Pek çok Sudanlı mevcut savaş durumu ve bunun nasıl aşılacağı üzerine düşünüyor ve ilgili siyasi, sivil ve askeri gruplar savaşı durdurmanın yollarını araştırmaya ve tartışmaya çalışıyor.

Öte yandan, savaş sonrası durumu düşünmek ve silahlı hareketler, çok sayıda milis grup ve İslami tugayın taşıdığı muhtelif silahların akıbeti de dahil olmak üzere birçok karmaşık sorunla yüzleşmeye hazırlanmak da gerekiyor.

Sudan'da silah taşıyanlar haritası karmaşık ve dinamik.

Silah taşıyanları bilmek, koşullarını ve eğilimlerini incelemek,  savaşın bitiminden sonra bunlarla nasıl başa çıkılacağına dair tasavvurlar geliştirmek için bu haritanın sürekli güncellenmesi gerekiyor.

Silah taşıyanlar arasında resmi ordu, Sudan Silahlı Kuvvetleri de var ve onun birleşik ulusal ordu olarak ülkedeki tek askeri kurum olması gerektiği konusunda genel bir fikir birliği var.

Ordu ile ilgili tek ihtilaf konusu, bazı sivil güçlerin askeri kurumun milli doktrinini yeniden tesis etmek, milliliğini geri kazanmak, siyasi ve ideolojik bağlantısı olan yozlaşmış unsurları kendisinden uzaklaştırmak için kapsamlı ve radikal bir reform sürecine ihtiyacı olduğunu söylemesidir.

Bir de savaşın diğer tarafı, bazılarının sandığı gibi birleşik bir blok olmayan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) var.

Savaşın başlaması ile birlikte savaştan önce bir parçası olmayan silahlı kabile grupları da ona katıldı.

Bunlardan biri olan "Kekel" grubunun da kendi ajandası var ve özellikle kapsamlı bir barış anlaşmasına hazırlık amacıyla ateşkes veya saldırıların durması sağlanırsa, HDK liderliğinin kararlarına ne kadar bağlı kalacaklarını kimse bilmiyor.

Ordu ile kurulan geniş ittifakta farklı ajandalara sahip birden fazla silah var. İlk olarak Juba Barış Anlaşması'nı imzalayan ve çoğunluğu Darfurlu olan silahlı hareketler var.

Minavi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi, Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi, Mustafa Tanbur liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi, Dr. Hadi İdris liderliğindeki Geçiş Konseyi'nden ayrılan gruplar, Tahir Hacar liderliğindeki Sudan Kurtuluş Güçleri Birliği ve Malik Akar liderliğindeki Halk Hareketi'nden geride kalan güçler var.

İttifakta ayrıca İslami Harekete bağlı çeşitli isimler taşıyan silahlı gruplar da yer alıyor. Bunlar arasında şunlar sayılabilir; Bera bin Malik Tugayı, Zübeyr bin Avvam Tugayı ve diğer tugaylar, eyaletlerde İslami Hareket üyelerinin önderlik ettiği halk seferberlik grupları.

Bunların ordu liderleriyle karmaşık bir ilişkileri var. Şu anda ortak düşman olan HDK ile mücadele, sivil güçleri sahnenin dışına itmek ve bunların geri dönmelerinin önünü kapatmak konusunda ortak çıkarları var. Ama aynı zamanda ajandaları ve savaş sonrasına dair tasavvurları farklı.

Ordunun HDK ile yapacağı herhangi bir anlaşmaya İslami Hareket tugaylarının kolayca boyun eğeceğine, üyelerinin silahlarını bırakıp iktidardan en büyük payı almadan evlerine döneceklerine kimse inanmıyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  27 Ekim 2025 - Hindu kadınlar, Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen Hindu dini festivali Chhath Puja sırasında Yamuna Nehri'nin sularında Güneş tanrısına tapıyor. Chhath Puja, Güneş onuruna düzenlenen 4 günlük özenli bir kutlama. Uzun bir su orucu tutmayı ve bir su kütlesinde ayakta dururken, doğan ve batan Güneş'in ışığı olan Usha ve Pratyusha'ya adaklar sunmayı içeriyor. (Bhawika Chhabra/Reuters)

