Hafta başında Facebook ve WhatsApp'ta yayılan bir iddia Maltalılar arasında panik yarattı.

Söz konusu paylaşımlarda Kahramanmaraş merkezli depremlerin yarattığı enerjinin hareket ettiği ve Malta'yı vuracağı iddia ediliyordu.

İlk olarak "The Watchmen's Earth and Space Connection" (Gözcü'nün Dünya ve Uzay Bağlantısı) adlı ABD merkezli bir Facebook sayfasından yayımlanan iddialar, depremlerin hemen ardından yüzlerce kez paylaşıldı ve deprem kaygılarını artırdı.

Bir gönderide "Şimdi tüm Akdeniz ve Balkanlar'da tetikte olmamız gerekiyor çünkü bu enerji yayılacak" ifadeleri yer alırken, bir diğerinde ise "Veriler bu hafta sonu Malta yakınlarında güçlü bir işaret gösteriyor. Bu da tüm gözler Akdeniz ve Balkanlar'da demektir" diye yazıldı.

Bazı yerel televizyon kanalları da bu bilgileri yayına taşıyarak, Malta'deki olası bir depremi tartışmaya başladı. Bu yayınlar sırasında da "Türkiye'deki depremlerden enerji taşınacağı" iddiası tekrarlandı.

Bu durum, İngilizce yayın yapan haber kuruluşu Times of Malta'yı harekete geçirdi. İddiaları teyit etmek için uzman görüşlerine başvuran gazetede "Bu iddialar herhangi bir bilimsel kanıtla desteklenmiyor" ifadeleri yer aldı.

Malta Üniversitesi Sismik İzleme ve Araştırma Grubu başkanı Pauline Galea, gazeteye yaptığı açıklamada, "Türkiye'deki depremler, Arap ve Anadolu levhaları arasında iyi bilinen bir sınır olan Doğu Anadolu fayı üzerinde oluyor" diye konuştu:

Malta, Afrika levhasının kuzey sınırında farklı bir fay hattı üzerinde.

Galea, depremlerin farklı uzak faylar boyunca seyahat etme ihtimalinin çok düşük olduğunu da vurguladı.

Uzmanlara göre bir fay hattında meydana gelen bir depremin diğer fay boyunca sismik aktiviteyi etkilemesi mümkün. Ancak bu genellikle iki fay birbirine çok yakın olduğunda gerçekleşebilir.

Öte yandan Maraş depremlerinin Türkiye'den geçen diğer fay hatlarını da bu şekilde etkilemesi beklenmiyor. İstanbul Aydın Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zeki Gündüz, İstabul depreminin tetiklenip tetiklenmeyeceğiyle ilgili soruya şu yanıtı veriyor:

"İkisi farklı fay hattı üzerinde iller. Bu yüzden olası İstanbul depremini etkileyebileceği pek mümkün değil."

Uzaydaki olaylar depremleri etkiler mi?

Bu iddiaları ortaya atan Facebook sayfası, "depremler, güneş patlamaları ve Dünyamızı etkileyen tüm uzay faaliyetleriyle" ilgilendiklerini söylüyor.

Öte yandan jeologlar, depremlerin bir "uzay faaliyeti" olmadığını vurguluyor. Örneğin, Avustralya'nın önde gelen bilim insanları arasında gösterilen gökbilimci Bryan Gaensler, "Gezegenlerin hizalanmasının depremler üzerinde herhangi bir etkisi yok" diyor.

Gökbilimciler uzun yıllar boyunca Ay'ın okyanuslarda yarattığı gelgitlerin depremleri etkileyip etkilemediğini tartıştı. Ancak bu tartışmalar da büyük ölçüde sonuçsuz kaldı.

ABD'li jeofizikçi Andrew Michael, "Küçük bir etki bulmak için bile büyük veri setlerinin istatistiksel analizi gerekir. Bu yapıldığında bile sonuçlar tartışmalı olmaya devam etti" ifadelerini kullanıyor:

Yani genel olarak, Ay'ın depremler üzerinde tahmin için kullanılacak kadar büyük bir etkisi yok.

Jeofizikçiye göre, Dünya'ya en yakın gök cismi olan Ay'ın etkisi bile tartışmalıyken daha uzak gezegenlerin veya gökcisimlerinin yeryüzündeki depremleri etkilemesi mümkün değil.

Independent Türkçe, Times of Malta, Snopes

Derleyen: Çağla Üren