Bireysel silahlanma ve şiddete karşı mücadele eden Umut Vakfı'nın geçen yıl silahlı şiddet ile ilgili basına yansıyan haberlerden derlediği rapora göre, 2020'de 3 bin 682 silahlı şiddet olayının yüzde 85'i ateşli silahlarla işlendi.

Çıkan olaylarda 2 bin 40 kişi yaşamını yitirirken, 3 bin 688 kişi de yaralandı.

Söz konusu silahlı olayların 3 bin 128'inde ateşli silahlar (bin 303'ü tüfek, bin 825'i tabanca), 554'ünde ise kesici ve delici aletler kullanıldı.

Bir diğer deyişle yerel ve ulusal medyada çıkan haber taramalarının sonuçları, pandeminin etkilerinin görüldüğü 2020 senesinde bir önceki yıla göre silahlı şiddet olaylarının 69 arttığı görüldü.

Umut Vakfı'nın ortaya koyduğu bireysel silahlanma ve bireysel şiddet verilerini, vakfın yönetim kurulu üyelerinden Uzman Psikiyatr Ayhan Akcan'la konuştuk.

"Pandemiyle birlikte hem şiddet olaylarının sayısı hem de silah kullanımı artmış durumda"

Bir önceki yıl yüzde 81 olan ateşli silah kullanım oranının 2020'de yüzde 85'e çıktığını belirten Akcan, silahlı şiddet olaylarının yüzde 15'in ise kesici aletler yoluyla gerçekleştirildiğini ifade etti.

Son 5 yılda silahlı şiddetin olaylarının yüzde 69 arttığına dikkati çeken Akcan, "Genellikle yüzde 50'si tabanca, yüzde 50'si av tüfeği olacak şekildeydi ancak burada değişim var. Olayların yüzde 58'inde tabanca, yüzde 42'sinde av tüfeği kullanıldı. Yani insanlar evde kaldığında, tabanca ile ilgili şiddet artışı daha da belirginleşti. Pandemiyle birlikte hem şiddet olaylarının sayısı hem de silah kullanımı artmış durumda" yorumunu yaptı.

Her 5 olaydan birinin kadına yönelik şiddet olduğunu belirten Ayhan Akcan, bunların yüzde 90'ının ise eski eş, eş, akraba, komşu gibi tanıdık bir isim tarafından gerçekleştirildiğini dile getirdi.

 

 

"Silah edinme sınırı koyulsun"

"Resmi rakamlar azaldığını söylese de 3. sayfa haberlerinden yapılan silah şiddeti raporuna göre artmadığı görülüyor" diyen Ayhan Akcan'a bireysel silahlanma ve bireysel şiddete karşı neler yapılması gerektiğini sorduğumuzda, yasal düzenlemeler, denetimler ve eğitim programlarının yapılması ve acil yeni stratejiler belirlenmesinin şart olduğunu ifade etti.

Türkiye'de silah edinme sınırı olmamasını da eleştiren Dr. Akcan, şöyle konuştu:

Silah edinme sınırı koyulsun, en azından ikiye indirilsin.

"Referans sistemi getirilsin" 

Toplumda huzur ve güvenin tesisi için silah satışlarında referans sisteminin de gerekli olduğunu savunan Akcan, "Referans sistemi yok ama olmalı! Yaşamını yitiren 2 bin 40 kişinin yüzde 90'ı bir yakını tarafından öldürülmüş. 'Silah alınırken eş rızası istenilsin, kadının oluru da alınsın' diyoruz. İnternetten silah satışı yasak ama kargo ile teslim var! Bu da yasaklanmalı. Ayrıca sürekli denetim şart, 5 yıl sonra tazelenmemeli, denetim olmalı, zorunlu ihtar sistemi getirilmeli" şeklinde konuştu.

