Avrupa müzeleri, yalnızca sanatın değil, tarih boyunca süren bir yağmanın da izlerini taşıyor.
Paris'teki Louvre Müzesi bu tartışmanın merkezinde.
Peki, Louvre'daki eserler kime ait: Fransa'ya mı, tarihe mi?
Avrupa müzeleri gerçekten kültür mü koruyor, yoksa tarihi mi yağmalıyor?
Mona Lisa'nın çalınması aslında neyi görünür kıldı?
Picasso gerçekten Louvre’un en gizemli hikâyesinde rol oynadı mı?
Süleyman Halebi'nin kafatası Paris'te sergilenirken biz neyi kaybettik?
35 bini aşkın eserin bulunduğu Louvre Müzesi, yaklaşık 17 bin eserin Müslüman medeniyetlerinden getirildiği biliniyor.
Osmanlı'dan Mısır'daki Memlükler'e, Eyyubiler'den Arap coğrafyasına uzanan eserler bugün hâlâ Fransa'nın en prestijli salonlarında sergileniyor.
Napolyon Bonaparte'ın 1802'de Mısır Seferi'nden getirdiği ganimetler üzerine kurulan Louvre, "galiplerin müzesi" olarak anılıyor.
Bu müzeler, "tarihi yazanların değil, kazananların hafızasını" temsil ediyor.
Bir dönem Osmanlı topraklarını işgal eden Napolyon'un seferi sırasında Rosetta Taşı gibi insanlık mirasının temel belgeleri de Fransa'ya taşınmıştı.
Tarihle birlikte bedenler de götürüldü.
Osmanlı öğrencisi Süleyman Halebi'nin başı, Napolyon'un Mısır'da bıraktığı yöneticiyi öldürdüğü için idam edildikten sonra Paris'e getirilmiş ve bugün Louvre'un "antropoloji" bölümünde, hayvan fosilleriyle yan yana sergileniyor.
Ancak tarihin ironisi, 1911'de yaşandı.
Louvre'un en ünlü eseri haline gelen Mona Lisa, o yıl müzeden çalındı.
Tablonun kaybolması, hem Louvre'un güvenliğini hem de Avrupa'nın "kültürel miras" anlayışını tartışmaya açtı.
İlk şüpheli, modern sanatın öncülerinden Pablo Picasso idi.
Fransız polisi, Picasso'yu sorguya aldı; ancak tabloyu çalanların İtalyan sanatçılar olduğu ortaya çıktı.
Onların açıklaması tarihe geçti:
Biz hırsız değiliz. Napolyon'un İtalya'dan çaldığını geri alıyoruz.
Bu olay, sanat dünyasında Mona Lisa'nın ününü katlayarak artırırken, Avrupa müzelerinin etik geçmişini yeniden gündeme getirdi.
Bugün bile Louvre'un duvarlarında sergilenen pek çok eser, bir dönem başka ülkelerin tapınaklarından, türbelerinden, saraylarından sökülüp getirilmiş parçalar.
Tarihi galipler yazıyor olabilir; ama yağmalanan hafızalar, hâlâ sessizce anlatıyor.
"Hafıza Atlası"nın tüm bölümleri Independent Turkish YouTube kanalında yayında.
© The Independentturkish
