Birleşik Krallık Başbakanı Sir Starmer Keir'in Eylül 2024'te Mili Güvenlik Danışmanı (NSA) olarak tayin ettiği Jonathan Powell uluslararası alanda tanınmış diplomatik arabulucu ve çatışmaları çözmekte ustalaşmış müzakerecidir. 

Daha önce 1997-2007 yılları arasında Tony Blair hükümeti personelinin kurmay başkanı olarak görev yapmıştı.
 

Yaşamı ve eğitim durumu

Jonathan Nicholas Powell (d. 14 Ağustos 1956) Hava Kuvvetleri Yardımcı Mareşali John Frederick Powell'ın oğludur.

Üç erkek kardeşi vardır: Eski Başbakan Margaret Thatcher'ın dış politika danışmanı Charles; yine eski bir reklam yöneticisi olan Chris ve Roderick.  

Powell, soyadını geleneksel şekilde ("havlu" ile kafiyeli olacak şekilde) telaffuz etse de, Charles "direk" olarak telaffuz eder.

Kendisi Canterbury'deki Katedral Korosu Okulu ve Canterbury'deki Kral Okulu'nda eğitim gördü.

Tarih okudu ve Oxford Üniversitesi Koleji ve Pensilvanya Üniversitesi'nde okudu.

1979'da Dışişleri Bakanlığı'na katılmadan önce BBC'de gazeteci olarak ve Granada TV'de çalıştı. 

Mesleki serüveni

Powell, 1979'da Dışişleri Bakanlığına katıldı ve 1981'de Lizbon'a Üçüncü Sekreter, daha sonra İkinci Sekreter olarak atandı.

1986'da Stokholm'deki UKDEL CDE'ye (Savunma meseleleriyle ilgili kurum) ve Eylül 1986'da Viyana'daki UKDEL CSCE'ye atandı. 

Kasım 2010'da Powell, The Guardian için WikiLeaks tarafından sızdırılan gizli ABD diplomatik yazışmalarının içeriğini yayınlamasını eleştiren bir makalesinde şunları yazdı: 

Gizli görüşmeleriniz bu şekilde kamuoyuna açıklandığında diplomasiyi etkili bir şekilde yürütmek çok zordur. Karşılıklı güven, bu tür ilişkilerin temelidir.  Bu güven bir kez ihlal edildiğinde, samimi konuşmalar daha az olasıdır. Bu, en yakın arkadaşınızla barda kız arkadaşınızla ilgili sorunlar hakkında sohbet etmek ve ardından içeriğin, muhtemelen biraz çarpıtma eklenerek, internette yayınlandığını görmek gibidir. Yakın zamanda bu konuşmayı tekrar yapmayacaksınız.

1983-85 yılları arasında İngiliz ünlü diplomat Powell, Hong Kong'un Çin'e geri verilmesi müzakerelerinde ve 1989-1990 yılları arasında da Almanya'nın birleşmesi için yapılan İki Artı Dört görüşmelerinde masa başı görevlisiydi. 

1991 yılında ise Washington'daki İngiliz Büyükelçiliği'ne atandı ve Bill Clinton'ın başkanlık kampanyasına gözlemci olarak katıldı.

Daha sonra seçimden sonra Tony Blair'i Bill Clinton ve ekibiyle tanıştırdı. 

2007 yılında Morgan Stanley'e yatırım bankacılığı bölümünün tam zamanlı kıdemli yönetici direktörü olarak katıldı.

Dünya çapındaki silahlı çatışmalar üzerine çalışan Inter Mediate yardım kuruluşunu yönetiyor.

2014 yılında Başbakan David Cameron, Powell'ı İngiltere'nin Libya özel temsilcisi olarak atadı.

2024'ten beri Keir Starmer yönetiminde İngiltere Ulusal Güvenlik Danışmanı (NSA) olarak görev yapan bir İngiliz devlet memuru ve diplomattır. 

Hatırlatmakta yarar var:

2010 yılında kurulan Milli Güvenlik Danışmanlığı, hükümetteki en yetenekli ve tecrübeli profesyonel kadrolardan oluşmaktadır.

