Etiyopya Havayolları’na ait Boeing 737 model uçak, dün Addis Ababa’dan kalkışından 6 dakika sonra düştü. Uçaktaki 157 yolcu ve mürettebattan kurtulan olmadığı açıklandı.

Ülkede kazanın yankıları sürerken, olayla ilgili gündeme gelen bazı sorular cevap bekliyor.

Kazayla ilgili şu ana kadar ne biliyoruz?

Kazanın yaşandığı uçuş, Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’dan yaklaşık bin 160 kilometre uzakta bulunan Kenya’nın başkenti Nairobi’ye her gün yapılan 2 saatlik 4 uçuştan biriydi.

Dün sabah yerel saatle 08.15’te Bole Uluslararası Havalimanı’ndan kalkması planlanan Boeing 737 tipi uçak saat 08.38’de havalandı. Kalkışından 6 dakika sonra uçağın kontrol masasıyla bağlantısı kesildi. İrtibatı kesilen uçağın Bishoftu kasabası yakınlarındaki havalimanının 40 kilometre güneydoğusunda düştüğü ortaya çıktı. Kaza bölgesine hareket eden havayolu şirketinin başkanı, düşen uçaktan kurtulan olmadığını bildirdi. Havayolu şirketi olayla ilgili yaptığı açıklamasında, “Başkanımız, bu trajik kazada hayatını kaybeden yolcularla mürettebatın ailelerine ve sevdiklerine en derin taziyelerini sunuyor” ifadelerini kullandı.

Soruşturma ekibi neyi araştıracak?

Kokpit konuşmaları ve uçuş kayıtlarını içeren iki “kara kutu”nun bulunması ve içindekilerin en kısa sürede analiz edilmesi bekleniyor.

Kazayı soruşturan ekip, olayı tüm yönleriyle inceleyecek. Hava durumu, teknik sorunlar ve kazada uçağın içindeki kişilerden ya da başka bir yerden kaynaklanan herhangi bir suç unsurunun etkili olup olmadığı gibi faktörler masaya yatırılacak.

Addis Ababa’daki havalimanının 2 bin 286 metre gibi yüksek bir noktada bulunması da dikkate alınacak etkenler arasında yer alıyor.

Uçak hakkında ne biliyoruz?

Boeing 737’ler tüm zamanların en başarılı uçakları kabul ediliyor. Güvenlik sicili, mükemmel denecek seviyede olan ve ET-AVJ kayıt numarasına sahip bu uçak ise yalnızca 4 ay önce üretilmişti.

Geçen yıl ekim ayında Endonezya’da Cakarta Havalimanı’ndan kalkışından kısa süre sonra düşen ve 189 kişinin ölümüne neden olan kazada adı geçen Lion Havayolları’na ait uçak da Etiyopya’da düşen Boeing 737 gibi MAX modeldi.

MAX modelinin farkı nedir?

Bu modelin motorları, öncekilere kıyasla kanatlarda daha yüksek ve daha ileri bir noktada bulunuyor. Boeing şirketi, bu değişimin aerodinamik açıdan bazı sonuçları olduğu için güvenliği yükseltmek adına “Manevra Özelliklerini Arttırma Sistemi” adlı bir yazılım kullanıyor.

Sensörlerin motorların durmasına yol açabilecek yüksek bir “hücum açısı” (kanat ve hava akımı arasındaki açı) tespit etmesi halinde devreye giren yazılım, uçuş otomatik pilot yerine manuel olarak gerçekleşse bile uçağın burnunu aşağı doğru yönlendiriyor.

İki kaza arasında bir bağlantı var mı?

Endonezya’da yaşanan kazayla ilgili yapılan ilk soruşturmalar, pilotların burnu aşağı inen uçağı yönlendirme konusunda mücadele verdiğini işaret ediyordu.

Federal Havacılık İdaresi (FAA), bu kazadan kısa süre sonra bir Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi yayımladı. Uçağın burnunu aşağıya yönlendirilmesini sağlayacak “hücum açısı”nın uçuş kontrol sistemine ulaşmasında bir hata olup olmadığı sorunu üzerinde duran FAA, şu açıklamayı yaptı:

“Bu durum, uçuş ekibinin uçağı yönlendirmesini zorlaştırmış, burun eğikliğini fazlasıyla artırmış, önemli irtifa kaybına ve arazide olası bir çarpmaya yol açmış olabilir.”

Etiyopya’da yaşanan son trajedinin de benzer soruları gündeme getirip getirmeyeceği zamanla ortaya çıkacak.

737 MAX uçaklarını hangi firmalar kullanıyor?

Dünya genelinde havayolu şirketlerinde bu modelden en az 350 tane var. 737 MAX’lere filolarında en çok yer veren şirketler ABD’nin Southwest ve Amerikan Havayolları şirketleri ile Kanada’ın Air Canada firması. Avrupa’nın indirimli en büyük havayolu şirketi Ryanair, bu modelden 135 tane sipariş etti, ancak bunlar henüz teslim edilmedi.

MAX modellerden siparişi verilen uçak sayısı toplamda 5 bine yakın. Yolcular arasında popüler olan model, geliştirilmiş yakıt verimliliği nedeniyle de havayolu şirketlerinden ilgi görüyor.

Etiyopya Havayolları’nın havacılık sektöründeki rolü nedir?

Afrika’nın önde gelen havayolu şirketi, gelişmiş yönetimi, kar getiren yapısı ve iyi bir güvenlik siciliyle tanınıyor. The Independent geçen yıl yaptığı bir haberde Etiyopya Havayolları için şu ifadeyi kullanmıştı:

“Eğer dünyanın en modern uçağına sahip, kıtanın en iyi havayolu şirketiyle uçmak istiyorsanız o halde tercihiniz Etiyopya Havayolları olmalı. Bu havayolu şirketi, kıtlıktan devrime kadar ülkenin geçirdiği travmalar boyunca yerine getirilmesi zor iki görevi başardı: Müşteri hizmetleri ve kar.”

Afrika’yı Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’ya bağlayan havayolu şirketi, Addis Ababa’daki merkezi aracılığıyla yüksek kalitede uçuş ağı sağlıyor. 

Peki güvenlik sicili nasıl?

Afrika’daki diğer havayolu şirketlerine kıyasla Etiyopya iyi bir güvenlik siciline sahip. Ancak şirket, 1945’te kuruluşundan bu yana birçok kaza ve uçak kaçırma krizleri yaşadı.

Bunlar içindeki en kötü vaka, 1996’da Boeing 767 tipi uçağın kaçırılması oldu. Yakıtı biten uçak, Komor Adaları’nda bir sahilin yakınlarına iniş yapmak zorunda kaldı.

2010’da yaşanan bir diğer olayda, 737 tipi uçak Beyrut’tan kalkmasından kısa süre sonra düştü. Kazada 90 kişi hayatını kaybetti.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice

Independent Türkçe için çeviren: Elvide Demirkol