Afganistan'daki savaşın resmi olarak sona ermesi, ABD'nin geride milyarlarca dolar değerinde askeri teçhizatı bırakarak geri çekilmesi ve Taliban'ın yönetimi devralmasıyla şu an sorulabilecek asıl soru şu:
Bu kanlı oyunun kazananı kim?
Kuşkusuz, analistler ve düşünce kuruluşları ABD ve müttefik kuvvetlerinin 'aşağılanmış yenilgisinden' oldukça açık yüreklilikle söz ettiler.
Ancak Taliban'ın iktidarı ele geçirmesinin bölgedeki birçok ilgili tarafa, özellikle de aralarındaki dostluğun tüm koşullardan daha güçlü olduğunu iddia eden iki 'komşu' ülke, Pakistan ve Çin'e getirdiği kazançlara ve kayıplara ilişkin değerlendirmeleri de ortaya koydular.
Gözlemciler, Taliban'ın zaferinin Pakistan'ın güvenlik ve siyasi kurumları için mutlu haberler taşıdığına, bu son zaferin İslamabad ile tarihsel bağlara ve Sovyetlere karşı mücadelesi ile bağlantılı olduğuna inanıyor.
Pakistan Başbakanı İmran Han'ın bile Taliban'ın Kabil'i ele geçirmesinden duyduğu sevinci gizleyememesi ve kamuoyunun karşısına çıkarak Afganistan'ın 'kölelik zincirlerini kırdığını' açıklaması dikkat çekici.
Şu an İslamabad'daki politikacılar, yeni Afganistan hükümetinin uluslararası alanda meşruiyet elde etmesi için çok çalışıyorlar.
Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi, Afganistan'ın komşuları Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan ve İran'a, 'Taliban hükümetinin tanınması konusunda destek vermeleri' için ziyaretlerde bulundu.
Aynı şekilde Pakistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Muid Yusuf da kısa süre önce Birleşik Krallık merkezli The Sunday Times gazetesinden Christina Lamb'a verdiği röportajda, Batı'nın Taliban'ı tanımadığı yeni bir 11 Eylül saldırısı riskiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyardı.
Yusuf, daha sonra bu açıklamadan geri adım attı ancak Lamb, söz konusu ifadelerin yanlış aktarıldığı iddiasını yalanlayarak röportajın kayıtlı olduğunu vurguladı.
Pakistan'ın rolü
Diğer yandan dünyanın çeşitli yerlerindeki diplomatik ve istihbarat kurumları arasında, Pakistan'ın etkin yardımı olmadan Taliban'ın zafer elde edemeyeceğine dair bir inanç hâkim.
Afganistan'ın eski Dışişleri Bakan Yardımcısı, Birleşmiş Milletler (BM) ve Avustralya Büyükelçisi Mahmud Sekal, bu hafta Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda Pakistan eski Başbakanı Pervez Müşerref'in yaptığı bir açıklamaya atıfta bulundu.
Pakistan'ın 'Hindistan'a karşı koymak' için Taliban'ı kurduğunu belirtti.
Sekal ayrıca Harvard Kennedy Hükümet Okulu'na bağlı İnsan Hakları Politikası için Carr Merkezi'nden Matt Waldman'ın 'Gökyüzündeki Güneş: Pakistan İstihbarat Teşkilatı (ISI) ve Afgan İsyancılar Arasındaki İlişki' başlıklı makalesine de atıfta bulundu.
Bir diğer Twitter mesajında ise, "Yalnızca baskı politikası, yaptırımlar ve Pakistan ile şartlar temelinde yakınlaşma Afganistan'da gerçek bir olumlu değişim sağlayabilir ve uluslararası barış ve güvenliği mümkün kılabilir" ifadelerine yer verdi.
Sekal bunun yanı sıra BM tarafından yayınlanan yeni bir raporun, IŞİD-Horasan, Taliban ve El-Kaide arasındaki simbiyotik ilişkiyi ortaya koyduğunu ifade etti.
Diğer yandan eski CIA Başkanı General David Petraeus, bu ayın başlarında NPR'a yaptığı açıklamada militan grubun ana destekçisi Pakistan olmadan geri dönmesinin mümkün olmayacağını belirtti.
Pakistan'ın Afgan hükümetinin çöküşüne yönelik tepkisinin, Taliban ile oldukça koordineli göründüğünü söyledi.
