BRICS stratejik ortaklığı: Ulusal güvenlik danışmanları ve terörle mücadele toplantıları

Umur Tugay Yücel Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: AP

Batı dışı dünyanın ve Küresel Güney'in en güçlü grubu olan BRICS topluluğunun bu seneki dönem başkanlığını Brezilya üstlendi.

BRICS Liderler Zirvesi temmuz ayında Brezilya'nın Rio de Janerio şehrinde yapılacak.

Liderler zirvesi öncesi Brezilya'nın ev sahipliğinde BRICS ülkeleri yüzlerce etkinlik düzenlemektedir. 

Bu etkinlikler çerçevesinde BRICS'in düzenlediği iki stratejik toplantı var.

Bunlar; BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları ve Ulusal Güvenlik Yüksek Temsilcileri Toplantısı ile BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu Toplantısı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Dünyamızda savaşlar ve çatışmalar her geçen gün artıyor.

2023 yılında yer küremizde yeni bir rekor kırılarak tam 183 çatışma kaydedildi.

Belirsizliğin, savaşların ve terörizmin arttığı bir dünyada BRICS topluluğunun bu iki stratejik toplantısı büyük önem taşıyor.

Nitekim, BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları ve Ulusal Güvenlik Yüksek Temsilcileri ile BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu Toplantıları BRICS grubunun siyasi ve güvenlik iş birliğinin kritik bir bileşenidir. 


BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları ve Ulusal Güvenlik Yüksek Temsilcileri Toplantısı

BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları Toplantısı ilk olarak 2009 yılında Rusya tarafından başlatıldı.

Bu toplantıya her yıl eksiksiz şekilde BRICS ülkelerinin temsilcileri katılım gösterdi.

Başkent Brasilia'da gerçekleşen bu seneki toplantıya Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika, Mısır, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Etiyopya ve Endonezya'nın ulusal güvenlik danışmanları ve ulusal güvenlik yüksek temsilcileri katıldı. 

Toplantının gündemi, BRICS içinde koordineli bir güvenlik mekanizmasının kurulması, BRICS üyelerinin karşılaştığı güvenlik tehditlerinin ele alınması ve küresel güvenlik meseleleri gibi konular oldu. 

Bununla beraber Batıya alternatif bir güvenlik yaklaşımı, çok merkezli/çok kutuplu uluslararası sisteme destek, BRICS ülkeleri arasında istihbarat paylaşımı mekanizmasının kurulması, ortak güvenlik stratejisinin geliştirilmesi, ekonomik güvenlik ve stratejik otonomi gibi konularda masadaydı.

Stratejik otonomi meselesi uzun zamandır BRICS üyesi ülkelerin öncelikli hedefidir.

Bu süreçte BRICS mekanizması da stratejik otonomiyi güçlendiren ve Batılı sistemi sınırlandıran bir yapıdır. 

Toplantıya katılan BRICS ülkelerinin ulusal güvenlik danışmanları her türlü müdahaleciliğe, zorbalığa ve tarifelerin kötüye kullanılmasına karşı çıktı.

Çok taraflılığa bağlılık yinelenirken Küresel Güney'in ve Batı dışı dünyanın ortak çıkarlarını korumak ve çok kutuplu bir güvenlik dünyası inşa etmek için birlikte çalışmak üzere mutabakata varıldı. 

BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları Toplantısının bugüne kadar olan gündemi ile ilgili şunu söyleyebiliriz:

BRICS tehdit algısı, hegemonyacılık, tek taraflılık, tek kutupluluk, ABD-Batı hegemonyası ve Batı müdahaleciliğidir.

Tabi ki buna Batı destekli terörizm ve sınır sorunlarını da eklemek gerekiyor. 

BRICS güvenlik anlayışını da şöyle tarif edebiliriz:

Çok merkezli/çok kutuplu, Küresel Güney'i ve Batı dışı dünyayı destekleyen ve güçlendiren, ulusal egemenliğe saygılı ve müdahaleciliğe karşı olan ve tek taraflı yaptırımlara katılmayan bir yapıdır.

