Batı hegemonyasına alternatif olmayı hedefleyen BRICS, "genişleme" gündemiyle toplanıyor

Hakkında yakalama kararı bulunan Putin zirveye katılamayacak

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, OR Tambo Uluslarararası Havalimanı'nda Güney Afrikalı mevkidaşı Cyril Ramaphosa tarafından karşılandı (Reuters)

Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın oluşturduğu BRICS'in 15. zirvesi bugün Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde başlıyor.

24 Ağustos'a kadar devam edecek olan zirveye Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya lideri Lula da Silva ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi bizzat katılırken, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin hakkında yakalama kararı verdiği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise video konferans yöntemiyle dahil olacak.

Moskova'yı Johannesburg'da temsil eden isimse Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov olacak.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Zirvenin ana gündem maddesinin BRICS'e yapılan üyelik başvuruları olması bekleniyor.

Güney Afrikalı yetkililer 40'tan fazla ülkenin birliğe üye olma niyetini ifade ettiğini, 20'den fazla ülkeninse resmi başvuru yaptığını belirtiyor.

Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa zirve öncesi yaptığı açıklamada konuyla ilgili şunları söyledi:

Genişletilmiş BRICS, daha dengeli bir küresel düzen isteyen farklı siyasi sistemlere sahip çeşitli ülkeleri temsil edecek. Güney Afrika, BRICS'in genişletilmesini destekliyor. BRICS'in değeri şimdiki üyelerinin çıkarlarının ötesine uzanıyor.

Pekin ve Moskova'nın da BRICS'in genişletilmesine sıcak baktığı biliniyor. Ancak Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika yönetimleri birlik içindeki etkilerinin kaybetmemek adına üyelik için bazı kriterler getirilmesini istiyor. Yeni üyelerin, eski üyelerle benzer hak ve karar yetkilerine sahip olmaması da tartışılan senaryolardan biri.

Hangi ülkeler BRICS'e katılmak istiyor?

BRICS'e resmi üyelik başvurusu yapan ülke sayısının 22 olduğu biliniyor.

Bu ülkeler içinde İran, Suudi Arabistan, Venezuela ve Cezayir gibi enerji zengini ülkelerin yanı sıra Mısır ve Arjantin gibi bölgesel güçler de yer alıyor.

Bunun yanı sıra Bolivya, Endonezya, Küba, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kazakistan da BRICS'e üyelik için bazı adımlar attı.

Batı'nın küresel hakimiyetini dengeleme araçlarından biri olarak görülen birliğe üyelik konusunda Türkiye de daha önce birkaç kez olumlu görüş bildirmişti.

2018'de yapılan BRICS zirvesine özel davetli olarak katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin üyelikle ilgilendiğini belirtmişti. 

Geçen yıl boyunca da dünya medyasında Türkiye'nin BRICS'e üye olabileceği yönünde haberler çıkmıştı. Ancak Ankara'nın bu konuda henüz somut bir adım atmadığı biliniyor.

BRICS
BRICS ülkeleri dünya nüfusunun yüzde 40'ını, küresel ekonomininse yüzde 25'ini oluşturuyor


Dolar hakimiyetini sonlandırma gündemi

Bu zirvede resmi olarak gündemde yer almasa da BRICS üyeleri, küresel ticaretteki dolar hakimiyetini sonlandırmayı amaçlıyor.

Bunun için yeni bir BRICS para biriminin oluşturulacağı yönündeki iddialar geçen aylarda çeşitli medya organlarında yer almıştı.

Ancak uzmanlar tarafından fazla iddialı olarak görülen bu planın yerine, zirvede yerel para birimleriyle ticaret seçeneğine odaklanılması bekleniyor.

Zirve önce konuşan Brezilya lideri Lula da Silva, BRICS Bank'ın ABD öncülüğündeki IMF gibi kurumlardan daha etkili olması gerektiğini belirtmiş ve ülkelerin kendi para birimleriyle ticaret yapabileceğini söylemişti.


BRICS'in geçmişi

2001'de Goldman Sachs'tan Britanyalı ekonomist Jim O'Neill ilk olarak Brezilya, Rusya, Çin ve Hindistan'ın baş harflarini kullanarak BRIC kısaltmasını ortaya atmış ve bu ülkelerin 2050'ye kadar dünyanın en büyük güçleri olabileceğini öne sürmüştü.

Batılı finans kurumlarından çıkan bu kısaltma 2009'daysa gerçek bir jeopolitik projeye dönüştü. 2009'da Moskova'da yapılan ilk zirvenin ardından, 2011'de Güney Afrika birliğe tam üye olarak kabul edilirken örgütün ismi de BRICS olarak değiştirildi.

BRICS o günden bu yana Şanghay merkezli uluslararası bir kalkınma bankası kurmayı başardı ancak Hindistan ve Çin arasında yaşanan ve askeri gerilime kadar uzanan problemler BRICS'in geleceğine ilişkin bazı şüpheler yarattı.

BRIC kısaltmasını ortaya atan O'Neill, ilk yazısından 20 yıl sonra 2021'de yazdığı yazıda BRICS Bank'ın birliğin en önemli başarısı olduğuna dikkat çekerek, "Eğer Çin ve bir ölçüde Hindistan olmasaydı BRIC'in anlatacak çok fazla bir hikayesi olmazdı. BRICS Bank'ın yaratılmasının ötesinde, grubun yıllık olarak buluşmaktan başka ne yaptığını görmek zor" ifadelerini kullanmıştı.

 

Independent Türkçe, Reuters, Arab News, Washington Post, El Arabiya, CNN

Derleyen: Barış Kaygusuz

DAHA FAZLA HABER OKU