• 2/30

  26 Ekim 2025 - McLaren'ın Britanyalı sürücüsü Lando Norris, Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde zafere ulaşan isim oldu. Başkent Meksiko'daki 4,3 kilometrelik Hermanos Rodriguez Pisti'nde düzenlenen yarış 71 tur üzerinden yapıldı. Pole pozisyonundan başladığı yarışı ilk sırada tamamlayan Norris, sezonun 6. yarışını galibiyetini elde etti ve Oscar Piastri'yi geçerek şampiyona lideri oldu. Ferrari'nin Monakolu sürücüsü Charles Leclerc, Norris'in gerisinde ikinci, Red Bull'un Hollandalı pilotu Max Verstappen ise üçüncü oldu. Lewis Hamilton, pist dışına çıkıp avantaj kazandığından dolayı 10 saniye cezası aldı. Sezonun 21. ayağı Brezilya Grand Prix'si 9 Kasım Pazar günü koşulacak. Meksika Grand Prix'sinin ardından pilotlar klasmanının ilk 5 sırası şöyle: 1. Lando Norris: 357 2. Oscar Piastri: 356 3. Max Verstappen: 321 4. George Russell: 258 5. Charles Leclerc: 210 (Yuri Cortez/AFP)

• 3/30

  25 Ekim 2025 - Güney Kore'nin başkenti Seul'de, ABD Başkanı Donald Trump'ın Güney Kore'ye yapacağı ziyaret öncesinde gümrük vergisi politikasına karşı düzenlenen Trump karşıtı mitinge katılan bir protestocu elinde "Trump'a Hayır" yazılı bir pankart tutuyor. Ocakta göreve gelmesinin ardından Asya'ya ilk ziyaretini düzenleyen Trump'ın, yerel saatle pazar sabahı Malezya'ya varması bekleniyor. Japonya'ya da gitmesi planlanan liderin gezisinin en önemli durağı muhtemelen Güney Kore olacak. Burada Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesine katılacak Trump ayrıca 30 Ekim'de de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'le bir araya gelecek. ABD Başkanı yola çıkmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un'la da görüşmeye açık olduğunu söyledi. (Kim Hong-Ji/Reuters)

• 4/30

  24 Ekim 2025 - Almanya'nın kuzeydoğudaki Brandenburg eyaletine bağlı Linum'da bir gönüllü, kuş gribinden öldüğü tahmin edilen turnaların cesedini atıyor. Almanya'da Brandenburg ve diğer eyaletlerde, yabandaki kuşlarda bugüne kadar görülen en büyük kuş gribi salgını yaşanıyor. Özellikle göç mevsimindeki turnaları etkileyen salgın nedeniyle pek çok kuş ölü bulundu. Avrupa genelinde görülen salgın, en azından 10 yıldır ilk kez sezonun bu kadar erken bir döneminde 10 ülkeye yayılmış durumda. Yine de yetkililer toplam salgın sayısının hâlâ 2022'dekinden düşük olduğunu belirtiyor. Fransa'nın hayvan sağlığı gözetim kuruluşu ESA'ya göre, kuş gribi ağustostan ekim ortasına kadar 10 AB ülkesinde ve Britanya'da, çoğunlukla AB'nin en büyük kümes hayvanı üreticisi Polonya'nın yanı sıra İspanya ve Almanya'da olmak üzere 56 salgına yol açtı. (Ralf Hirschberger / AFP)

• 5/30

  22 Ekim 2025 - Rusya, Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkiv'a saldırarak, çocukların bulunduğu bir anaokulunu vurdu. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, tüm çocukların tahliye edildiğini ve birçoğunun "akut stres tepkileri" yaşadığını söyledi. Harkiv Belediye Başkanı Ihor Terekhov ve Harkov Bölge Devlet İdaresi Başkanı Oleh Sinyegubov, bölgede en az üç patlama meydana geldiğini söyledi. Terekov, "Hholodnohirskyi bölgesindeki özel bir anaokulu vuruldu. Saldırının olduğu yerde yangın çıktı" dedi ve daha sonra çocuklar arasında herhangi bir yaralanma olup olmadığına dair bilgi olmadığını ekledi. Yerel saatle sabah 9 civarında meydana gelen saldırıda en az bir kişi öldü, 6 kişi yaralandı. (AP)