BRICS ortaklığının her ne kadar güvenlik, istihbarat ve terörizmle mücadele ayakları olsa da askeri anlamda bir girişimi şu an yoktur. 

BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları Toplantısı üyeler arasında güvenlik koordinasyonunu arttırdığı gibi Batı merkezli küresel sisteme alternatif güvenlik mekanizmalarının stratejik aklını da temsil ediyor.

BRICS ülkelerinin ve BRICS grubunun önemi arttıkça bu toplantılarda daha kritik hale geliyor.

Toplantıda, BRICS'in geleneksel ve geleneksel olmayan güvenlik tehditleri koordineli bir şekilde ele alındı.

Hem BRICS ülkeleri arasında dayanışma ve eş güdümün artırılması hem de uluslararası toplumun yararına çalışan bir sistem inşası üzerinde duruldu.

Böylece BRICS ülkeleri arasında güvenlik konularında diyaloğu genişleten ve sürekli bir bilgi alışverişinde bulunan bir yapı oluşturuldu. 

BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları Toplantıları BRICS ülkeleri arasındaki askeri bilgi, teknoloji ve istihbarat paylaşımının artması içinde bir altyapı oluşturuyor.

Hatta ileride ortak güvenlik tatbikatları ve yeni güvenlik ağları da gündeme gelebilir.

Dahası BRICS üyesi olmayan davetli ülkelerin üst düzey güvenlik temsilcileri arasında da ortak toplantılar yapıldı. 

Brezilya Ulusal Güvenlik Başdanışmanı Celso Amorim, BRICS'in tek kutuplu egemenliğe bir alternatif olduğunu dile getirdi.

Ayrıca, ne yeni bir Soğuk Savaş ne de tek kutupluluğa geri dönüş istemediklerini kaydetti.

Dünyada artan savaşlar, çatışmalar ve jeopolitik rekabetlerde BRICS'in daha çok önem kazandığını söyledi.  

BRICS grubunun güvenlik toplantısında küresel güvenlik meselelerinde iş birliği yapmak, güvenlik sorunlarıyla uğraşan BRICS ülkelerini desteklemek ve gıda, su, enerji güvenliğinde ortak tutum ve eylem birliği üzerinde duruldu. 

BRICS üyelerinin birinci derecede ulusal güvenlik akılları, çok kutuplu dünya hedefinde ortak fikir ve ortak hareket birliğini pekiştirdiler.

Bu toplantılar BRICS ülkelerinin arasındaki güvenlik ve istihbarat alanındaki stratejik iş birliğinin daha da derinleştirilmesi ve sağlamlaştırılması rolünü üstleniyor. 

Türkiye, BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları ve Ulusal Güvenlik Yüksek Temsilcileri Toplantısında yer almadı.

Ancak gelecek toplantılarda Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç'ın katılımını görebiliriz.  

BRICS kolektif bir güvenlik anlayışından öte kolektif bir direniş işlevine sahip olduğu söylenebilir.

BRICS bu yüzden kolektif bir güvenlik mekanizması olan Batılı NATO'ya karşı bir alternatif değil.

Ancak BRICS Batı dışı yeni güvenlik anlayışlarında alternatif olabilir.

İşte bu yüzden bu toplantılar küresel güvenlik söyleminde ve eyleminde yavaş ama kritik dönüşümlere yol açabilir.  
 


BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu Toplantısı

Brezilya'da gerçekleşen BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubunun faaliyetlerinin koordinesinden Brezilya İstihbarat Ajansı (Agência Brasileira de Inteligencia/ABIN) sorumlu oldu.

BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubunun 10. toplantısı Brezilya'da düzenlendi.

ABIN, Brezilya'nın BRICS başkanlığı tarafından planlanan tüm toplantılara destek sağlıyor. 

BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu, Hindistan dönem başkanlığında 2016 yılında kuruldu.

