İnas Müzemmil ve arkadaşlarının, muhafazakar ve geleneksel bir toplum olan Sudan'ın başkenti Hartum'un sokaklarında bisiklet sürmeyi başarmasını kimse beklemiyordu.

Ancak kararlılık ve ısrarla bunu gerçeğe dönüştürdüler ve dikkatleri üzerlerine çekmeyi başardılar.

"Bisikletim benim ve çevrem için" adlı oluşum; sağlık ve ekonomik faydalar göz önüne alındığında, kadınları bisiklet sürmeye ve modern, çevreci bir yaşam tarzına teşvik etmeyi amaçlayan Sudanlı bir girişim.

Eğitim seansları

Hartum'daki Özgürlük Meydanı'nda, her hafta çarşamba günü yüzlerce genç kadın, spor kıyafetleri ve ayakkabıları ile eğitim seanslarına katılıyorlar.

Yerel olarak "el-acele" olarak bilinen bisikletleri kullanmak amacıyla bir araya geliyor ve böylece herhangi birinden yardım almadan kendi başlarına bisiklet sürmeyi öğreniyorlar.

Girişimin üyeleri, henüz yeni başlayanlardan, kapalı bir yerde dolaşmaya hevesli deneyimli kadınlara kadar uzanıyor. Ancak zamanla Hartum'daki meşhur Nil Caddesi'nde etkinlikler düzenlendi.

"Girişim, gerçekleşmeye başlayan bir hayaldir; Çevreyi destekleyin" 

"Bisikletim benim ve çevrem için" girişiminin kurucusu, kalkınma ve haklar uzmanı İnas Müzemmil, etkinlikler hakkında şunları söyledi:

2016 yılında muhafazakar toplum arasında değişimi teşvik eden olumlu içerikli birçok kültürel ve sosyal mesaj iletmenin yanı sıra Sudan'da toplumsal cinsiyet kalıplarını kırmak, çevre ve iklim eylem gündemini desteklemek ve kadınların bisiklet kullanımını teşvik etmek için bu projeyi başlattım. Amacımız, ortak çabaların önemi konusunda farkındalık yaratmak, yeşil alanları artırmak ve temiz ve modern bir şehir olan başkent Hartum'u korumaktı.

"Girişim, gerçekleşmeye başlayan bir hayaldir" diyen İnas, "Daha iyi bir çevre, daha iyi sağlık yolunda ilerlemenin yanı sıra ülkemde toplumsal değişim yaratma ve kadınlara yeni ufuklar açma yönünde ilerlediğimi görüyordum. Girişim kadınlar tarafından iyi karşılandı ve farklı yaş, geçmiş ve eğitim seviyesinden yaklaşık 700 kişi kayıt yaptırdı" şeklinde konuştu.

İnas, "Sudan, çevre kaynaklı çatışmalar ve iç savaşlar yaşayan, doğal kaynaklar konusunda anlaşmazlıkların olduğu bir ülke. Bu nedenle, bu tür bir girişim, başkentte ve diğer şehirlerde iklim değişikliği, fosil yakıt kullanımının zararları, çevre kirliliği ve kötü hava kalitesi konularına dikkat çekmek için gerçek fırsatlar yaratıyor. Mısır'ın Şarm eş-Şeyh kentinde düzenlenen COP27 İklim Zirvesi'nde dünya liderlerinin bir araya gelmesinin amacı da aynıydı" dedi.

Topluluğun projeye bakış açısı sorulduğunda İnas, "Proje insan hakları ve uluslararası bileşenler arasında karışık tepkilerle karşılandı. Bununla birlikte girişim, yenilikçi, etkili ve pratik bir şekilde sosyal değişim ve hak talep etme fırsatı yarattı. Gelenekçilik ve toplumsal normlara bağlılık ile karakterize edilen bir toplum içinde, bu tür girişimlere hala ihtiyatlı bakılıyor ve çok yavaş kabul ediliyor. Ancak, özellikle proje sorumluları, sağlık, çevre, insan hakları ve kalkınma faaliyetleri düzenleyerek farkındalığı yaymaya çalıştıklarından, projenin kısa ve uzun vadede olumlu bir etki yaratacağı kesindir" ifadelerini kullandı.

Etkinlikler ve turlar

Ekim 2022'de İnas ve arkadaşları, meme kanseriyle savaşan kadınları desteklemek için "Pembe Ay" turunu düzenlediler.

Ayrıca, farklı bisiklet turlarına ve kadına yönelik şiddeti sona erdirmek için "16 Gün" kampanyasına katıldılar.

Girişimin üyeleri farklı milletlerden oluşuyor ve Sudan'daki uluslararası toplum periyodik olarak tüm faaliyetlere katılıyor.

Özellikle Hollanda ve Hollanda'nın Hartum Büyükelçiliği, önemli bir destekçi ve kilit bir ortak konumunda.

