Bilim insanları, Antarktika'dan alınan bir buz çekirdeğinin derinliklerinde Mars'ta bolca bulunan Dünya'da ise çok nadiren görülen bir mineral keşfetti.
Jarosit ismi verilen kırılgan mineralin Antarktika'da bulunması, sarı-kahverengi minarelin Dünya'da ve Mars'ta aynı şekilde, yani eski buz birikintilerine hapsolmuş tozdan meydana geldiğini gösterdi.
Keşif ayrıca, buzulların Kızıl Gezegen'de ne denli önemli olduğunu da ortaya koydu. Araştırmacılar, bu buzların Mars'ta yalnızca vadileri oymakla kalmadığını, aynı zamanda Mars'ın oluşumuna da katkı koyduğunu söylüyor.
Jarosit ilk olarak 2004'te, NASA'nın Mars gezgini Opportunity tarafından bulunmuştu. Keşif bilim camiasında büyük yankı uyandırmıştı çünkü bu mineralin oluşumu için demir, sülfat, potasyum gibi maddelerin yanında su da gerekli.
Ancak Mars'ta bu gerekliliklerin yerine getirilmesi çok zor. Bu nedenle bilim insanları, mineralin Kızıl Gezegen'de nasıl bu kadar bollaştığına dair teoriler üretmeye başladı. Bunlar arasında mineralin, milyarlarca yıl önce gezegeni örttüğü düşünülen büyük buz tabalarında oluştuğu fikri de yer alıyordu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bu teoriye göre buz tabakaları zamanla büyüdükçe, buzun içinde biriken toz, buz kristalleri arasındaki sulu çamur ceplerinde jarosite dönüşmüş olabilir. Öte yandan bu süreç, daha önce Güneş Sistemi'nin hiçbir yerinde gözlemlenmemişti.
Dünyada bu minerale daha önce, sadece, havaya ve yağmura maruz kalmış madeni atıklarda nadiren rastlanmıştı. Şimdiyse Milan-Bicocca Üniversitesi'nden jeolog Giovanni Baccolo ve arkadaşları, Antarktika'da buz devrine ait veriler ararken ona tesadüfen rastladı.
Saygın bilim yayını Nature'da yayımlanan araştırmaya dahil olmayan, Oklahoma Üniversitesi'nden jeokimyacı Megan Elwood Madden'a göre bu çalışma, jarositin Mars'ta da Dünya'yla aynı şekilde oluştuğunu gösteriyor.
Baccolo ise artık Mars'taki eski buz yataklarının diğer minerallere de ev sahipliği yapıp yapmadığını anlamak için Antarktika'daki buzulları incelemeyi hedefliyor. Araştırmacıya göre jarosit, buzulların sadece yer şekillerine değil, Mars'ın kimyasal bileşimine de katkıda bulunduğuna işaret ediyor.
Araştırmacı bulguların niteliğini şöyle açıklıyor:
Bu çalışma, Antarktika buzulunun derinlikleriyle Mars ortamı arasında bağlantı kurmanın ilk adımı.
Independent Türkçe, Science Mag, Nature
Derleyen: Çağla Üren