Bu görüş, silahlı grubun 1994 yılında doğuşundan bu yana Pakistan ile Taliban arasındaki uzun ilişkiden, Pakistan'ın Taliban'a 1996'da Afganistan'da ilk kez iktidarı ele geçirmesine verdiği destekten, 11 Eylül saldırılarını takiben ABD işgali sonrasında Taliban savaşçılarına ve liderlerine barınak sağlamasından kaynaklanıyor.
Pakistan medyasının büyük kısmı, emekli askeri yetkililer ve hatta İmran Han'ın iktidar partisindeki üst düzey yetkililer dahi Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesi kutlamalarına dahil oldu.
Bu durum ISI eski Başkanı General Hamid Gül'ün bir röportajında da kendini gösteriyordu.
Aslında Hamid Gül, "Afganistan'ın tarihi yazılırken, ISI'nın ABD'nin yardımıyla Sovyetler Birliği'ni mağlup ettiği kayıtlara geçecektir" diyerek övünmeyi severdi.
Bu bağlamda önde gelen gazetecilerden Nirupama şunları söyledi:
Hamid Gül, ISI'nın Afganistan'daki Rus ordusuna karşı ABD tarafından silahlandırılan, donatılan ve finanse edilen militanları ve teröristleri destekleme taktiğinin Kremlin'i geri çekilmeye zorladığını söylerken haklıydı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Taliban ile derin ilişkiler
Washington'ın 11 Eylül'den sonraki öfkesi, Taliban'ın devrilmesine ve Pakistan'da saklanan Usame bin Ladin'in sürgüne gönderilmesine yol açtı.
Taliban'ın siyasi liderliğine gelince; Pakistan'ın Belucistan eyaletinin yönetim merkezi olan Ketta şehrinde ve genel olarak federal şekilde yönetilen kabile bölgelerinde seferber oldu.
Ardından Güney ve Kuzey Veziristan bölgeleri, Afgan Talibanı ve bağlantılı Hakkani Ağı, El-Kaide ve diğer savaş grupları için bir kapıya dönüştü. Bu savaşçılar, istedikleri gibi Afganistan'a girip çıktılar.
Şu an parlamento üyesi olan Eski Hindistan Dışişleri Bakanı Dr. Şaşi Sarur şu açıklamada bulundu:
Washington, Afganistan'daki sonu olmayan bataklığa saplanmaktan bıkmışken ISI, Taliban ajanlarının kendilerini yeniden silahlandırmasına yardımcı olarak saflarını yeniden düzenliyordu.
Kabil'de ABD destekli rejime karşı saldırılarını sürdürüyorken manzara Pakistan'ın lehine değişti. ABD bunun farkındaydı. Ancak Afganistan'daki savaş için lojistik açıdan, arka bahçe olarak Pakistan'a olan ihtiyacı büyüktü.
Bu nedenle Pakistan ordusuna militanların güvenli sığınakları ile ilgili harekete geçmesi için yeterince baskı yapmadı.
Şenliğe rağmen zorluklar
Bununla birlikte birçok kesim, Pakistan'ın Hindistan'a karşı 'stratejik derinlik' teorisi çerçevesinde Taliban'ın başarısına sevinmesine rağmen Pakistan liderliğinin hareketi ehlileştirmede zorluk çekeceği görüşünde.
Hindistanlı güvenlik analisti Gaurav Arya konuya air şu değerlendirmelerde bulundu:
Pakistan yıllardır Taliban'a yataklık ediyor. Pakistan devleti, Taliban'ın Afgan hükümeti veya ABD ile kendi rızası olmadan ilişki kurma kararı almasına izin vermedi.
Taliban lideri Molla Abdulgani Birader, başkanlığı sırasında Hamid Karzai ile bağımsız olarak iletişim kurmakla hata yaptı ve sonunda bir Pakistan hapishanesinde alıkonuldu.
Dahası Taliban savaşçıları, yoldaşlarını Guantanamo Körfezi'ne kimin ittiğini çok iyi biliyor. Bazıları henüz geri dönmediler bile.
Burada General Müşerref'in 2006'da henüz görevdeyken yazdığı biyografisinin arka kapağından alıntı yapalım. Müşerref kitabında '672 kişiyi esir aldık. 369'unu ABD'ye teslim ettik. Milyonlarca dolarlık ödül kazandık' diyor.