Kuruluş amacına baktığımızda BRICS ülkeleri arasındaki terörizmle mücadelede iş birliğini artırmak, istihbarat ve bilgi paylaşımı, uluslararası ve bölgesel terörizmle mücadele gibi alanları kapsıyor. 

2020 yılında BRICS Terörle Mücadele Stratejisi BRICS ülkeleri tarafından onaylandı.

Böylece terörizmle mücadele de iş birliğini kurumsallaştırmak, terör yapılarına, kaynaklarına ve destekçilerine karşı ortak mücadele etmek, Birleşmiş Milletler'in merkezi rolünü vurgulamak ve özellikle iyi terörist/kötü terörist ayrımını reddetmek amaçlandı. 

BRICS Dışişleri Bakanları, 22 Nisan 2025'teki Hindistan'a bağlı Jammu ve Keşmir'deki terör saldırısını en güçlü şekilde kınadılar.

Bakanlar, terörizme karşı sıfır tolerans çağrısında bulundu ve terörle mücadelede çifte standartları reddetti.

Böylece BRICS üyeleri Hindistan'ın terörizmle mücadelede yanında olduklarını gösterdiler. 

Bakanlar, BM tarafından belirlenen tüm terörist varlıklara karşı ortak eylemler çağrısında bulundular.

Bununla beraber kara para aklama ve terörizmin finansmanı da dâhil olmak üzere yasa dışı mali akışların yanı sıra uyuşturucu kaçakçılığı, silah kaçakçılığı, insan kaçakçılığı gibi diğer ulus ötesi organize suç biçimlerinin önlenmesi ve bunlarla mücadele edilmesi konusundaki taahhütlerini yinelediler.

BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu terörizmin her türlüsünü reddeden, hiçbir terör eylemini haklı görmeyen, çifte standartlara karşı duran, egemenlik ve iç işlerine müdahale etmeme ilkesini kabul eden bir oluşumdur.

BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu eylem planları her yıl güncellenir.

Ayrıca terörizmin finansmanı, aşırıcılığın önlenmesi, yabancı terörist savaşçılar, hukuksal kapasitenin geliştirilmesi ve internetin kötüye kullanılması başlıkları ile alt tematik gruplar oluşturuldu. 

Brezilya İstihbarat Ajansı Dış İstihbarat Departmanı Direktörü Ana Ribeiro, BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubunun kendini kanıtlamış, aktif, uluslararası iş birliği için oldukça elverişli bir alan haline gelerek deneyimlerin ve en iyi uygulamaların paylaşıldığı bir grup olduğunu söyledi.

Dolayısıyla bu çalışma grubu BRICS'in küresel ve bölgesel güvenliğe pozitif katkısını yansıtıyor.

Batı dışında terörizmle mücadele de en önemli yapıların başında gelen BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu uluslararası iş birliğini de güçlendiriyor. 

Toplantıda, ABIN İstihbarat Okulu Müdürü Anna Cruz, BRICS grubunun, iş birliğini güçlendiren ve terör tehdidine ilişkin kapasite oluşturmada yeni araçlar sunabileceğini söyledi.

Önümüzdeki yıllarda, terörizme ve şiddet içeren aşırıcılığa karşı daha fazla dayanıklılık oluşturmayı hedeflediklerini ifade etti.

ABIN, yeni teknolojilerin etkileri, deradikalizasyon ve terörizmin finansmanı üzerine tartışmalarla BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubuna öncülük etti.

BRICS ülkelerini endişelendiren yapay zeka ve sosyal ağların teröristler tarafından kullanılması masadaki konular arasındaydı. 

BRICS grubu terörizmle mücadele kapsamında sınırlı ama devamlı etkisi artan bir eğilim içinde.

Özellikle BRICS Terörle Mücadele Çalışma Grubu sayesinde adli iş birliği, ortak bilgi ve istihbarat paylaşımı, ortak operasyonlar gibi sınırlı ama önemli etkileri var.

Tabi bununla beraber BRICS topluluğu uluslararası platformlarda ortak fikir ve eylem birliğini de ortaya koyuyor.  

 

 

*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU