Çin "asrın projesi"ni kurtarmaya çalışıyor: Kuşak ve Yol 2.0

"Rotayı düzeltme girişimi"

Çin, güncellemelere giderek trilyon dolarlık projesini sürdürülebilir hale getirmeye çalışıyor (Reuters)

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), Çin'in yaklaşık 1 trilyon dolarlık Kuşak ve Yol projesinde değişikliğe gitmeye yönelik görüşmeler yaptığını yazdı.

Kimlikleri açıklanmayan kaynakların WSJ'yle paylaştığı bilgilere göre Çinli siyasetçiler arasında "Kuşak ve Yol 2.0" olarak anılan görüşmelerde, farklı ülkelere sağlanan krediler, geri ödeme programları ve yatırımlar tekrar gözden geçiriliyor.

Yetkililerin, kamu ve özel teşebbüsler arasında kurulacak ortaklıklarla riskleri azaltma ve piyasa faiz oranları altında borç sağlama gibi farklı yöntemlerle, projeyi daha sürdürülebilir hale getirmeye çalıştığı bildirildi.  

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, dünya nüfusunun yüzde 65'iyle yaklaşık 68 ülkeyi kapsayan devasa uluslararası altyapı programını 2013'te duyururken, bunu "çağın projesi" diye nitelemişti.

Ancak program, ilk açıklandığı tarihten beri zorluklarla karşılaştı.

Kovid-19 pandemisi nedeniyle yaşanan küresel ekonomik problemler zorlukları daha da derinleştirirken, proje kapsamında verilen kredilerin geri ödenmesinde de aksaklıklar mevcut.

"Borç tuzağı" eleştirisi

Öte yandan başta ABD olmak üzere birçok Batılı ülke, Kuşak ve Yol'u bir "borç tuzağı sistemi" olarak tanımlıyor. Batılı siyasetçiler, projedeki kilit ülkelerden Sri Lanka'nın son dönemde yaşadığı ekonomik çöküşteki temel unsurlardan birinin, ülkenin Pekin yönetimine yüklü şekilde borçlanması olduğunu savunuyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Sri Lanka'nın uluslararası mali piyasalar, Asya Gelişim Bankası ve Japonya'nın ardından en çok borçlandığı Çin, son 10 yılda otoyol, liman ve havalimanları yapımı için ada ülkesine 5 milyar dolar kredi vermişti. Sri Lanka'nınsa bu yıl Çin'e 4,5 milyar dolar ödemesi gerekiyordu. Fakat ülke bunu yapamadığı gibi üzerine Çin'den tekrar borç istemişti.

WSJ'nin paylaştığı bilgilere göre Çin'in yurtdışına sağladığı kredilerin yaklaşık yüzde 60'ı ekonomik anlamda zor durumdaki ülkelere verildi. Bu, 2010'da yüzde 5 oranındaydı.

Almanya merkezli istatistik şirketi Statista'nın verilerine göre 2020 sonu itibarıyla Pakistan'ın 77,3 milyar dolar, Angola'nın 36,3 milyar dolar, Etiyopya'nınsa 7,9 milyar dolar Çin'e borcu var.

Pekin'deki "Kuşak ve Yol 2.0" görüşmeleri neticesinde bu ülkelerdeki şirketlere borç sağlayan bankaların bazı kayıpları kabullenmek zorunda kalabileceği de belirtildi.

"Rota değiştirme girişimi"

ABD'deki George Mason Üniversitesi'nden Weifeng Zhong, Pekin'in projeye dair medya propagandasında da değişikliğe gittiğini söyleyerek, "Çin rotasını düzeltmeye çalışıyor" dedi.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi'nden Brad Setser ise Kuşak ve Yol projesinin durdurulması ya da iptalinin çok düşük bir ihtimal olduğunu söyledi.

Öte yandan Setser, "Eğer Kuşak ve Yol Çin'in etki alanını genişletmesini sağlamayı sürdürecekse, Pekin'in yeni bir yol bulması  gerekebilir" ifadelerini kullandı.
 


İstanbul da hat üstünde

Tarihi İpek Yolu'nu yeniden canlandırmayı amaçlayan Kuşak ve Yol girişimi iki büyük hattan oluşuyor.

"İpek Yolu Ekonomik Kuşağı" adı verilen kara hattında Çin'in Urumçi kenti, İran'ın başkenti Tahran ve İstanbul yer alıyor.

"21. Yüzyılda Deniz İpek Yolu" adlı deniz hattındaysa Pakistan'ın Gwadar şehri, Kenya, Cibuti ve Yunanistan'ın Pire limanı var.

Kuşak ve Yol kapsamında ulaşım altyapısının yanı sıra ülkeler arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi hedefleniyor. Bunun için köprüler, petrol ve doğalgaz boru hatları, lojistik üsler, enerji santralleri, havalimanları ve limanlar gibi büyük tesislere yatırımlar yapılıyor.



Independent Türkçe, Wall Street Journal, AA, Statista

DAHA FAZLA HABER OKU