Arya değerlendirmesinin devamında şunları söyledi:
Bu hatıralar kolayca silinip gitmez. Ancak yeni galip şu an için bu tür meseleler hakkında uzun süre düşünmeyebilir. Taliban zaten Pakistan'ın çıkarlarına meydan okuyor.
Örneğin İslamabad, Afganistan'ın doğusundaki binlerce Pakistan Talibanı savaşçısına karşı Taliban'ın harekete geçme konusundaki isteksizliği nedeniyle hayal kırıklığına uğradı.
Taliban Sözcüsü Zebihullah Mücahid, İslamabad'ın Pakistan Talibanı ile uğraşmak zorunda olduğunu ve bu grubun kendi sorunları olmadığını söyledi.
Taliban Sözcüsü'nün açıklamalarından, hareketin Pakistan'ın kuklası olarak kalmayacağı açıkça görülüyor.
Bu bağlamda Pakistan'ın da gelecekte herhangi bir ülke gibi Taliban'dan gelecek tehditle karşı karşıya kalması olası.
Ayrıca Taliban liderleri, Pakistan'ı şaşkınlığa uğratacak bir şekilde Hindistan hakkında bir takım olumlu açıklamalarda bulundular.
Örneğin Taliban Siyasi Komitesi Başkanı Şer Muhammed Stanikzay, hareketin Hindistan ile siyasi ve ekonomik ortaklığı sürdürmeye önem verdiğini belirtti.
Hindistan askeri çevrelerinden 'Şero' olarak bilinen Şer Muhammed'in Taliban'a olan bağlılığını değiştirmeden önce, Necibullah hükümeti sırasında Afgan ordusu askeri olarak bir Hint askeri akademisinde eğitim aldığı biliniyor.
Hindistan'ın Katar Büyükelçisi Deepal Mittal ve Şer Muhammed arasında Doha'daki büyükelçilikte yapılan bir görüşmede, Taliban'ın Hindistan'a 'Yeni Delhi'nin Hindistan karşıtı faaliyetler ve terörizm konusundaki endişelerini' olumlu bir şekilde ele alacağı konusunda bir kez daha güvence vermesi dikkat çekiciydi.
Pakistanlı analist Kamer Şema'ya göre bir diğer sorun, Taliban iktidara geldikten sonra Pakistan- Afganistan sınırı ve Durand Hattı meselesinin yeniden gündeme gelmesi.
Pakistan içerisinde, Taliban'ın Pakistan'ın stratejik kaygılarını gidermek için çok az şey yapacağına dair bir inanç var.
Önceki Afgan hükümetleri gibi Taliban da Durand Hattı'nı Afganistan ve Pakistan arasındaki uluslararası sınır olarak tanımayı kabul etmedi.
Taliban'ın Pakistan'daki kolu da daha büyük bir Afganistan için savaştığını duyurdu.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP) -
2/30
14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP) -
3/30
13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP) -
4/30
12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters) -
5/30
11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS) -
6/30
10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
7/30
9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP) -
8/30
8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP) -
9/30
7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP) -
10/30
6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP) -
11/30
5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters) -
12/30
4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP) -
13/30
3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters) -
14/30
2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters) -
15/30
1 Nisan 2024 - Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı aktivistlerden biri (sağda) Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in maskesiyle banknot taşırken, diğeri Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou'nun maskesiyle Tayvan haritası tutarak Taoyuan Uluslararası Havalimanı önünde protesto gösterisi yapıyor. Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou, iki ülke arasındaki gerilimi düşürmeyi amaçlayan ziyaret için bugün Çin'e gitti. Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Shenzhen şehrine uçmadan önce gazetecilere kısa bir açıklama yapan Ma, "Bu bir barış ve dostluk gezisi" dedi. Ma, şimdiki Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in seçilmesinden kısa bir süre önce, 2015 sonlarında Singapur'da Şi 'yle önemli bir zirve için bir araya gelmişti (Yan Zhao/AFP) -
