Birleşik Krallık'ın yeni başbakanı Rishi Sunak kimdir?

"Çoğu kişi Rishi Sunak'ın başka bir gezegende yaşadığını düşünüyor"

Genellikle "10 Numara" diye anılan başbakanlık ofisinde artık Rishi Sunak oturacak (Unsplash)

Boris Johnson ve Penny Mordaunt'un adaylıktan çekilmesiyle birlikte Birleşik Krallık'ın (BK) yeni başbakanı Rishi Sunak olacak.

Sunak, 182 parlamenterin desteğini aldığını açıkladı. Bu da parlamentoda sandalyesi olan Muhafazakar Partili milletvekili sayısının yüzde 51'ine denk geliyor.

AFP'nin aktardığına göre Muhafazakarların yeni lideri olan Sunak, Kral III. Charles tarafından başbakan ilan edilecek.

Böylelikle Liz Truss'ın 45 gün süren başbakanlığından sonra 10 Numara'da Sunak oturacak.

Başbakanlığa uzanan kariyeri

Sunak'ın aile büyükleri, Hindistan'ın Pencap eyaletinde doğdu ama dedeleri daha sonra Britanya'nın Afrika'daki kolonilerine göç etti. Babası Kenya'da, annesi ise Tanzanya'ya bağlı Tanganyika özerk bölgesinde dünyaya geldi.1960'larda aile Britanya'ya göç etti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Böylece Hint kökenli Sunak 12 Mayıs 1980'de Birleşik Krallık'taki Southampton Genel Hastanesi'nde doğdu. Annesi Usha eczacı, babası Yashvir ise pratisyen hekimdi.

Oxford Üniversitesi'nde felsefe, siyaset ve ekonomi okuyan Sunak, yüksek lisans eğitimini ABD'deki Stanford Üniversitesi'nde işletme alanında tamamladı. Britanya'nın etnik azınlığa mensup ilk başbakanı olması beklenen Sunak, eşi Akshata Murthy'yle de Stanford Üniversitesi'nde tanıştı.

Mezun olduktan sonra yatırım bankası Goldman Sachs'ta analist olarak çalışmaya başlayan Sunak, daha sonra fon yönetim şirketi Children's Investment Fund Management'a geçti ve 2006'da şirkete ortak oldu.

2010'da ABD'nin Kaliforniya eyaletinde kendi yatırım firması Theleme Partners'ı kurdu. Şirketin yönetimi altındaki fonlar yaklaşık 700 milyon dolar ediyordu.

Sunak'ın kayınpederi  N. R. Narayana Murthy'nin de çok varlıklı olduğu biliniyor. 76 yaşındaki Hint asıllı milyarder, yatırım firması Catamaran Ventures'ın sahibi ve teknoloji firması Infosys'in kurucusu. Sunak 2013 ve 2015 arasında Catamaran Ventures'ta da yöneticilik yaptı.

Siyasete nasıl girdi?

Sunak 2014'te Yorkshire bölgesinden Muhafazakar Parti adayı olarak seçildi. Daha sonra Avam Kamarası'na girerken, Hindu olduğu için Hintlilerin kutsal metni Bhagavat Gita üzerine yemin etti.

İlk büyük siyasi mücadelesini Brexit'te veren Sunak, BK'nin Avrupa Birliği dışında "daha özgür, daha adil ve daha müreffeh" olacağını savunuyordu.

24 Temmuz 2019'da Başbakan Boris Johnson tarafından Maliye Bakanı Sajid Javid'in yanına hazine baş sekreteri olarak atandı. Böylece Javid'in sağ kolu oldu.

2020'de Maliye Bakanı olan Sunak, Temmuz 2022'de Boris Johnson'a karşı başlayan istifa dalgasında görevini bıraktı.

Kısmen koronavirüs pandemisindeki istikrarlı performansı sayesinde Johnson'ın yerine geçeceği düşünülen favori isimlerdendi. Ancak ilk seçimde başbakanlık koltuğunu Truss'a kaptırdı.

Serveti tartışma yaratıyor

Bu yılın başlarında Sunak, Sunday Times'ın BK'nin en zenginleri listesine girerek, bu listede yer alan ilk üst düzey politikacı oldu.

2009'da Hindistan'ın Bangalore kentinde iki gün süren bir düğünle evlendiği eşi Akshata Murthy de kendi moda markası Akshata Designs'ı yönetiyor. Murthy aynı zamanda babasının şirketinde de yönetici ve Jamie Oliver'ın iki restoranıyla Hindistan'daki Wendy's restoran zincirinde hisse sahibi.

İki çocuklu çiftin net servetinin 730 milyon sterlin olduğu tahmin ediliyor. Ayrıca çift dünyanın dört bir yanında, en az 15 milyon sterlini değerinde 4 mülke sahip. Bu nedenle Sunak, resmi konut sayısı açısından Kral III. Charles'a rakip olacak düzeyde. 
 