• 6/30

  21 Ekim 2025 - Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin lideri Sanae Takaichi, alt meclis oylamasını kazanarak ülkenin ilk kadın başbakanı olmaya hak kazandı. Takaichi, 465 sandalyeli alt mecliste 237 oy alarak çoğunluğu elde etti. Üst meclisin onay sürecinin de sorunsuz geçmesi öngörülüyor. Takaichi, geçen ay seçim yenilgilerinin sorumluluğunu üstlenerek istifa eden Başbakan Shigeru Ishiba'nın yerini alacak. 64 yaşındaki lider, muhafazakar görüşleriyle biliniyor ve Japonya’yı daha da sağa kaydırması bekleniyor. Kendisi, İngiltere’nin ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher’ın hayranı. Bu nedenle bazen "Demir Leydi" olarak anılıyor. (Eugene Hoshiko/AFP)

• 7/30

  20 Ekim 2025 - Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesinde bir kargo uçağının, havalimanına inişi sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği bildirildi. Yerel polis biriminden yapılan açıklamaya göre, Dubai'den Hong Kong'a kargo seferi yapan Emirates Hava Yolları'na ait, ACT Airlines tarafından işletilen EK9788 sefer sayılı "Boeing 747" tipi uçak, Hong Kong Uluslararası Havalimanı'na inişte kaza yaptı. Uçağın iniş sırasında güvenlik aracına çarparak pistten çıktığı ve denize sürüklendiği kazada, güvenlik aracında bulunan iki havalimanı görevlisi yaşamını yitirdi. Açıklamada, ölenlerin 30 ve 41 yaşlarında iki erkek görevli olduğu, uçağın 4 kişilik mürettebatının ise tümünün kurtarıldığı belirtildi. Kaza sonrası havalimanının kuzey pisti geçici olarak hizmete kapatılırken, olayla ilgili soruşturmanın sürdüğü kaydedildi. (Chan Long Hei/AP)

• 8/30

  19 Ekim 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te polisler, soygun gerçekleştirilen Louvre Müzesi'nin önünde. Fransa İçişleri Bakanlığı, yerel saatle 09.30 civarında bir grup kişinin kırdıkları bir pencereden Fransız Kraliyet mücevherlerinin sergilendiği Apollo Galerisi'ne girdiğini açıkladı. İçişleri Bakanı Laurent Nuñez, hırsızların binaya girmek için dışarıdaki bir kamyona monte yük asansörü kullandıklarını, vitrinlerdeki mücevherleri çaldıktan sonra motosikletlerle uzaklaştıklarını söyledi. Nuñez, soygunun üç veya dört kişi tarafından gerçekleştirildiğini ve 7 dakika sürdüğünü belirtti. Soygunun ardından Louvre Müzesi'nin gün boyunca ziyarete kapalı olacağı duyuruldu. (Dimitar Dilkoff/AFP)

• 9/30

  18 Ekim 2025 - Bangladeş'in başkenti Dakka'daki Hazrat Shahjalal Uluslararası Havalimanı'nın kargo bölümünde çıkan yangın söndürülmeye çalışılıyor. Havalimanında bugün çıkan yangın, ana havalimanı terminalini etkilemedi ancak pistte yoğun duman bulutları görüldü. 37 itfaiye birimi yangına müdahale ederken, uçuşların askıya alındığı bildirildi. Yetkililer 4 kişinin hafif yaralandığını ve hastanede tedavi gördüğünü açıkladı. Yangına neyin yol açtığı henüz bilinmiyor. (Maruf Rahman / AFP)

• 10/30

  17 Ekim 2025 - Eski Kenya Başbakanı Raila Odinga'nın imzası haline gelen şapkası, cenaze töreni sırasında tabutunun üzerinde duruyor. Kenya siyasetinin en etkili isimlerinden Odinga, tedavi gördüğü Hindistan'da çarşamba günü 80 yaşında hayatını kaybetmişti. Dün muhalif siyasetçinin sevenlerinin, cenazenin halka açık sergilendiği stadyumun kapısını zorlamasının ardından güvenlik güçleri ateş açarak üç kişiyi öldürmüştü. Reuters'ın aktardığı üzere bugün Odinga için düzenlenen devlet cenazesinde çıkan izdiham nedeniyle en az 17 kişi tedavi görüyor. (Andrew Kasuku/AP)