16/30
31 Mart 2024 - Fransa'nın batısında yer alan Chinon'daki Vienne Nehri'nin taşması nedeniyle bazı alanlar sular altında kaldı. Fransa'nın içbatı kesiminde dünden beri yaşanan şiddetli nehir taşkınlarının ardından Indre-et-Loire ve Vienne'de yüzden fazla kişi evlerinden tahliye edildi ve Haute-Vienne'de bir kanocunun kaybolduğu bildirildi (Pascal Lachenaud/AFP) -
17/30
30 Mart 2024 - New York Polis Teşkilatı'ndan Jonathan Diller'ın cenazesine binlerce kişi katıldı. Pazartesi günü yanlış park eden bir araca müdahale ederken arabanın içinden ateş açılması sonucu karnından vurulan polis memuru, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Diller, son iki yılda New York'ta görev başındayken öldürülen ilk polis memuru oldu. New York Emniyet Müdürü Edward Caban, cenazede Diller'ı dedektifliğe terfi ettirdi ve teşkilatın sonuna kadar ailenin yanınca olacağı sözünü verdi (Jeenah Moon/AP) -
18/30
29 Mart 2024 - Filistinliler Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan Magazi mülteci kampındaki hasar görmüş ve yıkılmış binaların yanından geçiyor. Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucu 71 Filistinlinin öldüğünü ve 112'sinin de yaralandığını açıklarken, UNICEF sözcüsü James Elder, Gazze'de karşılaştığı herkesin "Gıdaya ihtiyacımız var" dediğini belirtti. Öte yandan Reuters'ın aktardığına göre ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgelerde halihazırda kıtlık yaşanıyor olması ihtimalinin epey yüksek olduğunu söyledi (AFP) -
19/30
28 Mart 2024 - Vatikan'ın resmi TV kanalı Vatican Media, Papa Francis'in ayak yıkarken çekilen fotoğrafını paylaştı. Papa, Paskalya kutlamaları sırasında Kutsal Perşembe'de, İtalya'nın başkenti Roma'daki kadın hapishanesi Rebibbia'ya gerçekleştirdiği ziyarette "Ayak Yıkama" ritüelini gerçekleştirip 12 kadının ayağını yıkadı ve öptü. Mahkumlardan bazıları ritüel sırasında gözyaşlarına hakim olamadı (AFP/Vatican Media) -
20/30
27 Mart 2024 - İspanya'nın başkenti Madrid yakınlarında, ülkenin simgesi haline gelmiş Osborn Boğası'na Filistin bayrağı çizilmiş ve Özgür Filistin yazılmış. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ramazan'da ateşkes ilan edilmesi çağrısı yapsa da Gazze Savaşı'nda İsrail'in saldırıları sonucu son 24 saatte 76 Filistinli hayatını kaybetti. Öte yandan Dünya Gıda Programı, Gazze'nin kuzeyinde yetersiz beslenen çocuklarının sayısının rekor hızda arttığını, kuzeydeki nüfusun yaklaşık yüzde 70'inin feci bir açlıkla karşı karşıya olduğunu ve muhtemelen mayısta kıtlık başlayacağını açıkladı (Oscar Del Pozo/AFP) -
21/30
26 Mart 2024 - ABD'nin Maryland eyaletindeki Baltimore kentinde konteyner gemisinin çarptığı Francis Scott Key Köprüsü yıkıldı. Sabah 1.30 sularında meydana gelen olayda bir inşaat ekibinden en az 8 kişinin yanı sıra araçlar da suya düştü. Maryland Valisi Wes Moore, Singapur bandralı Dali konteyner gemisinin güç kaybettiğini ve Francis Scott Key Köprüsü'ne çarpıp çökmesine neden olmadan kısa süre önce acil yardım çağrısı yaptığını söyledi. İmdat çağrısının yetkililerin köprü üzerinden geçen araç trafiğini durdurmasına olanak sağladığını belirtti. Çökme sırasında köprüde kaç aracın bulunduğu bilinmiyor. Arama ve kurtarma çalışmaları devam ediyor (Jim Watson/AFP) -
22/30
25 Mart 2024 - Hindistan'ın Chennai kentindeki Holi Festivali'nde toz boya yani "Gulal" bulaşan kadınlar. Holi Festivali'nde, baharın başlangıcı ve iyinin kötüye karşı kazandığı zafer kutlanıyor. Festival kutlamaları kapsamında Hindistan'ın çeşitli yerlerinde büyük geçit törenleri düzenleniyor. Bu geçit törenlerinde halk birbirine renkli toz boyalar fırlatıyor. Hintli yetkililer, bu yılki festival öncesinde boya bulaşmasıyla oluşabilecek dini gerilim endişesiyle camileri plastik örtü ve brandalarla örttü. Asayi̇şi̇ sağlamak üzere Gurugram'da 5 bi̇ni̇n üzeri̇nde poli̇s personeli̇ görevlendi̇ri̇ldi̇ (R.Satish Babu/AFP) -
