Türmen: Emniyet'in genelgesi Anayasa'ya aykırı, polisin hukuka aykırı davranışlardan dolayı cezalandırılmasını engellemek istiyor

Türmen, "Polisin barışçı bir toplantıyı aşırı güç kullanarak dağıtması, hukuka aykırı davranışları, kamuoyunu çok yakından ilgilendiren bir meseledir. Burada resmi devlet görevlisinin davranışları sözkonusudur. Burada özel yaşam söz konusu olamaz" dedi

Fotoğraf: Twitter

Emniyet Genel Müdürlüğü, 27 Nisan’da yayımladığı genelge ile kolluk personelinden kamusal alanda görevlerini yaparken ses ve görüntü kaydı alanların engellenmesini istedi. Emniyet Genel Müdürü Mehmet Aktaş’ın imzasıyla yayımlanan genelgede, polisleri kaydeden kişilerin engellenmesi ses ve görüntü kaydı alınmasının engellenmesi istenildi. Genelgenin hemen ardından uygulamaya da geçildi. 1 Mayıs’ta gazetecilerin görüntü alması engellendi, ağır müdahaleler oldu. 

Evrensel'den Şerif Aktaş'a açıklamalarda bulunan Demokrasi için Birlik Sözcüsü (DİB) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) eski Yargıcı Rıza Türmen, genelge ile polisin hukuka aykırı davranışlarından dolayı cezalandırılmasının engellenmek istendiğini aktardı. Ancak Türmen’in dikkat çektiği en önemli nokta ise genelge ile hukukun ortadan kaldırılması.

Türmen "Emniyet’in bu genelgesi tam olarak ne anlama geliyor?" sorusuna şu yanıtı verdi:

Bu genelge polisi korumak istiyor. Bu genelge polisin hukuka aykırı davranışlardan dolayı cezalandırılmasını engellemek istiyor, polise bir cezasızlık getirme amacı güdüyor, hukuka aykırı eylemlerini örtmek istiyor. Devlet onların hukuka aykırı işlemlerine kol kanat geriyor.

Türkiye’de başka bir problem daha var. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına baktığınız zaman Türkiye’de bir cezasızlık problemi var. Yani devlet görevlileri ya da polisler, hukuka aykırı yaptığı işlemlerden dolayı ya yargılanmıyorlar ya en hafif cezayı alıyorlar, ya da adreslerinde bulunamıyorlar… Bir şekilde cezalandırılmıyor. Bunun yarattığı büyük bir problem var Türkiye’de. Bu problem bu genelgeyle katmerli olarak çoğalıyor.

Amerika’da George Floyd’un öldürülmesinden dolayı polisler yargılandı ve mahkum oldular. Eğer o görüntüler çekilmeseydi, polisler fotoğrafla tespit edilmeseydi bu yargılama olmayacaktı. Polisler yargılanmayacaktı. Görüntüler delilleri ortaya çıkarmayacaktı. Bunun gibi çok olay var Türkiye’de.

"Türkiye’de temel hak ve özgürlükleri sınırlıyor"

Sözkonusu genelgenin Anayasa'ya aykırı oldunun altını çizen Türmen, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğünün kendi personeline yayınladığı bir genelge bu. Bu genelgenin muhatabı Emniyet Genel Müdürülüğü Personeli. Polisler yani. O polislere yayınladığı genelge ile Türkiye’de temel hak ve özgürlükleri sınırlıyor. Böyle bir şey olabilir mi?" diye konuştu.

Temel hak ve özgürlüklerin nasıl sınırlanacağının Anayasanın 13. Maddesinde belirlenlendiğini kaydeden Türmen, genelgenin Anayasa'nın 26. Maddesi ve basın özgürlüğünü düzenleyen 28. Maddesine de aykırı olduğunu vurguladı.

Türmen şu ifadelerle devam etti:

İçişleri Bakanlığı diyor ki “Basınla ilgili değil” Ama genelgede böyle bir açıklık yok. Her türlü polisin eylemlerini, her türlü görüntülemeyi, herkes tarafından yasaklıyor. Kendi personeline verilen talimat o. “Kim çekerse bunu engelleyin” diyor. “Basın için istisna, basın bunun dışındadır” diye bir şey yok Uygulamada da basın özgürlüğüne doğrudan bir ihlal var. Televizyonda seyrettim Çok komik şeyler oluyor. Polis alıp götürmeden önce “Çekmeyeceksin” diyor. “Niye çekmeyeyim?” diyor gazeteci. “Çünkü genelge var, dün yayınlandı” diyor. Kendi iç teşkilatının yayınladığı genelgeyi bilmek zorunda mı oradaki gazeteci.