• 11/30

  16 Ekim 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah mahallesinde yemek sırasında. Birleşmiş Milletler, Gazze'de yürürlüğe giren ateşkese rağmen sınır kapılarından gelen insani yardımlar konusunda zorlandıklarını, daha fazla sınır kapısından daha fazla yardım akışını sağlayacak bir sisteme sahip olmayı dört gözle beklediklerini belirtti. Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, "Hareketlerimiz çok daha özgür ancak yolların durumu, molozlar vb. durumlar göz önüne alındığında fiziksel zorluklar devam ediyor" diye konuştu.(Abdel Kareem Hana/AP)

• 12/30

  15 Ekim 20205 - Kenya muhalefet lideri Raila Odinga'nın Hindistan'a yaptığı sağlık ziyareti sırasında 80 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından Nairobi'nin Jacaranda mahallesi sokaklarında yas tutanlar Kenya bayrakları taşıdı. En son 2022'de olmak üzere 5 kez başarısız bir şekilde cumhurbaşkanlığı için yarışan Odinga, Kenya siyasetinin daimi muhalefet figürüydü. Son haftalarda Odinga'nın sağlığının kötüye gittiğiyle ilgili birtakım iddialar dolaşıyordu. Ancak hem ailesi hem de müttefikleri, Odinga'nın ağır hasta olduğu iddialarını reddediyordu. Yıllarca Kenya siyasetinin merkezinde bulunan Odinga, bir dönem başbakanlık koltuğuna oturdu. Özellikle batıdaki Luos ve başkent Nairobi'de tabanının desteğini hiç kaybetmeyen Odinga, zaman zaman eski düşmanlarıyla ittifaklar da kurdu. Rakipleriyle birlikte çalışabilme kabiliyeti nedeniyle Odinga'ya Luo dilinde "Agwambo" (gizemli kişi) lakabı takılmıştı. (Tony Karumba/AFP)

• 13/30

  14 Ekim 2025 - Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’nın ülkeyi terk etmesinin ardından ordu yönetime el koydu. Parlamentonun alt kanadı dışındaki tüm kurumların feshedildiği açıklandı. Madagaskar ordusunda görevli bir albayın, hükümet karşıtı “Z Kuşağı” protestocularına katılan askerlerle birlikte ayaklanma başlatmasının ardından ülkede yönetim değişti. Albay Michael Randrianirina, salı günü ulusal radyoda yaptığı açıklamada, "İktidarı devraldık" ifadelerini kullandı. Madagaskar'da son haftalarda elektrik ve su kesintilerine karşı başlayan gösteriler, kısa sürede Cumhurbaşkanı Rajoelina'nın istifasının talep edildiği hükümet karşıtı protestolara dönüşmüştü. (Luis Tato/AFP)

• 14/30

  13 Ekim 2025 - Gazze'de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması dolayısıyla Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi gerçekleştirildi. ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye, Katar ve Mısır'la birlikte Gazze'deki ateşkes anlaşmasına ilişkin bir niyet beyanı imzaladıktan sonra "Şimdi yeniden inşa zamanı" dedi. Trump, yeniden inşa sürecinin çatışmaların sonlandırılmasına kıyasla daha kolay bir süreç olacağını söyledi. (Saul Loeb/AFP)