23/30
24 Mart 2024 - Rusya'da son açıklamalara göre 133 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırının ardından bugünün ulusal yas günü ilan edilmesiyle, Krasnogorsk'taki Crocus City Hall adlı konser salonunun önüne çiçekler bırakıldı. Moskova'daki konser salonuna düzenlenen saldırıyı IŞİD'in Horasan Grubu üstlendi. En az 150 kişinin de yaralandığı olayı "kanlı, barbarca bir terör eylemi" diye tanımlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 saldırganın da içinde olduğu 11 kişinin gözaltına alındığını açıkladı (Olga Maltseva/AFP) -
24/30
23 Mart 2024 - Brezilya'nın Rio de Janeiro eyaletindeki Petropolis kentinde Sivil Savunma görevlileri sağanak yağışlar sebebiyle yıkılan evinin enkazı altında 12 saatten fazla kalan bir kız çocuğunu taşıyor. Brezilya'nın güneydoğusunu, özellikle de Rio de Janerio eyaletinin dağlık kısımlarını vuran güçlü fırtınada en az 9 kişi hayatını kaybederken, yetkililer "kritik" duruma müdahale etmek adına hummalı bir faaliyet başlattı. Rio belediyesinin İtfaiye ve Savunma güçleriyle oluşturduğu acil durum komitesinin yayımladığı açıklamada, başkent Rio'ya yaklaşık 70 kilometre mesafedeki Petropolis kentindeki bir evin yıkılması sonucu üç kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Aynı bültende bu sabah itibarıyla 90 kişiye canlı ulaşıldığı da belirtildi (Pablo Porciuncula/AFP) -
25/30
22 Mart 2024 - İtalya'nın kuzeybatısındaki Torino kentinde öğrenci birlikleri polis şiddetiyle okul reformlarını protesto etmek ve Filistinliler'e desteklerini sunmak için düzenledikleri eylemde Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini'nin üzerinde kırmızı bir el olan resmini kaldırdı. Komünist Gençlik Cephesi tarafından başlatılan çağrıya katılan çok sayıda gençlik grubu tarafından desteklenen ulusal öğrenci seferberliği günü için ülkedeki 30'dan fazla kentte öğrenciler sokaklara indi (Marco Bertorello/AFP) -
26/30
21 Mart 2024 - Rohingyalı mülteciler Endonezya'nın Batı Açe kıyılarının açıklarında kurtarılmadan önce batan teknelerinin üzerinde böyle görüntülendi. Bölgedeki balıkçılara göre, onlarca Rohingyalı Müslüman'ı taşıyan ahşap tekne Endonezya'nın en kuzeyindeki kıyılarının açıklarında alabora oldu. Kazada ölen olup olmadığı hakkında çelişkili haberler gelirken, kazazedeler Bangladeş'ten yola çıkan teknede bulunan birçok kişiden hala haber alınamadığını söyledi ancak yetkililer herkesin kurtarıldığında ısrar etti (Reza Saifullah/AP) -
27/30
19 Mart 2024 - Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki St. Nicholas Kilisesi'nin bodrumunda düzenlenen etkinlikte halk, yaralı Ukrayna askeri personeli için kan verdi. Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya topyekün istila başlatmasının ardından 754 gün geçti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin danışmanı Mihaylo Podolyak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'nın Harkiv bölgesinde bir güvenli bölge kurmayı öne sürerek savaşı kızıştırmayı planladığını söyledi (Vadim Ghirda/AP) -
28/30