Ancak Muhafazakâr Parti milletvekilleri ve bazı çevreler henüz yeni sayılabilen bu kurumun ikame edilmesine şiddetle karşı çıkmakla yetinmiyorlar; bizzat Jonathan Powell'ın siyasi ağırlıklı böyle bir göreve atanmasına da itiraz ediyorlar.

Çünkü 2024 yılında, İngiltere Başbakanı Sir Keir Starmer, Powell'ı Hint Okyanusundaki Chagos Takımadaları egemenlik anlaşmazlığını çözmek üzere özel elçi olarak atamıştı.  

Onun yaptığı anlaşma gereğince;  İngiltere takımadalar üzerindeki egemenliğini Mauritius'a devretti.

Adalar zincirinin Diego Garcia'nın son derece gizli bir Amerikan askeri üssüne ev sahipliği yapması göz önüne alındığında Powell'ın imzaladığı söz konusu anlaşma tartışmalara yol açtı.

Buna rağmen Başbakan Starmer onu ülkenin Milli Güvenlik Danışmanı olarak tayin etti.

Esasen Powell, bu alanda tecrübe kazanmış biridir.

Nitekim 1998 yılında Uğurlu Cuma (Good Friday) adıyla ünlenen İrlanda-İngiltere anlaşmazlığını çözüp barışı sağlamıştı.

O günden beri Milli Güvenlik Danışmanlığı makamı görevlisi sayılmaktadır. 

Bu makamın kapsadığı alan hayli geniştir.

Milli Güvenlik hususundaki konularda başbakan ve kabine üyelerine danışmanlık yapıp bilgilendirmek.

Keza başbakanlık makamı ile kabineye rapor sunmak; hükümet için politika belirlemek ve izlenecek stratejik siyasetin ana hatlarını çimek.

Kriz yönetimine dair bilgi, belge ve öneriler sunmak.

Farklı tehdit, tehlikelere ilaveten olağanüstü hallerin nasıl göğüslenip önlenmesi gerektiğine hakkında yol yordam göstermek.
 

Birleşik Krallık Ulusal Güvenlik Danışmanı Jonathan Powell / Fotoğraf: Reuters

Downing Caddesi'ndeki bürokratların kurmay başkanı

İşçi Partisi lideri olarak seçilmesinden kısa bir süre sonra Tony Blair, Powell'dan özel kalem müdürü olmasını istedi.

Powell başlangıçta teklifi reddetti, ancak daha sonra 1995'te diplomatik görevinden ayrılarak muhalefet liderinin özel kalem müdürü oldu.

İşçi Partisi'nin 1997'deki seçim zaferinin ardından Powell'a, memurlara emir verme yetkisine sahip yeni bir pozisyon olan Downing Caddesi Özel Kalem Müdürlüğü görevi verildi.

Bu, siyasi bir atama için eşi benzeri görülmemiş bir durumdu. 

Blair Hükümetinin ilk yıllarında, Powell'ın en önemli görevlerinden biri, Hayırlı Cuma Anlaşması'na yol açan Kuzey İrlanda barış görüşmelerindeki rolüydü.

Mart 2008'de Powell, Kuzey İrlanda'da başarıyla kullanılan taktiklerin "Teröre Karşı Savaşa uygulanması" çağrısında bulundu. 

Batılı hükümetlerin, tıpkı İngiliz hükümetinin Kuzey İrlanda'da bir barış anlaşması sağlamak için geçici IRA ile müzakere ettiği gibi, El Kaide ve Taliban ile müzakereler yapmasını önerdi. 

Önerisi İngiliz Dışişleri Bakanlığı tarafından alenen reddedildi.

Büyük Nefret, Küçük Oda: Kuzey İrlanda'da Barışı Sağlama adlı kitabı, Kuzey İrlanda için devredilmiş, güç paylaşımına dayalı bir hükümet tasarlayan ve yürürlüğe koyan anlaşmaya yol açan müzakereleri ayrıntılı olarak anlatır.

