Ben Profesör Doktor Uğur Batı.
Karar Bilimi Uzmanıyım ve burada sanat, kültür, ikna, idealar ve düşünce patlamaları kaleme alıyorum.
O zaman daha sorulurken cevaplanamayan soruların köşesine hoş geldiniz.
İşin sebebinden yola çıkalım. Devrim Erbil'den…
Duygusal bir giriş yapacağım. İçin kararmışsa, güneş seni aydınlatmıyorsa, azala azala adeta unutur gibi seviyorsan, dert etme. Gecesin sen zaten. Bir devrim yap o zaman ve yaşamına bir çizgi çek…
Çekeceğim ve çok özel olduğunu düşündüğüm bir kitabı yazacağım. Ben yazdım. Türk Çağdaş Resim sanatının yaşayan efsanesi Devrim Erbil'in halı eserlerini içeren "Şekerrenk: Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik" kitabı daha taze taze yayımlandı.
Devrim Erbil'in dünya çapındaki halı resimleri (tapestry) kitabı onun sanatsal mirasının yeni bir boyut kazanmasını sağlarken, sanatseverlere Erbil'in eserlerine dair derinlemesine bir perspektif sunacak.
Bu kapsamda Balıkesir'deki Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde yine Uğur Batı'nın küratörlüğünde "Şekerrenk" sergisi sanatseverlerin beğenisine sunuldu.
Dünya resminin usta isimlerinden Devrim Erbil'in eserlerinden ilham alınarak tasarlanan müze alanında sanatçının en sevdiği tema olan "çizgisel kent dokusu" halı eserleri ile ön plana çıkarıldı.
"Yağcıbedir'in Halısı Rengin Devrim Erbil'i: "Renkler İle Gönlü Hoşnut Etmek" alt başlığı ile yayımlanmış kitap kanımca türünün en iyi olma özelliğini taşıyor.
Şimdi detaya girelim ve "çizgiden" başlayalım.
Dünyanın en önemli halı ressamı Devrim Erbil'in halılarının bazıları, aslında "Çizginin Hakimiyetinde Bir Senfoni"dir.
Devrim Erbil, resminin temelinin çizgi olduğunu açıkça ifade eder. Şöyle dile getirir:
20'nci yüzyılda başta Picasso olmak üzere çizgiye çok özel bir yer veriliyor. Ben hem Batı sanatında hem de Türk kaligrafi sanatında çizginin nasıl önem taşıdığını gördüm. O zaman çizginin; resmin kuruluşundaki temel bir eleman olacağı inancı, bende kökleşti. Sadece çizgi ağırlıklı halılar yaptım. Çizgi aynı zamanda rengin taşıyıcısı oldu, böylelikle renkli çizgiler ortaya çıktı. Bu da çağdaş bir bakışa ve şiirsel bir soyutlamanın kapılarını bana açmaya yetti. Çizgi o yüzden hem benim sanatımın temel bir unsuru oldu, hem de beni ayrıcalıklı kılan renkli çizgilerle renkli bir dünya yaratan bir sanatçı haline getirdi.
Bir Erbil eserine baktığımda, "İstanbul'da Kuşlar" gibi, kuşların gökyüzünde cıvıl cıvıl uçuşuyla içim mutlulukla dolar.
Böyleyse daha ne kalır ki hayata?
Sonra düşünüyorum. Tüm halıları birleştiren ve içimde ne kadardır yer etmiş o sarsıcı duyguyu paylaşmanın tam zamanı şimdi.
O çizgiler… Bu halılardaki kırık çizgiler… Kırıklığın tüm manalarıyla… Onlarda ne görüyorsunuz? Ressam ne görüyor?
Herkes kendi cevabını verebilir elbet. Ben burada bir yazı görüyorum. Sanki yazılmak istenip başka bir dilde yazılmış hikâyelerle karşı karşıyayız.
Bir isyan da var sanki burada. Bilgece bir isyan… Şehri yeniden inşa etme hayalinden gelen bir isyan…
Nerede şehir? Nerede insanlar? Nerede yeşiller? Nerede ağaçlar?