• 15/30

  12 Ekim 2025 - Kamerun'da seçmenler, 7 yıl görevde kalacak cumhurbaşkanını seçmek için oy kullanmaya başladı. 7,8 milyon kayıtlı seçmenin olduğu ülkede 21 binden fazla sandık kuruldu. Dünyanın en yaşlı devlet başkanı olan 92 yaşındaki mevcut Cumhurbaşkanı Paul Biya'nın yanı sıra 11 adayın daha adı oy pusulasında yazıyor. 8. dönem için aday olduğunu açıklayan Paul Biya, 43 yıldır sürdürdüğü iktidarını devam ettirecek gibi görünüyor. 2008'de dönem sınırını kaldıran Biya, böl ve yönet taktiğini iyi uygulayan bir siyasetçi olarak biliniyor. Petrol ve kakao üretimiyle öne çıkan Kamerun'da işsizlik oranları yüksek ve ekonomik sıkıntılar yaşanıyor. Afrika kıtasının orta batısındaki Kamerun'un yolsuzluk, güvenlik ve ayrılıkçılık gibi ciddi sorunları da var. (Zohra Bensemra/Reuters)

• 16/30

  11 Ekim 2025 - Çin, Şantung eyaletinde yer alan Haiyang açıklarındaki bir fırlatma gemisinden Gravity-1 roketini fırlattı. Çin'in resmi haber ajansı Xinhua'nın aktardığı üzere, bugün Gravity-1'le birden fazla uydu fırlatıldı. Roket, taşıdığı geniş alanlı bir uydu ve iki deneysel uyduyu, yörüngede hedeflenen yerlere göndermeyi başardı. Dünyanın katı yakıtlı en büyük taşıma roketi olduğu iddia edilen Gravity-1, Ocak 2024'teki ilk uçuşundan sonra ikinci kez fırlatılmış oldu. (AFP)

• 17/30

  10 Ekim 2025 - Savaş sırasında İsrail'in emriyle Gazze'nin güneyine göç ettirilen Filistinliler, İsrail'le Hamas arasında ateşkesin yürürlüğe girmesinin ardından kuzeye dönmeye çalışıyor. İsrail hükümetinin bugün erken saatlerde ateşkesi onaylamasının ardından İsrail birlikleri bölgeden geri çekilmeye başladı. 7 Ekim 2023'te başlayan savaşın iki yılı geride kaldıktan sonra yapılan anlaşmanın ilk aşamasında, İsrail birlikleri geri çekildikten sonra Hamas'ın hayattaki 20 rehineyi 72 saat içinde serbest bırakması gerekiyor. İsrail ise hapishanelerinde uzun süredir tutuklu bulunan 250 Filistinliyi ve savaş sırasında yakalanan 1700 kişiyi serbest bırakacak. Gazze'ye her gün yüzlerce kamyonun yiyecek ve tıbbi yardım taşıması bekleniyor. (Mahmoud Issa/Reuters)

• 18/30

  9 Ekim 2025 - Gazze'de yeni bir ateşkes anlaşmasına varılmasının ardından Filistinliler, Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Belah'ta bulunan Şüheda el-Aksa hastanesinin önünde kutlama yaptı. İsrail ve Hamas, onbinlerce insanın ölümüne ve insani bir felakete yol açan savaşı sona erdirme yolunda önemli bir adım atarak, Gazze'de kalan rehinelerin serbest bırakılmasını öngören bir ateşkes anlaşması üzerinde uzlaştı. Anlaşmayı ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medyadan yaptığı açıklamadan duyurdu. Ateşkes sürecine katkı yapan taraflara ve ülkelere de teşekkür eden Trump, "Bu tarihi ve benzeri görülmemiş olayın gerçekleşmesi için bizimle birlikte çalışan Katar, Mısır ve Türkiye'den arabuluculara teşekkür ediyoruz" ifadelerini kullandı. (Bashar Taleb/AFP)

• 19/30

  8 Ekim 2025 - Vietnam'ın Lang Son kentinde Matmo Tayfunu'nun neden olduğu sel nedeniyle That Khe'de bir köy sular altında kaldı. Vietnam'ın kuzeyinde Matmo Tayfunu'nun sel ve heyelanlara yol açması sonucu pazartesi gününden beri 8 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişininse arandığı bildirildi. Ülke basınında çıkan haberlere göre üç kişi heyelan, 4 kişi ani sel baskını, bir kişi de yıldırım düşmesi sonucu hayatını kaybetti. 15 bin 762 evin sular altında kaldığı, 402 evin ise hasar gördüğü aktarıldı. (Anh Tuc/AFP)