Avrupa donarken, Sunak'ın havuzu 14 bin sterlin yakıyor

Sunak haftanın çoğunu ailesiyle birlikte başkent Londra'nın batısındaki 5 yatak odalı evlerinde geçiriyor. Bu evin değerinin 7 milyon sterlinden fazla olduğu düşünülüyor.

Aile hafta sonları Kuzey Yorkshire bölgesindeki malikanelerine çekiliyor. Sunak 2015'te milletvekili seçilmeden önce çiftin 1,5 milyon sterline satın aldığı bu ev şimdi 2 milyon sterlinden fazla değere sahip.

Mülkün 12 metreye 5 metrelik bir havuzu var. Artan enerji maliyetleri bu havuzu ısıtmanın yılda 14 bin sterline mal olacağı anlamına geliyor. Bu da ülkede ortalama bir ailenin ödediği faturanın neredeyse 6 katı.

Sunak'ın girdiği ilk seçim yarışında bir şantiyeyi gezerken 3 bin 500 sterlinlik Henry Herbert marka takım elbise ve Prada ayakkabı giymesi de tartışma yaratmıştı. Ancak Sunak, seçmenlerinin bunu umursamadığını söylemişti:

Önemli olan değerlerdir, ne giydiğim değil.

"Başka bir gezegende yaşıyor"

Servetinden dolayı bazı seçmenler, Sunak'ın verdikleri hayat mücadelesini anlayamayacağını düşünüyor.

Yerel bir halk meclisinin üyesi Ashley Blakely, "Bekar ebeveynler, emekliler ve çalışan aileler bu kış donacak" dedi. The Guardian'a konuşan Blakely, "Sunak'ın havuzunu ısıtacağı ve partiler vereceği paraya sahip olması beni sinirlendiriyor" ifadelerini kullandı.

İşçi Partili parlamenter Rachael Maskell, "Çoğu kişi Rishi Sunak'ın başka bir gezegende yaşadığını düşünüyor" diye konuştu.

Halka açık yüzme havuzu işleten Richmondshire Leisure Trust adlı vakfın yöneticisi Austin Gordon da artan enerji maliyetlerinden şikayetçi.

"Parasını istediği gibi harcadığı için insanları eleştirmek zor" diyen Gordon, sözlerini şöyle sürdürdü:

Ancak biz de bölgede binlerce insana hizmet veren bir havuzu açık tutmak için mücadele ediyoruz.

Vergi indiriminde Truss'a karşı çıkmıştı

Öte yandan Sunak'ın servetini dert etmeyen seçmenler de var. Northallerton kasabasının sakini Carmel Carrick, destekçilerden biri. "Tahmin ettiği her şey hemen hemen gerçekleşti" diyen Carrick, şöyle ekledi:

Truss'ın vergi indirimlerinin oran artışlarına yol açacağına dair uyarmıştı. Bence neyin ne olduğunu biliyor ve iyi bir iş çıkaracak.

Geçen hafta görevinden istifa eden Truss, ülke ekonomisini durgunluk ve enflasyon sarmalından çıkarmak için 45 milyar sterlinlik vergi indirimi öngören bir plan hazırlamıştı.

Ancak bu plan nedeniyle hazine tahvillerinden büyük bir kaçış başlamış ve borçlanma maliyetleri yükselmişti. Sterlin'in değer kaybetmesi üzerine kaosu engellemek için BK Merkez Bankası devreye girmişti. Bu durum, Truss'a yönelik güveni zedelemiş ve istifayla sonuçlamıştı.

Sunak ise vergi indirimlerinin geri tepeceği hususunda Truss'ı uyarmıştı. Bu da seçmenlerin gözünde güven tazelemesini sağladı.

Vergi kaçakçılığı yüzünden itibarı zedelenmişti

Öte yandan Sunak’ın itibarı da kısa süre önce eşi Murty'nin vergi usulsüzlüğünün ortaya çıkmasıyla sarsılmıştı.

Murty'nin Infosys'den aldığı yıllık 11,6 milyon sterlinlik temettü için "BK'de ikamet etmeyen vatandaş statüsü" talep ettiği ve ülke dışındaki gelirlerinin vergisini ödemekten kaçındığı ortaya çıkmıştı.

Bunun ardından Sunak’ın kendisinin de ABD yeşil kartına sahip olduğu anlaşılmıştı. Yeşil kart veya esmî ismiyle Daimî İkametgâh Kartı, ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası uyarınca ülkede kalıcı ikamet ve çalışma hakkını sağlayan ve bu hakkın verildiğine delil olması için verilen bir belge. 

Bu yüzden bazı parlamenterler Sunak'ın siyaseti bırakmayı tercih edebileceğini düşünüyordu. Sunak, temmuzda Johnson'a yazdığı istifa mektubunda şöyle demişti:

Bunun benim son bakanlık işim olabileceğinin farkındayım.

 

Yararlanılan kaynaklar: Sky News, The Guardian, BBC, New York TimesTelegraph & Argus, IBC

Derleyen: Çağla Üren

DAHA FAZLA HABER OKU