Çizgiler buna bir isyan sanki. Başka bir alfabeyle dile getirilmek istenen bir isyan.
Devrim Erbil şöyle der:
Halılardaki yolculuğum bu farkındalıkla başlamıştı. O gün bugündür devam ediyor. O günden beri bu çizgilerden çıkardığım hikâyelerin izini sürmeye çalıştım. Birçoğunda gizli, anlatılmamış bir tarihin fısıldadıkları vardı. Şehrin tarihinin… Kadim İstanbul'un tarihinin… Bazılarını ben de size fısıldamaya çalıştım. Bazılarını da kendime sakladım. Muhabbeti istediğim gibi sürdürebileyim diye… O maviye bu yüzden mi hep döndüm? Ben o maviye bu yüzden mi meftundum? Bir ses bana görebildiklerinle yetin mi diyordu? Yetinmedim. Yetinemedim. Diplerde kalanların bana başka gerçekleri göstereceğine inancımı kaybedemezdim. O seslere sağır kalamazdım. Yürüdüm. Yürüyebildiğimce yürüdüm… Benliğimdeki yorgunluğun hazzıyla… Daha fazlasını görme umuduyla… Tıpkı yazma yolculuğunda olduğu gibi… Son yoktu ya… Son nokta hiçbir zaman konulamazdı ya… Maviyle malul kalplerin hep bir anlatacağı vardı çünkü, biliyordum. Gidenlerle gelenlerin, gelenlerle kalanların ve bırakılanlarda o hasreti çekenlerin akşamı başka hangi renkle anlatılabilirdi ki?
Erbil dediğinde çizgi önemli. Çizgi dediğin nedir ki? Yaşamın da bir çizgisi var.
Teknik olarak "bir şey başka bir şeye dokunarak geçerken o şeyde bıraktığı ince ve uzun iz ya da kalem ve benzeri araçlarla çizilerek, çizmek yoluyla oluşturulmuş iz" diyoruz çizgiye.
Sanatta ise plastik ve geometrik bir kavram olan çizgi, sanat eserinin oluşmasında baz olan, onu şekillendiren, görsel hale dönüştürerek eseri var eden unsurdur.
Öyle ki, bir resmin oluşmasındaki en önemli unsur yapılacak konunun kompozisyon bütünlüğü içinde tasarlanması da çizgi yoluyla olur.
Göz nesneyi görürken el çizgiyi gerçekleştirir. Çocuğun da hayal dünyası, çizgi yoluyla dışarı çıkar. Bir çocuk büyürken de dış dünya gerçekliği çizgiden geçer.
Bir nesneyi görme biçimi görme alışkanlığı geliştikçe temel unsurlara indirgenir. Çizginin kendisi de onun izlemiş olduğu yol üzerinde yürür. Doğanın kendisi de çeşitli çizgisel yapılardan oluşur.
Erbil için onun tözüne baktığımızda onda bu çizgidir. Varlığının özü gibi. Renkler bize çizginin içine gömülmüştür.
Hareket çizgiden kaynaklanır, ritmi o oluşturur.
Lekecilik/taşizme kadar uzanan serbest fırçaları bile çizgi inşa eder.
"Şekerrenk": Devrim Erbil'in halı-resim mirası ve namütenahi bir derinlik
Türk Çağdaş Resim sanatının yaşayan efsanesi Devrim Erbil'in halı eserlerini içeren, bizzat tarafından kaleme alınan "Şekerrenk: Devrim Erbil Halıları ve Namütenahi Bir Derinlik" kitabı sanatseverlerle buluştu.
Bu eser, Devrim Erbil'in dünya çapındaki halı resimleri (tapestry) mirasının yeni bir boyut kazanmasını sağlarken, sanatseverlere Erbil'in eserlerine dair derinlemesine bir perspektif sunuyor.
"Yağcıbedir'in Halısı Rengin Devrim Erbil'i: "Renkler İle Gönlü Hoşnut Etmek" alt başlığı ile yayımlanmış kitap kanımca türünün en iyi olma özelliğini taşıyor.