• 20/30

  7 Ekim 2025 - Yılın ilk "süper ayı", Pakistan'ın Karaçi kentindeki Frere Binası'nın arkasından yükseliyor. Süper ay, uydu yörüngesinde dönerken dolunayın Dünya'ya en yakın olduğu noktaya, yani yerberi noktasınya denk gelmesiyle ortaya çıkıyor. Bu da Ay'ın yılın en sönük halinden yüzde 30 daha parlak ve yüzde 14 daha büyük görünmesini sağlayabilir. Aslında çok nadir gerçekleşmeyen bu olay bu yıl kasım ve aralık ayında tekrar yaşanacak. Gökyüzü açık olduğu takdirde dünyadaki herkes özel ekipmana ihtiyaç duymadan süper ayı görebilir. (Akhtar Soomro/Reuters)

• 21/30

  6 Ekim 2025 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Bureij mülteci kampında, yıkılmış binaların yanında, yerinden edilmiş Filistinli çocuklar, yemek pişirmek için yakıt olarak kullanılabilecek eşyaları bulmak için çöp yığınlarını arıyor. İsrail'in iki yıldır yürüttüğü soykırımda 20 bin çocuğun hayatını kaybettiği düşünülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 22/30

  5 Ekim 2025 - ABD Başkanı Donald Trump, Oregon eyaletinde yer alan Portland kentindeki Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Dairesi (ICE) tesislerini korumak için asker göndermeye çalışırken göstericiler eylemlerini sürdürüyor. Washington yönetimi, göçmenlik politikalarına karşı yapılan protestoları kontrol altına almak için yaklaşık 200 Ulusal Muhafız görevlendirme kararı aldı. Ancak sonrasında ABD Bölge Yargıcı Karin Immergut, federal güçlerin Portland'a konuşlandırılmasının Oregon'un egemenliğine zarar verebileceğine karar verdi. Immergut, eyalet ve şehir yönetimleri tarafından açılan dava kapsamında verdiği kararla Trump'ın hamlesini geçici olarak engelledi. (John Rudoff/Reuters)

• 23/30

  4 Ekim 2025 - Sanae Takaiçi, Japonya'nın başkenti Tokyo'da, iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin bugün düzenlediği liderlik seçimlerinde galip geldi. Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun geçen ay istifa etmesinin ardından bugün düzenlenen seçimi kazanan eski Ekonomik Güvenlik Bakanı Sanae Takaiçi, ülkenin ilk kadın başbakanı olma yolunda. Ekim ortasında yapılacak olağanüstü parlamento oturumunda Takaiçi'nin koalisyon hükümetinin başbakanı olarak atanması bekleniyor. 64 yaşındaki Takaiçi, partinin sağcı kanadında yer alıyor. Başbakanlık koltuğuna oturduğunda artan fiyatlardan öfkelenen ve göçmen politikalarından dolayı muhalefete yakınlaşan halkın güvenini yeniden kazanması gerekiyor. (Kyodo News/AP)

• 24/30

  3 Ekim 2025 - Birleşik Krallık'ın (BK) Manchester kentindeki bir sinagoga dün düzenlenen saldırının ardından adli tıp görevlileri ibadethanenin önünde inceleme yapıyor. Yahudilerin en kutsal günü Yom Kippur'da, bir adamın Heaton Park İbrani Cemaati Sinagogu önündeki kalabalığın üzerine araba sürmesi ve ardından insanları bıçaklaması sonucu iki Yahudi erkek öldürüldü. Polis bugün yaptığı açıklamada, bir ölen ve bir yaralanan kişinin, katili hedef alan memurlar tarafından vurulmuş olabileceğini söyledi. Üzerinde patlayıcı bulunan bir yelek giydiği düşünülen şüpheli de olay yerinde polisler tarafından öldürüldü. Yetkililer olayı terör saldırısı olarak nitenlendirdiklerini açıklarken, BK Başbakanı Keir Starmer, ülkenin antisemitik nefreti yenmesi gerektiğini söyleyerek Yahudi halkını korumak için elinden gelen "her şeyi" yapacağına söz verdi. (Phil Noble/Reuters)