Dizilerdeki şiddet sahnelerine de tepki gösteren Uzman Psikiyatr Akcan, neler yapılması gerektiğine ilişkin diğer hususları ise şöyle sıraladı:

Görsel medyada alkol ve sigaradaki gibi, şiddet sahneleri yasaklanmalı. Özellikle dizilerde en az 20 silahlı şiddet ve 5 yaralanma, öldürme sahnesi var. Silahların görsel olarak kullanımı da sınırlandırılmalı. Doğrudan reklam yasağı getirilmeli. Erkek çocuklara oyuncak silah alınmamalı, bu zihniyetin önüne geçilmeli, pazarlarda bile oyuncak silah satılıyor. Müfredata bireysel silahlanmaya karşı eğitim konulmalı. Cuma hutbesinde silah konusu işlenmeli.

"Kamu spotu istiyoruz"

Bireysel silahlanma ve silahlı şiddet olaylarına karşı kamu spotu istediklerini belirten Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Ayhan Akcan, özellikle maganda kurşunlarının neden olduğu tehlikeye dikkat çekerek, "Havada o mermi yok olmuyor, aşağı indiğinde ya birini öldürüyor ya da yaralıyor" dedi.

"Kayıt altına alma ya da olayın basına intikali hadisesi, büyük metropollerde daha fazla"

Nüfusu fazla olan kentlerde şiddet olaylarının kayıt altına alınma, basına yansıma durumunun kırsal kesime göre daha fazla olduğunu belirten Dr. Ayhan Akcan, "Genel olarak silahlı şiddet olaylarındaki gerçek rakamı, bilinenin iki katı gibi düşünmek lazım çünkü bir o kadar da basına yansımayan olay var. Kişiler kendi aralarında bu olayı kapatıyor ya da yerel basına aktarma konusunda baskı altında olduklarından olay hiçbir zaman bilinmiyor" yorumunu yaptı.

"Kentlerde ve metropollerde tabanca edinimi ve suçlarda artış var"

Kırsal kesimdeki olaylardan çok artık şehir içinde tabanca kullanıldığını ifade eden Akcan, şöyle konuştu:

Kentlerde ve metropollerde tabanca edinimi ve suçlarda artış var. Yüzde 60 kentlerde, metropollerde oluyor yüzde 40 kırsalda. Silahlanmada da en az yüzde 5 artış var.

 

 

"Türkiye Silahlı Şiddet Haritası" 2020 Raporu: 2 bin 40 ölü, 3 bin 688 yaralı

Umut Vakfı'nın geçtiğimiz yıl silahlı şiddet ile ilgili basına yansıyan haberlerden derlediği rapora göre, 2020'de 3 bin 682 silahlı şiddet olayının yüzde 85'i ateşli silahlarla işlendi.

Çıkan olaylarda 2 bin 40 kişi yaşamını yitirirken, 3 bin 688 kişi de yaralandı.

2020 yılı raporundaki veriler, 2015 yılıyla kıyaslandığında silahlı şiddetin yüzde 69 arttığına dikkat çekildi.

 

 

Bölgelere göre şiddetin haritası

2015-2020 kıyaslamasında en çok artışın yüzde 90'la İç Anadolu Bölgesinde yaşandığı görülürken, son 5 yılda Marmara'da yüzde 75, Ege'de ise yüzde 71 artış göze çarptı.

 

 

Bölgelere göre olay sayısı, ölü ve yaralı

Marmara Bölgesi, önceki yıllarda olduğu gibi 2020'de de en çok suçun işlendiği bölge konumunda.

 

 

Marmara Bölgesi

Toplam 958 olayın basına yansıdığı bölgede, 205 kişinin yaşamını yitirdiği, 478 kişinin de yaralandığı 441 şiddet olayı ile İstanbul birinci sırada yer aldı.

Onu 153 olayla Bursa, 123 olayla Kocaeli, 106 olayla Sakarya izledi.

