Yaşadığımız dönemin etkileri giderek karmaşıklaşıyor ve kaotik hale geliyor.
Buna bir de politik liderlerin manipülatif etkisi ile oluşturduğu risk hali eklenebilir.
Küreselleşme her alanda, örneğin politik, ekonomik, güvenlik, sosyo-kültürel, bilişim ve iletişim, gibi pek çok alanı sayabiliriz.
Burada konu edeceklerim uluslararası ilişkiler yönüyle olacak.
"Yumuşak (soft)" ve "sert (hard) güç" (power) ne demek, hemen herkes öğrendi kabul edelim.
Ancak "Akllı güç" 1 (smart power) konusu henüz bazıları için yeni sayılır.
Bu konular üzerine çalışanların daha fazla ilgisini çekmesi gereken konu bu olmalıdır.
Akıllı güç aynı zamanda manipülatiftir.
Biraz değineyim.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Akıllı güç uygulaması diğerlerinden daha da karmaşık ve iddialıdır.
Zira çok az güç odağının imkân ve kabiliyetleri ölçüsünde şekillenir.
Örneğin ABD, Çin, Rusya, İsrail, gibi güçler…
ABD gibi her türlü faaliyeti organize etme ve buna göre sistem kurabilme kabiliyeti olan bir ülke için akıllı güç, diğer ülkelere nazaran daha avantajlı hale gelmektedir.
Burada avantaj diyorum, ancak riskleri de beraber getirdiğini unutmamalıyız.
Küçük uygulama küçük risk, büyük uygulama büyük risk.
Hatta küresel risklerle karşı karşıya kalmak daha çok dikkate alınabilecek bir durumdur.
Örneğin, değil bir ülkeyi veya topluluğu hedef almak, küresel çapta, istihbarat, ticaret, finans ve teknoloji dahil, bütün savaş türlerini aynı anda uygulayabilme kabiliyeti olanlar avantajlıdırlar.
Burada ortaya konan stratejik hedef itibariyle başkalarına, belli bir süre ve alandan daha geniş zaman ve alanlara kadar, hâkim olmak ve kontrolü sağlamak akıllı güç ile mümkün olur.
Akıllı güç, sistemli biçimde uygulanmak zorundadır.
İfade ettiğim gibi, stratejik ve risk dolu bir bütünsel uygulamadır.
Bunun altından kalkabilmek için çıpayı sağlam kayaya bağlamak, tutturmak değil sıkıca başlamak, esastır.
Rusya gibi bazıları bunu jeopolitik derinliği ile sağlama bağlarlar, Çin gibiler ise çok yüksek üretim kapasitesi ile.
İsrail gibi ülkeler ise daha ziyade sermayeye, tekniğe, politikaya, bu bakımdan ise ABD’ye, Avrupa’ya, küresel ağına bağlanırlar.
Buradaki tartışmalar, bu konunun altını doldurmakla ilgilidir.
ABD kendi alanında uygulamalarının altını doldurabilecek güç parametrelerine ve kapasitesine sahiptir.
Bu nedenledir ki, bugün ABD veya Başkan Donald Trump, küresel çapta gayet manipülatif icraatlarda bulunabilmektedir.
Bu manipülasyonlar bazen çok sıra dışı olsalar bile, yaratılan algı itibariyle gücü yüksek derecede görülmektedir.
Başka deyişle, bazı uygulamalar Trump’ın kendinden kaynaklanabilir, ama belli örneklerde görüldüğü üzere, bu bir planlı-manipülatif yöntemdir.
Trump’ın en bilinen uygulaması tarifeler üzerinde olmuştur.
Trump aniden küresel tarife oranlarına dair bir çıkışta bulunmuş, peşinden sırayla ülkeleri karşısına alıp ticaret anlaşmalarını yenileyerek hazinesine ilave katkı imkânı yaratmıştır.
Tepkiler çok, riskler de…
Uygulamalar sıra dışı olabilmektedir, dedim.
Giderek bu sıra dışılığın arttığını da görmemiz mümkündür.
Çünkü uluslararası güçler, akıllı güç uygulamasını öğrendikçe bundan çok daha fazla istifade edecek girişimlerde bulunmak isteyeceklerdir.
