İran ile yakınlığıyla bilinen Iraklı Şii partiler, Ulusal İstihbarat Kurumu Başkanı Mustafa el-Kazımi’nin başbakan olmaması için yoğun çaba sarf ediyor. Kazımi, başbakanlık pozisyonu için en güçlü aday olarak görülüyor.
Kazımi ismine karşı çıkanlar, istihbarat başkanının, ABD’nin 3 Ocak’ta Bağdat’ta gerçekleştirdiği hava saldırısı ile Kudüs Güçleri Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi liderlerinden Ebu Mehdi el-Mühendis’i öldürmesi operasyonuyla ilintili olduğunu savunuyor. Suikast gerçekleştikten birkaç gün sonra, Iraklı milis güçleri liderleri, Kazımi’nin ABD güçlerinin Süleymani konvoyuna ulaşmasına yardımcı olduğunu iddia etmişti.
Irak’taki en sert milis gruplarından olan Ketaib Hizbullah örgütünden yapılan açıklamada, ‘’Kazımi’nin hükümeti kurmakla görevlendirilmesi ülkenin yangın yerine dönmesine sebep olacaktır’’ ifadesinin kullanılması tepkilere neden olmuştu.
Şemhani araya girdi
İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani’nin 7 Mart Cumartesi günü Bağdat’a yaptığı ziyaret, Kazımi etrafında dönen gündemin dozunu biraz olsun düşürmeyi başardı. Şemhani ziyaret kapsamında, birçok kanaat önderi ve siyasi liderlerle bir araya geldi. Şemhani’nin Kazımi ile de görüşmesi, başbakanlık adaylığını güçlendiren bir işaret olarak yorumlandı.
Şii mahalli kaynaklar, Şemhani’nin Irak ziyaretinin asıl nedeninin, istifa eden Adil Abdulmehdi hükümetinin görev süresinin bu yılın sonunda gerçekleşecek olan seçimlere kadar uzatılması imkânını ele almak olduğunu iddia etmişti. Ancak Şemhani ile görüşen siyasiler, görüşmelerde bu konunun kesinlikle gündeme gelmediğini açıkladı. Şemhani ve Kazımi arasındaki görüşmenin içeriği ise gizli tutuldu, İran basınına sızdırılmamış olmasaydı, görüşmenin gerçekleştiği dahi bilinmeyebilirdi.
Öte yandan Kazımi karşıtlarının, bu konuda İran Devrim Muhafızlarının desteğini aldığı düşünülüyor. Şemhani, Kazımi’ye onay verse de, görüşlerinin Devrim Muhafızları içinde bir etkisi olmadığı söyleniyor. Şemhani’nin İran’a dönmesiyle birlikte, iç kamuoyunda tekrar Abdulmehdi’nin başbakanlık görevine getirilmesi tartışmaları başladı. Irak'ın en yüksek Şii dini otoritesi Ayetullah Ali Sistani’nin hükümetin değiştirilmesi gerektiği yönündeki kararı dolayısıyla, bu girişim başarılı olamadı.
Yeni bir ilke
Dolayısıyla İran’a bağlı siyasi güçler ‘başbakan adayının’ belirlenmesine dair yeni bir ‘ilke’ öne sürdü. Bu ilke, şu ana kadar bu pozisyon için adı geçen hiç kimsenin adaylığının kabul edilmemesi yönündeydi. Eğer bu ilke üzerinde uzlaşılırsa, daha önce adı geçtiği için İstihbarat Başkanı Kazımi’nin adaylık ihtimali ortadan kalkabilir. Irak’taki Şii partiler 9 Mart Pazartesi günü söz konusu ilkenin teklif edildiği bir toplantı gerçekleştirdi. Independent Arabi’nin toplantıya katılan kaynaklardan edindiği bilgiye göre, başbakan adaylığı için, Cumhurbaşkanlığı Divanı’nda görevli Naim es-Suheyl, eski Necef Valisi Adnan el-Zurfi ve Irak’ın eski ABD Büyükelçisi Lokman el-Fili’nin adı geçti. Cumhurbaşkanlığı Askeri Danışmanı Heysem el-Cuburi ve eski İçişleri Bakanı Kasım el-Araci’nin isimlerinin de tartışıldığı öğrenildi. Kaynaklar, Şii partilerin, Naim es-Suheyl’i Kazımi’ye karşı destekleyebileceğini, Zurfi’nin de şansının yüksek olduğunu aktardı.
Irak anayasasına göre, Cumhurbaşkanı’nın 15 gün içinde hükümeti kurması için birini görevlendirmesi gerekiyor. Yani başbakan adayının bu ayın 15’ine kadar belirlenmesi zorunluluk teşkil ediyor. Kalan bu birkaç gün içinde, siyasi partiler arasında yoğun müzakerelerin gerçekleşeceği belirtiliyor. Yeni başbakan adayının 72 saat içinde atanacağı öngörülüyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Mustafa Yıldız