18 Mart 2024 - Göstericiler, Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Genel Seçim Komisyonu binası önünde son genel seçimlerde hile yapıldığı iddialarını dile getirmek için düzenlenen miting sırasında yolda namaz kılıyor. Endonezya'da 14 Şubat'ta gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçiminin resmi sonuçları, 20 Mart'ta açıklanacak ancak 72 yaşındaki eski Savunma Bakanı Prabowo Subianto zaferini ilan etti. Yaklaşık 205 milyon seçmenin oy kullandığı seçimi kaybetmiş gibi görünen diğer iki başkan adayının kampanyalarından yapılan açıklamada, hile iddialarıyla Anayasa Mahkemesi'nde resmi sonuçlara itiraz etmeyi planladıkları belirtilmişti. Halkın Dilekçesi Koalisyonu (People’s Petition Coalition) sözcüsü Marlin Bato, "Seçimlerden önce, seçimler sırasında ve seçimlerden sonra birçok sahtekarlık tespit ettik. Bu hileler dizisi çok uzun bir süredir yapılmaktaydı" dedi. Siyasi gerilime rağmen protestolar büyük ölçüde sorunsuz geçiyor (Bay Ismoyo/AFP) -
29/30
17 Mart 2024 - İrlanda'nın başkenti Dublin'de halk, Aziz Patrik Günü vesilesiyle düzenlenen geçit töreninde. İrlanda'nın koruyucu azizlerinden biri olan Aziz Patrik'in ölüm yıldönümü olan 17 Mart'ta kutlanan bugün, 20. yüzyılın sonlarına kadar İrlanda'da dini törenlerle kutlanıyordu. Yeşil rengiyle özdeşleşen Aziz Patrik Günü'nü büyük ölçüde seküler bir eğlenceye dönüştürenlerse, özellikle ABD'deki İrlandalı göçmenlerdi. İrlanda kültürünün kutlandığu bu günde, dünyanın çeşitli yerlerinde geçit törenleri ve etkinlikler düzenleniyor (Clodagh Kilcoyne/Reuters) -
30/30
16 Mart 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah kentinde bir çocuk, yerinden edilmiş diğer Filistinlilerin de olduğu kuyrukta bir yardım kuruluşunun iftar öncesinde dağıttığı yemekte sırasını bekliyor. Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı, X'te yaptığı paylaşımda Gazze'deki durumun "felaket" olduğunu ve "her geçen dakika" daha kötü hale geldiğini, Gazze'ye güvenli ve sürekli erişimin derhal sağlanması gerektiğini belirtti. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd ise yaptığı yazılı açıklamada İsrail'den, kara sınır kapılarından yapılan yardımlara getirdiği kısıtlama ve engelleri kaldırmasını istedi (Said Hatip/AFP)
Çin ve Pakistan'ın çıkarları
Çin ve Pakistan, Taliban'ın Kabil'i ele geçirmesinden bu yana, ABD'nin 'aşağılanmış yenilgisi' üzerine temaslarını yoğunlaştırdı.
Afganistan'da iki ülkenin büyükelçiliklerinin tam olarak faaliyete başladığı açıklandı.
Afganistan Talibanı, kendi adına komşularının desteğini toplamak için İslamabad'a güvenirken bazı taraflar ise Kabil'deki Taliban rejiminin, Afganistan'ın Pakistan'ın 'yörüngesine', bunun bir uzantısı olarak da Çin'in 'yörüngesine' düşebileceği anlamına gelebileceğine dikkat çekiyor.
Bu bağlamda Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying'in 19 Ağustos'ta 'uluslararası toplumun, Afganistan Talibanını objektif olarak yargılaması' gerektiğini söylediği son açıklamasına bakılabilir.
Bakan, Taliban'ın geçmişi tekrarlamayacağını, şu an daha akıllı olduğunu dile getirdi. Pekin, daha önce üst düzey Taliban liderlerini ağırlamıştı.
Aynı şekilde Hindistan'ın eski Afganistan Büyükelçisi Gautam Mukhopadhaya da "Kovid- 19 virüsünün kökeni nedeniyle geniş çapta eleştirilen Çin, ABD kuvvetlerinin Afganistan'dan geri çekilmesinin ardından Washington'ı küçük düşürme fırsatını yakaladı" dedi.
Pekin'in bakış açısına göre, ABD güçlerinin Afganistan'da tökezlemesinin oldukça önemli jeopolitik faydaları var.
Bazı kesimler Taliban'ın Pakistan'a olan güveninin, Çin'e iddialı Kuşak ve Yol Girişimi'ni Afganistan'a kadar genişletmesine izin vereceğine inanıyor.
Pekin'e gelince; Kabil'deki Taliban rejimini savunmak için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) daimi üyesi olarak gücünü kullanması ve bu iyiliğe karşılık vermesi mümkün.
Taliban'ın şu an trilyon dolarlık bir madenin, özellikle de büyük lityum rezervlerinin üzerinde oturuyor olması hem İslamabad hem de Pekin için bir 'iyimserlik' kaynağı.
Bu noktada Çin'in Ortadoğu'daki etkisini genişletmek için gösterdiği amansız çabalara dikkat çekmek lazım.