Powell, Blair'in görev süresi boyunca hem kilit sağ kolu hem de çok çeşitli politika konularında güvenilir bir danışman olmaya devam etti.

The Guardian gazetesi, Powell'ı "(Blair'in) tüm önemli dış politika girişimlerinin merkezinde" olarak tanımladı.

Cash for Honours olayının soruşturması sırasında, ikincisinde temkinli olmak üzere, iki kez polis tarafından sorgulandığına inanılıyor. 

Blair'in "mutfak kabinesindeki" birçok kişi (Alastair Campbell da dâhil) Blair'in istifasından önce ayrılmış olsa da, Powell Haziran 2007'ye kadar (hükümet merkezi) Downing Street'te kaldı.

Şubat 2012'de Daily Telegraph gazetecisi Peter Oborne, Powell'ı MI6'nın (İngiliz Dış İstihbarat teşkilatı) Rusya'daki faaliyetleri hakkında hassas bilgileri ifşa ettiği için eleştirdi.

BBC'nin Putin, Rusya ve Batı adlı belgeselinde, MI6'nın 2006 yılında "Moskova'daki ajanlarıyla iletişim kurmak için gözetleme cihazlarıyla dolu sahte bir kaya" kullandığını anlattı. 

Gazeteci Oborne, bunu "Vladimir Putin için bir propaganda hediyesi" olarak nitelendirdi ve kısa süre sonra Rusya devlet televizyonunda yayınlanan bir programda sıkça yer aldı.

Görüntüler, 2006 yılında Kremlin'in MI6'nın Rusya'daki faaliyetleri hakkındaki raporlarına şüpheyle yaklaşan Putin muhaliflerine saldırmak için kullanıldı.

Oborne'a göre, "Powell'ın bu dikkatsizliği, rejimin en saygın bağımsız eleştirmenlerinden bazılarına doğrudan bir saldırı düzenlemek için kullanıldı" ve Powell, Putin için "faydalı bir aptal" haline geldi. 

Élysée Sarayı toplantısı, Filistin-İsrail görüşmeleri, PKK-HTŞ uzlaşması, PKK ile buluşma… 

İngiliz devlet memuru, başarılı diplomat ve müzakereci J. Powell, 17 Nisan 2025 tarihinde Fransız başkanlık sarayı Élysée'deki toplantılara katıldı.

Son zamanlarda İngiltere ziyareti sırasında Bangladeş Başkanı Muhammed Yunus ile buluştu. 

Keza PKK örgütünün 11 Temmuz 2025'teki silah bırakma merasimine tanık olarak katıldı.

Rusyalı temsilcileriyle İstanbul'da buluşmak için gelen Ukrayna heyetiyle birlikte fotoğrafı yayımlandı.

Daha önce de Ukrayna'nın başkenti Kiev'e gidip Başkan Volodimir Zelensky ile de görüştü. 

İlaveten BM teşkilatı ev sahipliğinde Fransa-Suudi Arabistan tarafından önerilen ancak ertelenen (daha sonra da gerçekleşen) Filistin/ İsrail meselesi tartışılmadan önce, Powell İngiltere Avam kamarasındaki milletvekilleri arasında kulis yapmak suretiyle İngiltere hükümetinin gelecekte kurulması tasavvur edilen bir Filistin devletinin tanınması için girişimde bulundu. 

Powell'ın kurucusu olduğu Inter Mediate şirketi, genelde barışçıl çözümlere yoğunlaşan bir kuruluş olması nedeniyle PKK ile İdlib'deki cihatçı HTŞ hükümeti arasında uzlaşma sağlamaya çalıştı.

Powell'in kendisi de Şam'da geçici başkan olmadan önce Ahmed El Şara (Colani) ile Mayıs 2025 yılında görüşmüştü.

Rivayet odur ki, PKK yetkililerini silah bırakmaya ikna eden kişi Powell idi.

Buna ilişkin kulis bilgisini El Mecelle dergisinin satır aralarında buldum.