Bisiklet kullanımında ve üretiminde öncü olan Hollanda'daki bisiklet sayısı ülke nüfusunun tamamını aşmaktadır.

Girişim daha önce Hartum sokaklarında büyükelçilerin ve yabancı diplomatların katılımıyla bisiklet turları düzenlemişti.
 

Girişimin üyeleri farklı milletlerden oluşuyor / Fotoğraf: Hasan Hamid-Independent Arabia

Emisyonları azaltmak

Çevre Uzmanı Ahmed el-Emin Gusume, "Sürdürülebilir ulaşım veya yeşil araçlar, çevre üzerinde düşük etkisi olan herhangi bir taşımacılığı ifade eden bir kavramdır. Bisiklet kullanımı, kullanıcılara hareket özgürlüğü ve daha uzun mesafeleri rahatlıkla kat etme konusunda iyi bir hizmet sunarken, gaz emisyon miktarının azaltılmasına da katkı sağlıyor. Ayrıca şu anda Hartum'u uluslararası düzeyde bir model haline getirecek ve ülkede günden güne yaygınlaşan bu hareket tarzının konumunu güçlendirecek Sudan Bisiklet Kulübü gibi gençlik gruplarından bu adımları canlandırmaya çalışan birçok girişim aktif bir şekilde çalışıyor" dedi.

Gusume, "Bisiklet girişimi büyük kabul görüyor çünkü toplum buna açık hale geldi ve özellikle bisiklet sadece bir ulaşım aracı olmadığı için bu tür girişimleri kabul etmek kolay. Bisiklet aynı zamanda faydalı sporlar için bir alan oluşmasına katkıda bulunuyor ve sağlıklı vücutların oluşmasına yardımcı oluyor. Güvenli dolaşım alanlarının sağlanması da bu tür faaliyetlerin büyümesine katkı sağlıyor."

Gençliği teşvik etmek

Çevre Uzmanı Gusume'ye göre bu girişim, farklı seviyelerde eğitim gören gençleri, eğitim kurumları ile evleri arasında gidip gelmek için bisiklet kullanmaya teşvik edecek. Çünkü çevreyi korumak, sporu teşvik etmek, ulaşımı hızlandırmak gibi faydaları olan bisiklet sürmek, onlara rahatlık ve boşa harcanan zamanı geri kazanmalarını sağlıyor.

"Tüm kurumları girişimin mensuplarına destek vermeye, toplumu onlarla etkileşime girmeye ve onları daha iyi bir gelecek inşasına teşvik etmeye çağırıyoruz" diyen Gusume, sözlerine şunları ekledi:

Sürdürülebilir ulaşım sistemleri, ekonomik çevreye ve hizmet ettikleri yerel topluluklara olumlu bir katkı sağlıyor. Dünyanın enerji tüketiminin ve karbondioksit emisyonlarının yüzde 20 ila 25'ini temsil eden ulaşım sektöründen kaynaklanan sera gazları, diğer enerji kullanan sektörlerden daha hızlı artıyor.

Daha az şiddetli ve daha az olumsuz

Girişim üyelerinden Reyyan Muhammed Hasan de "Eski bir arzumu gerçekleştirmek için bu girişime katıldım ve ailemden destek buldum. Bana göre bisiklet pahalı ve çevreye zararlı arabalardan daha ekonomik ve sosyal bir ulaşım aracı" şeklinde konuştu.

Reyyan, "Yeni bir kültürü yaymak, kadınları görünüş ve lüks dünyasından uzaklaştırmak ve hayatlarını daha iyi hale getirmek için bisiklet kullanmaya teşvik etmeye çalışıyoruz. Çünkü bu fikir cezbedici ve onlar için eğlenceye ve zindeliğe katkıda bulunuyor" dedi.

Reyyan Muhammed Hasan, sözlerini şöyle sürdürdü:

Projemizi desteklemeyebilecek bir mahallede yaşıyorum. Ancak turdaki tecrübemiz bize gösterilen tepkinin beklediğimizden daha az şiddetli ve daha az olumsuz olduğunu kanıtladı.

Girişimin Facebook sayfasının yaklaşık 16 bin takipçisi olduğuna dikkat çeken Reyyan, "Bu, çevresel konuların savunuculuğuna ilişkin gelecek planlarının başarısı için itici bir güç" diye vurguladı.

Hakkı sağlamak

Sosyal Araştırmacı Meysun el-Fatih de "Bisiklet sürmenin kadınlara güç verdiğini ve hırsızlık ya da saldırı durumlarında kendilerini savunabilmelerini sağladığı gibi, düzenli egzersiz yapmalarına da vesile olduğunu" söyledi.

Meysun ayrıca, bisiklet sürmenin "ev ekonomisinde önemli gelişmeler sağlama ve soluduğumuz havadaki kirliliği azaltmanın yanında, kalori yakmak, kalp ve damar sağlığını iyileştirmek, beli güçlendirmek gibi sağlık açısından birçok yararının olduğunu" vurguladı.