Onları 44 olayla Tekirdağ, 41 olayla Balıkesir, 17 olayla Edirne, 12 olayla Kırklareli, 10 olayla Bilecik, 8 olayla Çanakkale ve 3 olayla Yalova takip etti.

İç Anadolu Bölgesi

İç Anadolu Bölgesinde ise silahlı şiddet olaylarında 2015'e göre silahlı şiddet olayları yüzde 90 arttı.

5 yıl önce 283 silahlı şiddetin basına yansıdığı İç Anadolu Bölgesi'nde 2020 yılında 539 olay basına yansıdı.

Konya'dan 139, Ankara'dan 119, Kayseri'den 70, Aksaray'dan 53, Eskişehir'den 35, Niğde ve Karaman'dan 31'er, Sivas'tan 18, Nevşehir'den 15, Kırıkkale'den 13, Çankırı'dan 7, Kırşehir ve Yozgat'tan da 4'er olay basında yer buldu.

 

 

Ege Bölgesi

Ege Bölgesi'ndeki silahlı şiddet olaylarında son 5 yılda yüzde 71 artış gözlendi.

Geçen yıl İzmir'de 173 olay yaşanırken, Aydın 96 olayla ikinci, Manisa 64 olayla üçüncü sırada yer aldı.

Onları Denizli (58), Muğla (43), Afyon (38), Kütahya (36) ve Uşak (18) izledi.

Akdeniz Bölgesi

Akdeniz Bölgesi'nde geçen yıl 513 silahlı şiddet olayı basına yansıdı.

Adana 182 olayla birinci sırada yer alırken, onu 137 olayla Antalya izledi.

Kahramanmaraş'ta 61 silahlı şiddet olayı basına yansırken, onu 53 olayla Mersin, 27 olayla Hatay ve 26 olayla Osmaniye izledi.

Karadeniz Bölgesi

Karadeniz bölgesinde son 5 yılda silahlı şiddet olaylarında yüzde 62'lik artış dikkat çekerken, 2020'de iller bazında yaşanan olay sayıları şu şekilde sıralandı:

 "Samsun 187, Çorum 62, Zonguldak 48, Trabzon 36, Ordu 31, Düzce 27, Kastamonu 24, Tokat 15, Rize 15, Sinop 11, Giresun 10, Karabük 9, Gümüşhane 8, Bartın 6, Amasya 4, Bolu 3, Bayburt 2, Artvin 1." 

Güneydoğu Anadolu Bölgesi

2020 senesinde bölgede 433 olay basına yansırken, 261 kişi yaşamını yitirdi, bir kısmı ağır olmak üzere 668 kişi de yaralanarak hastanelere kaldırıldı.

Bölgede 55 ölümlü, 204 yaralamalı 99 olayla Diyarbakır birinci sırada yer alırken; 59 ölümlü, 215 yaralamalı 92 olayla Şanlıurfa ikinci; 57 ölümlü, 81 yaralamalı 86 olayla da Gaziantep üçüncü oldu.

2020'de Adıyaman, Mardin ve Batman'da da olay sayılarında artış görüldü. Batman'da 52, Mardin'de 35, Adıyaman'da 34, Kilis'te 18, Siirt'te 11, Şırnak'ta ise 6 silahlı şiddet olayı yaşandı.

Doğu Anadolu Bölgesi

Doğu Anadolu Bölgesi'nde Malatya'da 87, Elazığ'da 28, Kars'ta 22, Van'da 17, Erzurum ve Iğdır'da 12'şer, Ağrı'da 10, Erzincan'da 7, Hakkari'de ve Tunceli'de 4'er, Bitlis, Muş ve Ardahan'da 3'er, Bingöl'de 2 silahlı şiddet olayı basına yansıdı.

En çok olayın yaşandığı 10 il

En çok olayın yaşandığı ilk 10 il ise sırasıyla İstanbul, Samsun, Adana, İzmir, Bursa, Konya, Antalya, Kocaeli, Ankara ve Sakarya oldu.