"Böylesi otoriter rejimlerde hukuk o siyasi iradeyi örten bir kılıftır"

Türmen, bazı gazetecilerin 1 Mayıs'ta genelge gerekçesiyle engellenmesi hatırlatılarak "Sonuçları açısından baktığımızda nasıl bir tabloyla karşı karşıya kalabiliriz?" sorusunu, "Tablo çok vahim. Burada hukuka aykırı eylemlerden, hukukun ihlalinden çok; hukukun ortadan kaldırılmasından söz etmek daha doğru olacak. Yani bir hukuksuzluk söz konusu burada. Hukukun olmadığı, hukukun yok olduğu bir ülkeden söz ediyoruz. Hukukun ortadan kaldırıldığı böyle bir ülkede tamamen keyfi davranışlar hakim olur. Toplum bir siyasi iradenin keyfi davranışlarına tabi olur. Bu siyasi irade hukukun yerine geçer. Böylesi otoriter rejimlerde hukuk o siyasi iradeyi örten bir kılıftır. Hukuk tamamen siyasi iradenin egemenliğine girmiş olur. Türkiye’de de tablo bu şimdi" diye yanıtladı

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

"Alkol yasağı" konusunda yayınlanan genelgeye ilişkin soruları da yanıtlayan Türmen Emniyet Genel Müdürlüğü’nün böyle bir yetkkisi olmadığını kaydetti.

Türmen şu ifadeleri kullandı:

Ancak kanunla sınırlanabilir. Anayasanın 13. Maddesi budur zaten. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. Maddesine de aykırı. İfade özgürlüğünü düzenleyen 10. Maddesinin açık bir şekilde ihlali. Böyle bir şey olabilir mi hiç? Kendi iç teşkilatınıza veriyorsunuz genelgeyi, tüm Türkiye’de yaşayanların temel hak ve özgürlüklerini, ifade özgürlüğünü sınırlıyorsunuz…

Bu işin hukuk devletiyle ilgili bir yanı da var. Hukukun ortadan kalktığı ülkelerde toplum tamamen keyfi ve hukuka kanuna aykırı bir şekilde böyle genelgelerle yönetilir. Türkiye’de hukukun, hukuk devletinin rafa kaldırıldığını gösteriyor bu genelgeler.

"Polis insanları döverken, polisin özel yaşamı mı olur?"

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün genelgeyi “polislerin özel hayatının gizliliği” nedeniyle çıkarıldığını gerekçe göstermesi hatırlatılarak, "Eylemlerde alınan ses ve görüntünün polisin özel hayatıyla nasıl bir ilgisi olabilir?" sorusunu Türmen "Özel yaşamın gizliliğinin ne olduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Prenses Carolin kararında anlatılır. Özel yaşamla basın özgürlüğü arasında tabi ki bir denge kurmak meselesi vardır. O denge nasıl kurulacak sorun budur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Prenses Carolin kararında bu dengenin nasıl kurulacağını anlatıyor.  Eğer kamuoyunu ilgilendiren bir konu varsa ortada ve bu devlet görevlileri içinde olduğu bir konuysa o zaman özel yaşam çok daha dar yorumlanır. Kamuoyunu ilgilendiren bir konu var mı, çekilen fotoğraflarda Prenses Carolin resmi bir görevi var mı bunları araştırıyor. Buradaki olaya bakarsak, tabi ki polisin kalabalığa karşı yaptığı eylemler hukuka aykırı. Özellikle kamuoyunu ilgilendiren bir konudur bu. Polisin barışçı bir toplantıyı aşırı güç kullanarak dağıtması, hukuka aykırı davranışları, elbette kamuoyunu çok yakından ilgilendiren bir meseledir. Burada resmi devlet görevlisinin davranışları söz konusudur. O yüzden burada özel yaşam söz konusu olamaz. Polis insanları döverken, polisin özel yaşamı mı olur? Ayrıca Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 6698 sayılı kanunun kapsamına da girmez bu davranışlar" diye yanıtladı.

 

 

 

Evrensel

DAHA FAZLA HABER OKU