Yılbaşından beri bu hususta iddia ettiğim bir şey var:

Jonathan Powell, devletin Kürt örgütü ile görüşme meselesinde AKP iktidarına 4 ayrı rapor göndermişti.

Buna dair yabancı medyada çıkan haberleri, birkaç ay önce yazmıştım zaten.

Öte yandan Türkiye'deki son müzakere sürecinde İngiltere'nin rolünün olduğu hakkındaki son sohbetlerimde yeni bir şey daha öğrendim: 

Buna göre; iyi derecede Türkçe bilmesi, Beşiktaş taraftarı olması ve Twitter (X) üzerinden sosyal medyayı etkin olarak kullanmasıyla ünlenen Richard Moore, 1990-1992 yıllarında bir yıl Ankara'daki büyükelçilikte iki sene İstanbul'daki konsoloslukta basın ataşesi olarak görev yapmıştı. Ocak 2014'te ise İngiltere'nin Türkiye Büyükelçisi oldu.

Ekim 2020 tarihinden itibaren İngiltere istihbarat teşkilatı MI6'in başına geçti. Bu görevinin bir parçası olarak Cumhur İttifakı, bilhassa MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile devletin silahlı Kürt hareketiyle buluşmasını ayrıntılarıyla konuştuğunu öğrendim son günlerdeki bir dost sohbetinden. 

Bağlantılı bir olayı da neredeyse bir yıl önce görüştüğüm bir Washington müdavimi sayılan bir siyasetçi anlatmıştı: 

Beyaz Saray'dan Türk yetkililere gönderilen "bölge karışıyor, Türkiye de karışacak ve Kürtler meselesi ivmek kazanacak; en iyisi bu sorunu kendi aranızda halledin" yolundaki tavsiye/öneri dikkate alınmış olmalı ki, Bahçeli Ekim 2024'te DEM partili milletvekilleriyle el sıkışmayla birlikte herkesi şaşırtan barış çağrısı yapmıştı. 

Arkadaşlarına bakılırsa batılı ülkelerin Suriye'deki yeni yönetimi desteklemesiyle birlikte Powell'ın sahibi olduğu Inter Medit kuruluşu, Şam'da büro açmak suretiyle Colani hükümetine danışmanlık yapacaktır. 

Kendisi, daha önce de İspanya'daki Bask meselesinde arabuluculuk yapmıştı; ardından Kolombiya hükümetiyle FARC silahlı hareketinin müzakerelerinde Juan Manuel Santos'un danışmanlığını üstlenmişti.

İlaveten Mozambik'teki iç savaşın sona erdirilmesinde önemli bir rol almıştı. 

İngiltere ve dünyanın başka ülkelerindeki şöhreti nedeniyle başarı basamaklarını hızla tırmanan Powell'ın aleyhinde çalışanlar da yok değil.

Mesela bilhassa İngiliz muhafazakâr çevrelerden kendisine yönelik en önemli suçlamalardan biri de, "gözünün iktidarda olduğu ve uğurda üstü örtülü girişimlerde bulunduğu" türünden iddia idi. 

Jonathan Powell, evrensel ölçekteki müzakere, diyalog, arabuluculuk ve barış hakkındaki tecrübelerini şu eserlerinde paylaşmıştır.  

• Büyük Nefret, Küçük Oda: Kuzey İrlanda'da Barışı Sağlama, The Bodley Head , 2008.
• Yeni Machiavelli: Modern Dünyada Güç Nasıl Kullanılır? The Bodley Head, 2010. 
• Teröristlerle Konuşmak: Silahlı Çatışmalara Nasıl Son Verilir? The Bodley Head, 2014. Bu eser,  ABD'de "Masada Teröristler: Neden Müzakere Barışa Giden Tek Yoldur" başlığıyla yayımlandı, Palgrave Macmillan, 2015.
• Kamu Sektörü: Yönetilemeyeni Yönetmek, Kogan Page, 2013. 
• Ve radyodaki meşhur konuşması: Makyavelist Politikalar Üzerine: Powell, BBC The Forum'da Konuşuyor.

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.