Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Kızıl Gezegen'in yörüngesindeki ExoMars Trace Gas Orbiter adlı uzay aracının kaydettiği bir fotoğrafı paylaştı.
Fotoğrafta Mars yüzeyinde rüzgarlar nedeniyle oluşan eğimler ve toz şeytanlarının bıraktığı izler görülüyor.
Hem Dünya'da hem de Mars'ta görülebilen ve yüzeydeki tozları birbirine katan hortumlara toz şeytanı ismi veriliyor. Bunlar, diğer hortumlardan farklı olarak bulutlardan aşağı doğru değil, yerden yukarı doğru oluşuyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Uzay ajansı yeni fotoğrafı bu hortumların izlerine atfen, "Şeytan ayrıntıda gizli" açıklamasıyla paylaştı.
1 Şubat 2021'de uzay aracının üzerindeki CaSSIS kamerasıyla kaydedilen görüntü, Kızıl Gezegen'in güneyindeki Argyre Planitia adlı ovaya odaklanıyor.
ESA'ya göre Mars'ın bu bölgesi "kaotik arazi" diye niteleniyor. Çünkü gezegen yüzeyinde rastlanan çeşitli boyutlarda ve şekillerdeki kaya grupları, tümsekler, sırtlar ve düz tepeler bu tür arazilerde gelişigüzel toplanmış gibi görünüyor.
Görüntüdeki en çarpıcı özellikse dallara benzeyen incecik, kıvrımlı çizgiler. Bu çizgilerin meydana gelmesine toz şeytanları neden oldu. Bu hortumlar tozlu arazilerde gezerken arkalarında izler bırakırlar.
Buradaki izlerin, kuzey-güney istikametinde uzandığı görülüyor. Bilim insanları bu sayede Mars'taki yerel rüzgarların düzenini anlayabileceklerini düşünüyor.
Söz konusu izlere mavi rengini veren, görüntünün işlenmesi sürecinde kullanılan üç filtre. Bu filtreler, yüzeyin mineral yapısındaki değişimleri gözlemleyebilen renkli kızılötesi görüntüler üretebiliyor.
İnsan gözü mineral yapısındaki ince değişimleri kolayca yakalayamıyor. Yani manzaraya çıplak gözle bakan bir astronotun izleri mavi görmesi mümkün değil.
ExoMars Trace Gas Orbiter, ESA ve Rus uzay ajansı Roscosmos'un ortak projesi.
Yüzeyi görüntüleyerek bilim insanlarına ipuçları veren uzay aracının ana göreviyse Mars atmosferindeki gazları araştırmak ve yüzeyde su aramak.
Toz şeytanları daha önce de görüntülenmişti
NASA'nın geçen yıl Mars'a ulaşan uzay aracı Perseverance da Kızıl Gezegen'deki toz şeytanlarıyla karşılaşıyor.
Uzay aracı geçen yıl, Jezero Krateri'nde bir hortum görüntülemişti. Uzay ajansı bu hortuma dair fazla ayrıntı vermese de bunların devasa boyutlara ulaşabileceği biliniyor.
Örneğin, Kızıl Gezegen'in yörüngesindeki bir diğer uzay aracı Mars Reconnaissance Orbiter, 2012'de 800 metre yüksekliğinde dev bir toz şeytanı tespit etmişti.
Derleyen: Çağla Üren