Bu kapsamda, Balıkesir'deki Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde, yine küratörlüğümde "Şekerrenk" sergisi sanatseverlerin beğenisine sunuldu.
Dünya resminin usta isimlerinden Devrim Erbil'in eserlerinden ilham alınarak tasarlanan müze alanında, sanatçının en sevdiği tema olan "çizgisel kent dokusu" halı eserleri ile ön plana çıkarıldı.
Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'ndeki sergi ve kitap lansmanı, Türk sanat dünyasında özel bir yerini aldı.
Modern sanatın duayeni ve ülkemizin eşsiz sanatçılarından biri olan Devrim Erbil, "Şekerrenk" kitabıyla sanatsal mirasını geleceğe taşıyor.
Erbil'in halı resimlerindeki sanatsal kariyerini ve eşsiz bakış açısını yansıtan "Şekerrenk" sergisi de "Devrim Erbil Halılarının" en geniş koleksiyonu olarak göze çarpıyor.
Bu, asla "sonu olmayan" bir Devrim Erbil ve halı hikayesidir. Sanatçının halı çalışmaları, Anadolu coğrafyasının zengin kültürünü ve tarihini yansıtmanın ötesinde, evrensel bir diyalog başlatma gücüne sahiptir.
Erbil, yerel motifleri evrensel bir sanat diliyle işlerken, aynı zamanda kültürel köklerimizin modern dünyada nasıl bir yankı bulabileceğini de ortaya koyar.
"Şekerrenk" kitabı, Devrim Erbil'in eserlerini, onların yarattığı görsel ve duygusal etkiyi halılar üzerinden derinlemesine inceleyerek, sanatseverlere sanatçının dünyasına adım atmaları için bir kapı aralayacak.
Her bölüm, Erbil'in halı sanatındaki farklı bir yönünü ele alarak, onun bu büyüleyici evrensel dilde nasıl ustalaştığını gösterir.
Devrim Erbil'in sanatı üzerinden halıları keşfetmek, sadece estetik bir deneyim değil, aynı zamanda bir öğrenme ve keşfetme sürecidir; bir füzyondur. Bir değer zinciridir.
Erbil halılarına akan, yansıyan her detay, kültürümüzün ve sanatın evrenselliğinin bir ifadesi olarak okunabilir.
Bu sayfalar, sanatın sadece gözleri değil, aynı zamanda kalpleri ve zihinleri de nasıl etkileyebileceğini göstermek için tasarlanmıştır.
Devrim Erbil, tartışmaya kapalı bir şekilde dünyanın en önemli halı-ressamıdır.
Onun halı resmi; atkı, çözgü, düğüm, ilme; halı tezgahındaki bir büyük ustanın hikayeleridir.
İmgeleri özgün, üslubu özelleştirilmiş, farklı tekniklerde inşa edilmiş, dünyanın tüm dokuma teknikleriyle dokunmuş, yaygın ve en fazla halı koleksiyonuna sahip ressamı Devrim Erbil'dir.
O, halı sanatının dünyadaki "duayeni"dir. Halı sanatın dilini, yalnızca bir ustalıkla değil, bir bilgelikle ve duygularla harmanlayan, adını Türk ve dünya sanat tarihine altın harflerle yazdırmış büyük bir ustadır.
Bu büyük ustanın Yağcıbedir halıları vardır, Uşak halıları vardır, Özbek halıları vardır, Türkmen halıları vardır, İran halıları vardır, İpek halıları, Hereke halıları vardır.
Daha pek çok üslupta halıları vardır. Fakat Erbil'in halı-resimleri kesinlikle bir Anadolu mucizesidir.
Onun halılarında Anadolu'nun halı yelpazesinin kendine özgü renklerini, kompozisyonlarını, olağanüstü tekniklerini görürüz.
"Şekerrenk", bugüne kadar yazılmış en özel Devrim Erbil kitaplarının başında geliyor.
"Şekerrenk" kitabı, Türk resim sanatının öncülerinden Erbil'in yaşam boyu süren sanatsal yolculuğunu ve bu yolculuğun kültürel mirasımıza katkılarını "halılar" üzerinden ele alıyor.
