Hz. İsa'nın büyüdüğü yer olduğu düşünülen ve bugün İsrail sınırları içinde kalan Nasıra kasabası gizemini korumayı sürdürüyor. Live Science'ın haberine göre bölgenin daha fazla sırrını açığa çıkaran yeni araştırma, Nasıra halkının Roma kültürünü reddettiğini ve hatta milattan sonra 70 yılında Roma İmparatorluğu'na karşı ayaklandığını gösteren bulgulara ulaştı.
Çalışmayı yürüten araştırmacı, aynı zamanda Nasıra'nın Hz. İsa döneminde düşünülenden daha büyük olduğunu ortaya çıkardı. Yeni bulguların, Hz. İsa'nın İncil'de yer alan bazı hikayelerinin anlaşılmasına yardım edebileceği belirtildi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Nasıra'nın Roma kültürünün adetlerine ve nesnelerine direnişinin, Roma kültürüne kucak açan Seforis isimli komşu şehirle katı bir karşıtlık gösterdiği ifade edildi. Yeni makalenin yazarı ve Nasıra Arkeoloji Projesi'nin yöneticisi Ken Dark, yakın zamanda Nasıra üzerine yayımlanan kitabında, "Kültürel ayrım, Nasıra ve Seforis arasında fiiliyatta görünmez bir engel yaratmış olabilir" ifadelerine yer veriyor.
Dark, Nasıralıların M.S. 70 yılı civarında yaşanan bir başkaldırıda, kendilerini Romalı askerlerden korumak için sığınacak tüneller kazarak Roma'ya karşı direnmiş olabileceğini keşfetti. Nasıra'nın bu özelliği ayaklanma sırasında basılan paraların üzerinde "barış şehri" yazan ve sakinlerinin başkaldırmadığı Seforis'le karşıtlık oluşturuyor. Araştırma aynı zamanda Seforis ve yakınlarındaki halkın Roma'nın çömlekçilik tarzını kullanmayı tercih ederken Nasıra ve çevresindeki halkın yerel tarzlara sadık kaldığını ve özellikle zamanın Yahudi dini kurallarına göre temiz kabul edilen kireç taşından yapılma kapları tercih ettiğini ortaya çıkardı.
Dark'ın belirttiği bir başka karşıtlıksa, Seforis yakınlarındaki çiftçilerin tarihi Yahudi dini kurallarının bazı tefsirlerine göre yasaklanmış bir eylem olmasına rağmen insan dışkısını gübre olarak kullanırken Nasıra civarındaki çiftçilerin bu uygulamadan kaçınmış olması.
Ayrıca Nasıra'da gömülen kişiler için arkeologların deyişiyle "kokhim" mezarlarının tercih edildiğinin görüldüğü aktarıldı. Kayadan yapılan ve girişi de yuvarlanan bir kayayla kapatılan bu mezar türünün Yeni Ahit'te anlatılan Hz. İsa'nın gömüldüğü mezara benzediği belirtildi. Dark'ın kitabında yazdıklarına göre, bu mezar tasarımı İsrail'in başka yerlerinde de görülüyor ve bu mezarlara gömülenlerin "Yahudi kimliklerini güçlü bir şekilde ifade etmek istemiş" olabileceği ifade ediliyor.
Nasıra'da yıllardır kazı ve araştırmalar gerçekleştiren Dark, çalışmasını hazırlarken diğer arkeologların Nasıra'da gerçekleştirdiği önceki arkeolojik çalışmaları da inceledi.
Dark çalışmasının İncil'e ışık tutmayı amaçlamadığını vurguladı ancak sonuçların Hz. İsa'nın İncil'de anlatılan bazı hikayelerinin açıklanmasına yardım edebileceğini de ekledi.
Örneğin İncil'de yer alanlara göre, Nasıra'da büyüdüğü düşünülmesine rağmen Hz. İsa'nın memleketini ziyaret ettiğinde kötü bir şekilde konuk edildiği aktarılıyor. Hatta bazı aile üyelerinin de ondan memnun olmadığına işaret ediliyor. Markos İncili'ne göre, Hz. İsa şöyle diyor:
Bir peygamber, kendi memleketinden, akraba çevresinden ve kendi evinden başka yerde hor görülmez. (Markos 6:4)
Live Science'a konuşan Dark, Nasıra'da gerçekleştiren arkeoloji çalışmalarının halkın Roma objelerini, değerlerini ve pratiklerini güçlü şekilde reddettiğini, Hz. İsa'nın bazı öğretileriyle de ters düşmüş olabileceğini gösterdiğini ifade etti. Arkeolog şunları söyledi:
Hz. İsa'nın temsil ettiği herkesi kapsayan kurtuluş çağrısı da kendileriyle Romalılar arasına kültürel bir set çekmeye çalışmış olabilecek yerel halk için tartışmalı olabilir. Hz. İsa'nın dini arınmayla ilgili öğretileri Nasıralıların sahip olduğu yerel kültürel tutumları gösteren arkeolojik kanıtlarla kıyaslandığında, Nasıra'daki yerel halkın bu öğretilerin de neyin saf neyin ahlak dışı olduğunu söyleyen kendi algılarıyla çelişmiş olabileceğini düşündüğünü gösteriyor.
İncil'de yer alan anlatılarda Hz. İsa'nın en azından yiyecekle ilgili olarak dini saflığa dair daha müsamahalı bir bakış ifade ettiği aktarılıyor:
İnsanın dışında olup içine giren hiçbir şey onu kirletemez. İnsanı kirleten, insanın içinden çıkandır. (Markos 7:14)
Dark'ın ve diğer arkeologların Nasıra'daki bulgularının, bu anlayışın saflık konusunda daha katı bir yorumu hayata geçiren yerel halka ters düşmüş gibi göründüğü belirtildi.
Bölgede keşfedilen yapılar göz önünde bulundurulduğunda, Nasıra'nın daha önce düşünülenden daha büyük bir yerleşim yeri olabileceği ifade edildi. Dark kitabında bu ihtimali şu sözlerle açıklıyor:
Yüzyıldan uzun süre boyunca sayısız arkeoloğun çalışmalarından elde edilen kazı bulguları, Nasıra merkezinde Roma dönemine ait yapıları, ambarları ve saklanma yerlerini gösteriyor. Tarıma, taş ocağında taş çıkarmaya ve kaya mezarlara ilişkin kanıtlar bulunuyor.
Geçmişte bazı akademisyenler Hz. İsa zamanında Nasıra'nın muhtemelen küçük bir köyden daha büyük olmayan çok küçük bir yerleşim olduğunu düşünüyordu. Dark'ın analiz ettiği arkeolojik kalıntılar, Nasıra'nın Seforis kadar büyük olmasa da daha önce düşünülenden daha geniş olduğuna işaret ediyor.
Nasıra'daki araştırmalarını sürdüren arkeoloğun bu yıl sonuna doğru yayımlanması planlanan yeni kitabının, Nasıra'daki "Nasıralı Kızkardeşler" olarak bilinen yere dair sonuçları ayrıntılarıyla sunacağı ifade edildi.
Independent Türkçe, Live Science
Independent Türkçe için çeviren: İdil Söylemez
