Bilim insanları bugüne kadar keşfedilen en uzak yıldızın aslında tek bir yıldız değil, bir yıldız kümesi olabileceğini öne sürdü. 

Hubble Uzay Teleskobu'nun 2022'de yaptığı gözlemlerde yaklaşık 12,9 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bir yıldız tespit edilmişti. 

Eski İngilizcede "sabah yıldızı" anlamına gelen Earendel ismi verilen yıldızın, evren henüz 1 milyar yaşına bile gelmeden oluştuğu ve bugüne kadar bulunan en uzak yıldız olduğu sonucuna varılmıştı.  

Ancak daha sonra bazı gökbilimciler bunun aslında ikili bir yıldız sistemi olabileceğini öne sürmüştü. NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) yeni gözlemleriyse Earendel'in yıldız kümesi olabileceğine işaret ediyor.

Earendel, kütleçekimsel merceklenme denen bir olgu sayesinde keşfedilmişti. Albert Einstein'in genel görelilik teorisine dayanan bu teknik, büyük kütleli cisimlerin yanlarından geçen ışığı bükmesine dayanıyor. 

Bu örnekte Dünya'yla Earendel arasında devasa bir galaksi kümesi büyüteç etkisi yaratarak, normalde algılanamayacak kadar zayıf olan Earendel'in ışığını görünür kılıyor.

Bu büyüteç etkisi bazı bölgelerde çok daha güçlü hale geliyor ve bilim insanları Earendel'in de böyle bir bölgenin yakınında olduğunu düşünüyor. Bu sayede 12,9 milyar ışık yılı olmasına karşın gözlemlenebildiği düşünülüyor.

Diğer yandan evrende bu tür hizalanmalar son derece nadir gerçekleştiğinden gökbilimciler Earendel'in tek bir yıldız olmasının yanı sıra farklı olasılıkları da değerlendiriyor.

2022'deki keşfinin ardından yapılan analizlere göre Earendel, Güneş'ten iki kat daha sıcak ve yaklaşık 1 milyon kat daha parlak dev bir yıldız. Ayrıca rengi de daha soğuk bir yoldaş yıldıza işaret ediyordu. 

Kaliforniya Üniversitesi Berkeley kampüsünde doktora öğrencisi olan Massimo Pascale, "Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar, Earendel'in gerçekten de (ama mutlaka değil) önceden düşünülenden çok daha büyük olabileceğini gösterdi. Bu nedenle yıldız kümesi senaryosunun araştırmaya değeceğine ikna oldum" diyor.

Pascale ve ekibi, JWST'yi kullanarak Earendel'in yaşını ve içerdiği metalleri inceledi.

Bulguları hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta yayımlanan çalışmaya göre Earendel'in verileri, diğer yıldız kümeleriyle uyum içindeydi. 

Pascale "Bu çalışmanın güven verici yanı şu: Earendel gerçekten bir yıldız kümesiyse, bu beklenmedik bir durum değil!" diyerek ekliyor:

Bu çalışma yerel evrendeki yıldız kümelerinin, evrenin ilk 1 milyar yılında nasıl göründüğüne dair tahminlerimizle Earendel'in epey tutarlı olduğunu ortaya koyuyor.

Öte yandan bazı uzmanlar son bulgulara dayanarak kesin bir sonuca varılamayacağını söylüyor. Earendel'i keşfeden ekipte yer alan ancak yeni çalışmada bulunmayan Brian Welch, diğer senaryoların hesaba katılmadığını söyleyerek ekliyor:

Ölçümler sağlam ve özenle yapılmış olsa da yalnızca yıldız kümesi ihtimalini ele alan bu çalışma kapsam açısından sınırlı.

Araştırmacılar daha detaylı incelemelerle Earendel'in gerçekten bir yıldız kümesi olup olmadığını doğrulamayı umuyor.

Independent Türkçe,  IFLScience, Live Science, The Astrophysical Journal Letters

Derleyen: Büşra Ağaç