Kitap, Erbil'in sanatsal ifadesinin kökenlerine ve evrimine ışık tutarken, onun vizyonunun ve tekniklerinin sanat dünyasında nasıl bir yenilik yarattığını da gözler önüne seriyor.
Devrim Erbil halılarındaki detaylara analitik ve çok boyutlu bir şekilde eğilerek, Erbil'in estetik ve felsefi derinliğini keşfedebileceğiniz bir eser bu.
Onun halılarındaki zengin motifler ve canlı renkler, sadece gözü değil, aynı zamanda ruhumuzu da doyuracak niteliktedir.
Kitap, usta sanatçının tüm dönemlerine ait halı eserlerini bir araya getiriyor.
Bu konuda şunları ifade edebilirim:
Türkiye'nin özel sanatçılarından Devrim Erbil'in sanatını derinlemesine inceleyen bir halı koleksiyon kitabı yazdığını belirterek, Erbil'in yağlı boya tablolarının yanı sıra, marküteri, batik, halı, vitray gibi farklı malzeme ve üsluplarda ürettiği eserleri bulunduğunu, bu kitapta ise halı ve kilim resimlerin göstergebilimsel ve retorik açıdan yorumlanarak ele alındığını ifade etmeliyim. Kitap, Erbil'in halı sanatındaki ustalığını şiir ve edebiyatla da işlediğini, onun dünya sanatındaki bu özgün konumunu ve eserlerinin benzersizliğini vurguluyor. Bu anlamda, Devrim Erbil 'Şekerrenk' kitabı, Türkiye'de yazılmış en özel sanat kitaplarından biri olarak öne çıkmaktadır.
Kitapta, sanatçının farklı dönemlerde ortaya koyduğu eserlerin yanı sıra, bu eserlerde kullanmış olduğu tüm uygulama teknikleri de kapsamlı bir biçimde inceleniyor.
Bu eser, yalnızca Erbil'in sanatını daha iyi anlamak isteyenler için değil, aynı zamanda Türk sanat tarihi için de büyük bir değer taşıyor.
Kitap, Türk sanat tarihine önemli bir katkı sunmanın yanı sıra, Erbil'in zamanın ötesine geçen eserlerini de sanatseverlerle buluşturacak.
Kitap ve sergi konusunda Prof. Devrim Erbil ise hislerini şöyle dile getiriyor:
Ben halıya tutkuyla bağlı olduğum için halı tekniğiyle resimler nasıl duracak diye merak ediyordum. El halıcılığındaki teknik, işçiliğin bu topraklarda yetişmiş olması çok kıymetli. Başka hiçbir coğrafyada yok. Halıları tanıtmak gerekli. Halı, resimdir. Halı, halı sanattır.
Erbil, halı resme başladığını ifade edip, "Şekerrenk" kitabının kendisini çok duygulandırdığını belirtti.
Sanatın ve kültürün kalbi, Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde atıyor.
"Şekerrenk" kitabı ve sergisi, sanatseverler ve koleksiyonerler için büyük bir hazine niteliği taşıyor.
Devrim Erbil'in sanatsal yolculuğuna tanıklık etmek ve onun eşsiz eserlerini yakından incelemek isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat sunan bu sergide, Erbil'in halı eserlerini ve sanatsal süreçlerini derinlemesine keşfetmek isteyen sanatseverler için bir fırsat yatıyor.
"Şekerrenk" sergisi, Devrim Erbil Çağdaş Sanatlar Müzesi'nde ziyarete açık durumda.
Neyse. Bitiriyorum. Bitiyorum!
Başlarken demiştim:
Ben Profesör Doktor Uğur Batı.
Karar Bilimi Uzmanı ve 3 boyutlu düşünce ahtapotuyum.
Ve hepinize şöyle sesleniyorum:
Biz size düşünmeyin demiyoruz, hobi olarak yine düşünün.
Ve büyük düşünün ki seneye de düşünürsünüz!
*Bu içerik serbest gazeteci veya konuk yazarlar tarafından hazırlanmıştır. Bu içerikte yer alan görüş ve ifadeler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