Bilindiği üzere Çin, sadece Ortadoğu petrolünün ana alıcısı değil. Aynı zamanda Çinli teknoloji şirketleri de bölgenin önde gelen ülkeleriyle stratejik ortaklıklar geliştirmeyi başardı.
Buna göre Pekin'in 'Taliban'ın iktidara dönmesinin arkasında' riskler ve umut verici fırsatlar gördüğü açık.
Ancak Pekin, Taliban'ın Doğu Türkistan İslami Hareketi de dahil olmak üzere militan gruplarla tarihsel bağları nedeniyle Afganistan'ın bir kez daha teröristler için bir fırlatma rampası olabileceğine dair meşru endişelerini koruyor.
Taliban'ın kurucularından Molla Abdulgani Birader, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi'ye Taliban'ın Afganistan topraklarında yabancı savaşçıların faaliyet göstermesine izin vermeyeceğini iletti. Ancak Pekin buna ikna olmadı.
Daha geçen ay Pakistan'da düzenlenen bir intihar saldırısında 9 Çinli işçi öldü. İslamabad, daha sonra saldırıdan Pakistan Talibanını sorumlu tuttu.
Durand Hattı
Durand Hattı, tamamen İngilizlerin stratejik gerekçeleri doğrultusunda çizildi. En büyük Afgan bileşeni olan Peştun topraklarının merkezinden geçiyor.
Milattan sonra 18'inci yüzyılın ortalarında Peştunlar (Patanlılar ve Afganlar) tarafından kurulan Afganistan, bu sınırları hiçbir zaman kabul etmedi.
Hint Yarımadası'ndaki İngiliz yönetimi 1947'de sona erdiğinde Afganistan hükümeti, 'Pakistan Durand Hattı'ndan vazgeçip Peştun topraklarını Afganistan'a devretmedikçe' Pakistan'ın bağımsızlığını tanımayı reddetti. Pakistan'ın bu talebi reddetmesi şaşırtıcı olmadı.
Aynı şekilde birbirini takip eden Afgan hükümetleri, Durand Hattı'nı yasal bir sınır olarak tanımayı reddetmeye devam ettiler.
Ve zaman zaman Pakistan içerisinde Peştun ayrılıkçılarını kışkırtmaya çalıştılar.
Buna karşılık Pakistan yaklaşık 70 yıldır Afganistan'daki isyanları desteklerken ekonomik baskı ve teşvikler yoluyla da ülkeyi etkilemeye veya zayıflatmaya çalıştı.
Dolayısıyla bu strateji, (Pakistan'ın ABD ile ittifak halinde olduğu) 1980'li yıllarda olduğu gibi Afgan Talibanına sığınak sağlamasının arkasında önemli bir güdü oluşturdu.
Bu güdü ise Afgan komünist devletine ve onun Sovyet destekçilerine karşı Pakistan'ın Afgan mücahitlere desteğinin arkasındaki motivasyonlardan biriydi.
İroni şu ki Pakistan'ın bu desteğine rağmen Afgan mücahitler ve Taliban'ın Durand Hattı'nı tanımayı reddetmesinin arkasındaki neden Afgan milliyetçiliğiydi.
Belucistan'daki ateş noktaları
İslamabad hükümetleri, Pakistan'ın 1947'de kurulmasından bu yana Afganistan'ın güney sınırını oluşturan Belucistan eyaletindeki isyanla karşı karşıya.
Çin'in inşa ettiği ünlü Gwadar Limanı'nın bu bölgede bulunduğu biliniyor.
Belucistan ve Pakistan arasındaki çatışmanın nedenleri, bölgedeki güçlü etno-milliyetçi duyguların yanı sıra ekonomik ve siyasi dışlanmayı da içeriyor.
Pakistan, uzun süredir Hindistan'ı Belucistan isyancılarının kendisine karşı olan duygularını sömürmekle suçluyor ve çıkarlarına saldırmak için bir cephanelik sağladığını iddia ediyor.
Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında yer alıyor ve ülkenin topraklarının yarısını oluşturuyor.
Afganistan sınırındaki bölge Pakistan'ın toplam nüfusunun sadece yüzde 3,6'sını oluşturmasına rağmen yüksek düzeyde gaz, petrol, bakır ve altın gibi doğal kaynaklara sahip.
Bu nedenle bölge stratejik bir öneme sahip. Ancak bol doğal kaynaklarına rağmen Belucistan, Pakistan'ın en yoksul eyaleti konumunda.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Şarku'l Avsat
© The Independentturkish
