Suriye'de rejimin devrilmesi, Çin'in Ortadoğu politikasının "sınırlılığını" gösterdi

"Bu, Pekin'in görmek istediği bir senaryo değil"

Esad, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in Eylül 2023'teki davetiyle Pekin'e gitmişti (Reuters) 

Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki rejim karşıtlarının Şam'ı ele geçirmesiyle Beşar Esad yönetiminin devrilmesinin yankıları sürüyor. 

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters'ın analizinde, Esad rejiminin çökmesinin Çin'in küresel politikalarını etkilediğine dikkat çekiliyor. Şam'ın düşmesinin, Pekin yönetiminin Ortadoğu politikalarının sınırlılığını ortaya koyduğu yazılıyor. 

Amerikan düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nden Jonathan Fulton, şu değerlendirmeyi paylaşıyor: 

Çin'in bölgedeki siyasi sonuçları şekillendirebileceğine dair abartılı bir algı vardı.

Fulton, Esad yönetiminin devrilmesinin, Şam'ın başlıca destekçileri İran ve Rusya'nın bölgedeki etkisini azalttığı gibi Çin'in küresel hedeflerine de darbe vurduğu yorumunu yapıyor. Ayrıca Çin'in uluslararası alanda attığı birçok hamlede İran ve Rusya gibi partnerlerden destek aldığını hatırlatıyor. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Reuters'ın analizinde, Çin'in 2023'te Suudi Arabistan ve İran arasında normalleşmeyi sağlamasıyla Ortadoğu'daki rolünün önem kazandığına dikkat çekiliyor. Çin, temmuzda da Hamas ve El Fetih arasında arabuluculuk yapmıştı. Kapsamlı bir ulusal birliğe ulaşma ve geçici uzlaşı hükümeti kurma amacıyla mutabakata varan taraflar Pekin Deklarasyonu'nu imzalamıştı. Hamas ve El Fetih'i bir araya getiren Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, bunu "Tarihi bir an" diye nitelemişti. 

Ancak Esad yönetiminin devrilmesiyle Çin'in dış politikasının darbe aldığı belirtiliyor. Şanghay Uluslararası Çalışmalar Üniversitesi'nden Ortadoğu uzmanı Fan Hongda, şu yorumları paylaşıyor:

Esad rejiminin ani düşüşü Pekin'in görmek istediği bir senaryo değil. Çin daha istikrarlı ve bağımsız bir Ortadoğu'yu tercih ediyor çünkü bölgede kaos ya da Amerikan yanlısı bir yönelim Çin'in çıkarlarıyla örtüşmüyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, pazartesi günkü açıklamasında Suriye'de istikrarın sağlanması ve anlaşmazlıklar için siyasi çözüm bulunması çağrısı yapmıştı. Mao, "Çin'in Suriye'yle dostane ilişkileri tüm Suriye halkı içindir" diyerek, yeni yönetimle diplomatik bağ kurma ihtimalini de açık tutmuştu.
 


Diğer yandan analistler, Pekin'in Şam'da kurulacak yeni bir yönetimi hemen tanımayacağını ve gelişmeleri izleyeceğini söylüyor. 

Çin'in bölgedeki yatırımlarından biri de Kuşak ve Yol projesi. Suriye, tarihi İpek Yolu'nu yeniden canlandırmayı amaçlayan girişime 2022'de katılmıştı. Ancak çoğunlukla yaptırımlar nedeniyle Çinli firmalardan büyük yatırımlar gelmemişti.

Pekin'in Suriye'nin yeniden inşasıyla ilgili uzmanlık ve finansal destek sağlayabileceği de belirtiliyor. Fakat analistlere göre bu da sınırlı kalabilir çünkü Çin son dönemde özellikle yabancı ülkelere yatırımlarda mali riskleri en aza indirmeyi hedefleyen bir politika yürütüyor.


Independent Türkçe, Reuters, Global Times

DAHA FAZLA HABER OKU