İşte bundan dolayı bu küresel manipülasyon konusunu dikkate almamız ve buna dayalı hazırlıklarımızı yapmalıyız.
Ukrayna’yı işgal girişimi (başka tabirle stratejik inisiyatif kullanılması) ile Rusya küresel etkisini ve zaman ilerledikçe de manipülatif saldırıları ve politik uygulamaları ile hedeflerine ulaşmayı sağlayabilir.
Buradaki amacı, çok kutuplu dünya yaratmak, Atlantik’ten gelen stratejik baskıyı azaltmak, gibi düşünülür ise; tüm dikkatleri buralara çekmek için, her bir manipülasyonunda kendine yarayışlı alanı derinleştirme imkânı arayabilir.
Dediğim gibi, burada alınan risk ve çıpa önemlidir.
İsrail’in kuruluşundan (1948) beri manipülasyonları ortadadır, bu tam bir uygulanan "genel politika" ve "strateji" şeklidir.
Bir özellik mercek altına alınır ise 7 Ekim saldırısından bu yana Netanyahu hükümetinin yarattığı bölgesel manipülasyonlara, ki bazıları savaş ilanı, savaş, silahlı çatışma, saldırı, işgal hareketi, terör gibi çok ciddi ve riskli konuları içermektedir, dayalı hareket etmekte ve esasen bu küresel bir etki yarattığı gibi, küresel ilgiyi de kendine çekebilmektedir.
Ne tür bir konudan bahsediyorum?
Akıllı güç uygulaması, küresel manipülasyon, inisiyatif ve risk alma, çıpayı sağlama bağlama (İsrail için burada bahsettiğim ABD başta küresel güçlere bağlama konusu).
Bunlara bir bütün halinde bakmak gereken bir çağdayız.
Ben bu zamanın savaşlarına da "kazanım stratejisi" gözüyle bakarak, "dördüncü nesilden beşinci nesil savaşlara geçişin uygulamaları" diyorum. 2
Manipülasyonlar hesaplanır ve simülasyonlarla denenirken, en başta kazanım elde etmeye odaklanılır.
Mesela hukuk göz ardı edilebilir.
Biz buna "güçlünün hukuku" demekteyiz.
Kanıksadık bile!
Sermayeyi artırmak önemlidir.
Bunun nasıl geliştirilebileceğini, var olan ve yaratılan imkân ve kabiliyetlerle nasıl kontrol sağlanabileceğini bilmek gerekir.
Örneğin, ticaret başta, her tür standardın düzenlenmesi, küresel stratejik iletişim yöntem ve kanallarının oluşturulması esas alınır.
Biliyorsanız ve sahaya hakimseniz yapabilirsiniz, başka nasıl olabilir ki?
Ayrıca geri planda başka bir savaş yapılır, çok titiz!
Gölge veya gizli savaş faaliyetlerinin akıllı güç ile alakalı hususları vardır.
Manipülasyonlar için her şey net olmayabilir; netleştirmek için sahanın hazırlanması işte bu tür istihbarat savaş ve mücadele yöntemleriyle sağlanır.
Günümüzde bundan dolayıdır ki "istihbarat diplomasisi" öne çıkan faktörlerdendir.
Evet, konu tartışılıyor olabilir ama şu akıllardan kaçmamalıdır, eğer bütün bunları bir süper gücün veya bundan yararlanan gücün sahaya yansıttığı "yeni silahlar" olarak düşünürseniz, onlar bu yolda ilerlerken, bizlerin de bu konularda ilerlemesi şart oluyor.
Geç kalırsak elimizde olanlarla bir savaş vermeye çalışırız, ama mesela cephe çok başka yerlerde kurulmuştur, mevcut silahlarımızı kullanabilecek imkân ve zaman bulamayabiliriz.
1. Erişim: https://www.indyturk.com/node/756033/türki̇yeden-sesler/akıllı-güç
2. Bu konuda bakınız: Gürsel Tokmakoğlu, Polemoloji, Savaş Bilimi ile Küresel Güvenlik Analizi, Destek Yayınları, 2025, İstanbul.
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish