsamda alınması gereken önlemler aslında çok çeşitli. Öne çıkan maddelerse şöyle sıralanıyor:

- Büyük toplanmalarda yer almayın

- Tükenmez kalemler gibi sık paylaştığınız nesnelere dikkat edin.

- Trafiğin ve toplu taşımaların yoğun olduğu saatlerde diğer insanlara çok yaklaşmamaya çalışın

- Yoğun saatlerde market ve çamaşırhane gibi yerlerden uzak durun

- İşyerlerine, okullara, spor salonlarına ve sinemalara gitmeyin, kapalı alanda kalabalığa karışmayın

- Tokalaşmayın ve sarılıp öpmeyin.

-  Mümkün olduğunca evde kalın.

Bunlar, ilk bakışta bireysel ve önemsiz tedbirler sanılabilir. Ancak virüsün yayılımını önlemede “orantısız” bir etkiye sahip olabilir ve bir salgını felakete dönüşmeden durdurabilir.

Sosyal mesafe neden önemli?

Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü yöneticisi Anthony Fauci, 10 Mart’ta gerçekleşen basın toplantısında “Şunu fark etmeliyiz ki birkaç ay önce yaptıklarımızı artık yapamayız” dedi. Buna göre şimdi salgını hafifletmezsek “haftalar kaybedeceğiz” ve iş işten geçmiş olacak. Salgını hafifletmenin yolu da sosyal mesafe önlemlerinden geçiyor.

Johns Hopkings Üniversitesi’ne göre sosyal mesafenin şu anki hedefi, yüksek riskli popülasyonlar arasında enfeksiyon olasılığını azaltmak ve sağlık sistemleri ve çalışanları üzerindeki yükü azaltmak için salgını yavaşlatmak. Uzmanlar buna “çan eğrisini düzleştirme ilkesi” adını veriyor.

Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi direktörü Tom Inglesby, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “ABD'deki sosyal mesafe önlemlerinin amacı, herhangi bir şehirde veya toplulukta Kovid-19'un yayılma hızını ve kapsamını azaltmak olmalı” dedi ve ekledi:

Bunu başarabilirsek, birim zamanda daha az insan enfekte olacak ve hastaneye, ventilatöre ihtiyaç duyan daha az insan olacaktır.

İki şehrin hikayesi

Salgının Çin’deki Vuhan ve Guangzhou'daki seyri, sosyal mesafenin önemine dair önemli bir hikaye anlatıyor.

Virüsün aralıkta ilk kez tespit edildiği Vuhan’da yetkililer, 8 milyonluk şehri karantinaya almak için 6 hafta bekledi. Ancak liman kenti Guangzhou'da yetkililer hızlı davrandı ve ilk vakanın görülmesinin ardından okulları kapattı, büyük toplanmaları yasakladı.

Bu hızlı eylemler sayesinde yaklaşık 80 bin kişinin enfekte olduğu ülkede, virüsü kapan Guangzhou sakinlerinin sayısı 300’ü geçmedi.

10 Mart'ta Harvard Üniversitesi’nin çevrimiçi olarak yayımladığı ancak henüz hakem onayından geçmeyen bir araştırmada Guangzhou'daki ölüm oranının Vuhan’ın yüzde 4,5’lik oranına kıyasla yüzde 0,8 olduğu belirtildi.

Geçmişte işe yaradı mı?

2009’da Meksika’da yaşanan H1N1 grip salgını üzerine 2011’de yapılan bir araştırmaya göre  ülkenin 18 gün boyunca okulları kapatma kararı binlerce kişinin hayatını kurtardı. Koronavirüsün aksine H1N1 suşu, genç insanları daha sert etkilemişti.

Georgia Eyalet Üniversitesi Halk Sağlığı Okulu’ndan Gerardo Chowell, “Bu önlemlerin Meksika hükümetine ve dünyaya gelmekte olana hazırlanmaları için vakit kazandırdı” dedi ve ekledi:

Aşı geliştirmeye başlandı. Herkes hızlıca virüs üzerinde çalışmaya başlayabildi.

Sosyal mesafe için evden hiç çıkmamak mı gerek?

Sosyal mesafe tedbirleri, iki hafta boyunca evden hiç çıkmamayı gerektirmiyor ama etkileşimde bulunulan kişi sayısında dikkatli olmalı.

BuzzFeed News'e konuşan Chowell, konuyla ilgili şunları söyledi:

Parka gidip dolaşabilirsiniz. Şimdiye kadarki verilerden anladığım kadarıyla enfekte olmuş bireyin yanından geçtiği için hastalık kapan vaka yok.

Öte yandan Chowell, çocuğunun diğer çocuklarla oynaması ve oyun alanındaki diğer çocuklarla çok fazla yakınlaşmasına izin vermekten çekindiğini ifade ediyor. Chowell’e göre sosyal mesafede anahtar kelime, etkileşim.

Özellikle risk grubu için önemli

SARS-COV-2 diye bilinen yeni koronavirüsün gençlerden ziyade yaşlıları etkilediği biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre Çin’de bildirilen vakaların sadece yüzde 2,4’ü çouklardan oluşuyor. Bunlar arasında ağır hastalananların oranıysa yüzde 0,2. Ülkede Kovid-19 diye bilinen hastalık yüzünden ölen çocuk bildirilmedi.

Öte yandan yeni koronavirüs, yaş ölçeğinin öteki tarafında ne denli ölümcül olduğunu kanıtladı. DSÖ'ye göre 80 yaş üstü kişiler için ölüm oranı yüzde 21,9’u buluyor. 10 ila 39 yaşlarındaki kişilerdeki ölüm oranının da yaklaşık yüzde 0,2 olduğu düşünülüyor.

Daily Mail’in aktardığına göre sosyal mesafe özellikle de risk grubunda yer alanlar ve yaşlılar için önemli.

Dünya Sağlık Örgütü'nden Dr. Margaret Harris, yaşlıların diğer insanlardan yaklaşık 3 metre (10 ft) uzakta durmasını tavsiye ediyor.

Buna göre yetkililer, aşlı ve savunmasız insanlar için daha fazla sosyal mesafe tedbiri getirmeli ve kendilerini izole etmelerini istemeli.

Independent Türkçe

Derleyen: Çağla Üren