M.S. 79'da şiddetli bir biçimde patlayan Vezüv Yanardağı'nın Herkulaneum antik kentinin sakinleri üzerindeki yıkıcı etkisi gözler önüne serildi.

Antik kentte yaşamış insanların bedenlerinin neden iyi korunmadığı ve bugüne ulaşmadığı sorusunun peşine düşen arkeologlar, Herkulaneum sakinlerinin patlamanın etkisiyle buharlaştığına ve dokularının cama dönüştüğüne dair yeni bulgular elde etti.

Yaklaşık 2 bin yıl önce meydana gelen Vezüv patlamasında ünlü antik kent Pompeii’deki yaşamın da 15 dakika içinde sona erdiği biliniyor.

Herkulaneum ise yanardağın yakınlarındaki bir başka yerleşim yeri. Vezüv'le deniz arasında yer alan bölge, volkana Pompeii'den bile daha yakın konumdaydı.

Hakemli bilimsel dergi Scientific Reports'ta yayımlanan yeni araştırmada, patlamanın ardından ortaya çıkan bir piroklastik akıntının Herkulaneum'u vurduğuna dair kanıtlar yer aldı.

Piroklastik akıntı kabaca son derece hızlı hareket eden sıcak gaz ve volkanik parçacık akışı diye tanımlanabilir. Bu tür akışların sıcaklığının 550 derecenin üzerine çıkabildiği biliniyor.

Araştırmacılara göre Herkulaneum'u ilk vuran akıntı da tahminen 550 derece sıcaklığındaydı ve dakikalar içinde kent sakinlerini buharlaştırdı.

Art arda gelen ve sıcaklıkları 315 ila 465 dereceye kadar düşen daha küçük akıntıların da kasabayı yerin derinliklerine gömdüğü tahmin ediliyor.

Bu yüzden antik kentteki çoğu cesedin hızla kül yığınlarına dönüştüğü düşünülüyor. Öte yandan bilim insanları daha önce cama dönüşen insan dokularına da rastlamıştı.

Buna göre antik kentte yaşayan bir adamın kafatası çok yüksek bir sıcaklıkta yandıktan sonra hızla soğuyarak cama dönüşmüştü.

Ancak bazı arkeologlar bulgulara tamamen ikna olmamıştı.

Yeni araştırmada, "MS 79 en çok çalışılan patlamalardan biri olmasına rağmen, kesin zamanlama ve Pompeii'yle Herkulaneum'daki ölüm nedenleri hala tartışılıyor" ifadelerine yer verildi:

Burada kasabaya giren piroklastik akıntının 495 ila 555 derece sıcaklıkta olduğunu, insanların anında ölümüne neden olabilecek kısa ömürlü bir kül bulutu dalgası yarattığını gösterdik.

Vezüv Yanardağı'nın patlaması Pompeii, Herkulaneum, Torre Annunziata ve Stabiae yerleşimlerini yok etmişti. Bu süreçte yaklaşık 16 bin kişinin öldüğü düşünülüyor.

 

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Daily Mail

Derleyen: Çağla Üren