Çin, Uygur Türklerini böyle fişlemiş: Sakal, başörtü ve internet aramaları…

Belgelere göre kamptan çıkan bir kişi hakkında başörtüsü taktığı için tekrar gözaltı kararı dahi verilmiş

Fotoğraf: AA

Çin'in Sincan bölgesinde, Pekin'in "eğitim merkezi" olarak nitelendirdiği kamplarda gözaltında tutulan Uygur Türkleriyle ilgili yeni belgelere ulaşıldı.

BBC’nin ulaştığı belgelerde 3 binden fazla kişinin özel hayatına dair birçok detay yer alıyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Belgelerin birinde, daha önce Çinli yetkililer tarafından gazetecilerin götürüldüğü, kamplardan birinde kalan 311 kişinin geçmişleri, dini pratikleri, yüzlerce akraba, komşu ve arkadaşıyla kurduğu ilişkiler detaylı şekilde yer alıyor.

Belgede bu özel bilgilerin ardından kişinin kampta kalacağı ya da serbest bırakılacağına dair bir ifade de yer alıyor.

Belgelerden birisinde kamptan çıkan Helçem isimli kadının hakkında yıllar sonra çıkartılan gözaltı kararının gerekçesi “başörtüsü takmış olması” olarak gösteriliyor.

Nurmemet'in isimli bir kişinin yeniden kampa alınması sebebi belgelerde şöyle açıklanıyor:

Bir linke tıkladı ve bilmeden yabancı bir web sayfasına ulaştı.

Belgelerde gözaltı gerekçeleri ve sayıları şöyle ifade ediliyor:

SUÇLAMA KİŞİ 
Doğum kontrolü politikalarını ihlal  149
Din kaynaklı  101
Geçmişte gözaltına alınmış olma   49
Yasal bir suç işleme   24
Güvenilmez  116
Yurt dışıyla herhangi bir ilişki   94
IJOP bildirimi   38
Hapis cezası alan kişilerle ilişki  16

 

​​​​Bir kişinin birden fazla gerekçe ile gözaltına alınabildiği görülen belgede yer alan IJOP, yapay zeka sayesinde gözetlenen kişilerin faaliyetlerini inceleyerek görevlilere kişi hakkında bildirim gönderiyor.

Sadece pasaport başvurusu yaptığı için kampa geri gönderilen kişilerin olduğu listenin Haziran 2019 öncesi ülkeden çıkarıldığı tahmin ediliyor.

Çavuşoğlu, “Çin aleyhine kullanılıyor” demişti

Türkiye’den Uygur Türkleri ile ilgili dönem dönem bazı açıklamalar yapılıyor. Bu açıklamalardan en sonuncusu Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından yapıldı.

Çavuşoğlu, 16 Şubat’ta yaptığı açıklamada Uygur Türklerine ilişkin konuları, Türkiye'nin her vesileyle gündeme getirdiğini söylerken "Uygur Türkleri, Çin'in vatandaşıdır. Dolayısıyla Uygur Türklerinin birinci sınıf vatandaş gibi tüm haklarını kullanarak yaşama hakkı var. Beklentimiz bu yöndedir" diye konuştu.

Bu konuları uluslararası toplantılarda, Çin'in aleyhine kullanmak isteyen ülkeler olduğunu dile getiren Çavuşoğlu, “Türkiye'nin o tür propagandalara katılmadığını” ve "bu konuyu siyasete alet eden ülkelerin propagandasının parçası olmak istemediğini" söylemişti.

 

BBC, Independent Türkçe

DAHA FAZLA HABER OKU