• 25/30

  2 Ekim 2025 - Turuncu can yelekleri giymiş aktivistler, İsrail donanması askerlerinin Gazze kıyılarına yaklaşırken müdahale ettiği Sumud filosu teknesinde oturuyor. İsrail donanması, Gazze'deki ablukayı kırarak bölgeye yardım götürmeye çalışan ve yaklaşık 45 gemiden oluşan uluslararası Küresel Sumud Filosu'nun neredeyse bütün araçlarına müdahale etti. Küresel Sumud Filosu, yaklaşık 443 gönüllünün gözaltına alındığını, bazılarının karaya çıkarılmadan önce büyük bir kargo gemisine transfer edildiğini bildirdi. Gözaltına alınanlar arasında 24 Türkiye vatandaşı ve çevre aktivisti Greta Thunberg de var (Leo Correa/AP)

• 26/30

  1 Ekim 2025 - ABD'nin başkenti Washington'da Ulusal Arşiv'in önüne "Kapalı" yazısı asıldı. ABD'de federal hükümet, Kongre'nin geçici bütçe tasarısını onaylayamaması nedeniyle kapandı. Ülkede salı gece yarısı itibarıyla 2025 mali yılı sona ererken, federal hükümete finansman sağlayacak bütçe üzerinde anlaşmaya varılamadı. ABD yasalarına göre Kongre, 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıl için bütçeyi onaylayamazsa, bu aranın geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor. Bu geçici bütçenin de kabul edilememesi halinde federal hükümet, harcama yetkisini kaybederek temel hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara vermek durumunda kalıyor. (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 27/30

  30 Eylül 2025 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) tarafından işletilen okulda, çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilenler için kurulan derme çatma kampta bir çocuk. Hamas, Donald Trump'ın Gazze planını gözden geçirirken İsrail Başbakanı, ABD Başkanı'na destek vermesinin ardından ordunun bölgenin büyük bölümünde kalacağını söyledi. Plan, ateşkes, Hamas'ın 72 saat içinde rehineleri serbest bırakması, Hamas'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze'den kademeli olarak çekilmesinin ardından savaş sonrası Trump'ın başkanlığında bir geçiş dönemi otoritesinin kurulmasını öngörüyor. (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 28/30

  29 Eylül 2025 - Bualoi tayfununun Nghe An eyaletinde karaya çıkmasının ardından hasar gören Cua Lo plajından bir görünüm. Bualoi Tayfunu Vietnam kıyılarını yerle bir ederek 8 kişinin ölümüne ve 17 kişinin kaybolmasına neden oldu. Şiddetli rüzgar ve yağmur evlere zarar verdi, elektrikleri kesti ve fırtına başkent Laos'a doğru ilerlerken gücünü kaybetmeden önce yolları sular altında bıraktı. Ulusal hava durumu ajansı, Bualoi'nin bugün erken saatlerde karaya çıkmadan önce ülkenin kuzey orta kıyı şeridi boyunca ilerlediğini ve 8 metrelik dalgalara neden olduğunu duyurdu. Hükümetin afet yönetim ajansı, dev dalgaların Quang Tri eyaleti açıklarında iki balıkçı teknesine çarpmasının ardından 17 balıkçının kaybolduğunu, bir başka balıkçı teknesinin ise fırtına sırasında irtibatını kaybettiğini açıkladı. (Thai An/AFP)

• 29/30

  28 Eylül 2025 - Ducati Lenovo'nun İspanyol sürücüsü Marc Marquez, MotoGP Japonya Grand Prix'sinde şampiyonluğunu ilan etti. Yarışı takım arkadaşı Pecco Bagnaia'nın gerisinde ikinci sırada tamamlayan Marc Marquez'in şampiyonluğu alabilmesi için kardeşi Alex'in sadece 7 puan önünde damalı bayrağı görmesi veya en az ikinci olması gerekiyordu. Alex Marquez, 8. sıradan başladığı yarışta sıralamasını çok yükseltemedi. Damalı bayrağı 6. sıradan gördü. Ve böylece Marc Marquez, 7. kez MotoGP şampiyonu ve 9. kez dünya şampiyonu oldu. İspanyol pilot, en son 2019'da 6. unvanını almıştı. 6 senedir hayalini kurduğu şampiyonluğa 2184 gün sonra 126. podyumuna çıkarak kavuşan Marquez, bir zamanlar rakibi olduğu modern MotoGP döneminin efsanelerinden Valentino Rossi'nin 7 MotoGP şampiyonluğuna yetişti. (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 30/30

  27 Eylül 2025 - Birleşik Krallık'ın Liverpool kentinde düzenlenen İşçi Partisi Konferansı öncesinde St George’s Plateau önünde toplanan göstericiler, Gazze'deki insani duruma dikkat çekmek için yürüyüş gerçekleştirdi. Eylemciler, iktidardaki partinin lideri olan Başbakan Keir Starmer'ı "Ellerinde kan var" ifadesiyle eleştirdi ve Londra yönetiminin Filistin için daha fazla adım atması gerektiğini söyledi. “Gazze’ye ambargo son bulsun” ve “Silah satışına hayır” gibi sloganlarla hükümet politikaları protesto edildi. (Oli Scarff/AFP)

Darfur ve Güney Kordofan'da savaşa ana taraf olarak dahil olmayan ama marjında hareket eden silahlı hareketler bulunuyor.

Abdulvahid liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi, Geçiş Konseyi, Sudan Kurtuluş Güçleri Birliği, Nuba Dağlarında el-Hilu liderliğindeki Kuzey Halk Hareketi bunlara örnektir.

En karmaşık silahlı varlıksa Doğu Sudan'da bulunuyor. Gedaref bölgesi ile diğer bölgelerdeki kamplarda Minavi, Cibril ve Tambur hareketlerine mensup silahlı grupların var olduğu biliniyor.

Yeni olan, Sudan'ın doğusundaki toplumsal bileşenlere ait silahlı gruplardır. Bu güçlerin kamplarının çoğu Eritre topraklarında bulunuyor ve Eritre hükümetinden destek alıyorlar.

Silahlı bir gruba sahip olduğunu ilk açıklayan, aylar önce çoğunun Nazir Muhammed el-Emin Türk liderliğindeki Hadandava kabilesi mensubu olduğuna inanılan 3 bin savaşçının eğitimini tamamladığını açıklayan Musa Muhammed Ahmed'in liderliğindeki Beca Konferansı oldu.

Daha sonra kendisi ve grubu Beni Amer kabilesi mensubu olan Emin Daoud liderliğindeki Halk Kurtuluş ve Adalet Cephesi, Beni Amer kabilesi mensubu olduğu tahmin edilen 6 bin savaşçının eğitimini tamamladığını duyurdu.

Ardından bunun gibi silahlı hareketler çoğaldı; İbrahim Abdullah Dunia liderliğindeki Doğu Sudan Kurtuluş Hareketi, Beni Amer kabilesine mensup bir grup savaşçıyı eğittiğini duyurdu.

Daha sonra sıra Hadandava kabilesi ile bir kolu olan Camilab'a geldi. Onlar da Şeyh Muhammed Tahir Biytay liderliğindeki Ulusal Adalet ve Kalkınma Hareketi'nin doğuşunu deklare ettiler.

Bunlar ile Nazir Türk arasında eski bir anlaşmazlık bulunuyor. Son olarak da Raşayda kabilesine bağlı bir silahlı grup ortaya çıktı.

Doğu Sudan'daki silahlı gruplar mevcut savaşa katılmadılar ve savaşmadılar, bu nedenle ve  özellikle bu bölgenin gerilimlere ve kabile anlaşmazlıklarına sahne olmasından ötürü bu grupların kendi aralarında gelecek turlara hazırlandıkları yönünde korkular var.

Savaş kültürünün ve militarizmin yaygınlığı göz önüne alındığında, silahlı hareketlerin birçok bölgede ortaya çıkması elbette anlaşılabilir olabilir, ancak bu hareketlerin etnik temelde ve net bir kabile söylemiyle kurulması tehlike sinyalleri veriyor.

Bu tehlikeyle yüzleşmek için önlem alınması ve Doğu Sudan'ın sorunlarının cesur bir akılcılık ve gerçekçilikle ele alınması gerekiyor.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Şarku'l Avsat