Samanyolu Galaksisi'nin "eğrisi"ne yönelik en detaylı incelemeden şaşırtıcı bir sonuç çıktı

Yıldızlar ve Samanyolu'nun Arizona, Hidden Springs'de bulunan Navaho Ulusu'na ait bölgeden görünüşü (Reuters)

Bilim insanları galaksimizin "eğrisine" yönelik şimdiye kadarki en detaylı gözlemi yaptı ve sonuçlar karşısında şaşkına döndü.

Sarmal bir galaksi olan Samanyolu Galaksisi, evrenin dört bir yanındaki pek çok hemcinsi gibi dairesel kıvrımlı. Bizim galaksimiz gibi sarmal galaksilerin yüzde 50 ila 70'i hafif bir kıvrıma sahip diskler şeklinde.

Samayolu'muzun eğrisini incelemek isteyen bilim insanlarının işiyse zor, zira galaksinin ortasında yer alıyoruz ve onu yalnızca Dünya'nın konumundan gözlemleyebiliyoruz.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

"Sarmal galaksi denildiğinde aklımızda genelde, merkezi etrafında sakince dönen, krepten daha ince, düz bir disk canlanıyor" diyen araştırmanın başındaki Virginia Üniversitesi'nden Xinlun Cheng, "Gerçekteyse durum biraz daha karmaşık" dedi.

Araştırmacıların galaksinin şeklini çıkarsamak için Samanyolu'nun öbür ucundaki yıldızların konum ve hareketlerine bakmaları gerekli.

Şimdiyse gece gökyüzünde görünen nesnelerin konum ve hareketlerinin detaylı verilerini kullanarak eğrinin detaylı bir resmini çıkarmayı başardılar. Bunun sonucunda eğrinin hem kıvrımlı olduğunu hem de her 440 milyon yılda bir galaksinin etrafında tur attığını gözlemlediler.

Cheng, "Bir futbol maçında tribünde olduğunuzu ve izleyenlerin meksika dalgası yapmaya başladığını hayal edin" dedi.

Yaptığınız şey ayağa kalkıp yerinize oturmak olsa da dalganın etkisi stadyum boyunca yayılır. Galaksi eğrisinin durumu da aynı. Yıldızlar yalnızca yukarı-aşağı hareket ediyor ama dalga galaksiyi baştan sona turluyor.

Bu detaylı resmi çıkarmak için araştırmacıların farklı kaynaklardan ciddi miktarda veri toplaması gerekti. Veriler, Samanyolu'nda bulunan yüz binlerce yıldızı gözlemlemiş Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması (SDSS) dahilindeki Apache Point Gözlemevi Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) sözkonusu yıldızlarla aramızdaki mesafeyi en ince ayrıntılarına kadar hesaplayan Gaia uydusundan alınıp bir araya getirildi.

Araştırmacılar böylece Samanyolu'ndaki yıldızların tamamıyla üç boyutlu haritasını çıkarabildi. Bu sayede eğriye ve hareket biçimine yönelik bir anlayış geliştirdiler.

Eğri galaksi çevresinde yüz milyonlarca yıllık sürede ilerlerken, ayrı ayrı yıldızlar yukarı-aşağı hareket ediyor. Yeni araştırma dalganın görüntüsünü net şekilde ortaya koydu.

Araştırmacılara göre Samanyolu bir cüce galaksiyle etkileşime girdi ve yapısı öyle bir şekilde sarsıldı ki ortaya o andan beri Samanyolu'nu kat eden bir yerçekimsel dalgalanma çıktı.  Bu dalgalanmanın yaklaşık üç milyar yıl önce yaşandığı tahmin ediliyor; bu da galaksi ölçeğinde nispeten yakın bir zaman.

 

 

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style

Independent Türkçe için çeviren: Şafak Küçüksezer

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU