Türkiye, Taliban'ı tanıyacak mı? Prof. Dr. Haluk Günuğur: Uluslararası hukuk, 'seçimle başa gelmeyen tanınmamalı' diyor

Afganistan'ı 10 gün içerisinde ele geçirerek tüm öngörüleri alt üst eden Taliban'ın, hangi ülkelerce tanınacağı merak konusu oldu. Almanya ve Kanada şimdiden tanımayacaklarını açıklarken Türkiye'nin nasıl bir tavır ortaya koyacağı tartışılıyor

Dünyanın konuştuğu Taliban’ı Türkiye tanıyacak mı? / Fotoğraf: Reuters

Afganistan'da yaşanan gelişmeler tüm dünyada tartışılmaya devam ediyor. 

Yönetimi ele geçiren Taliban'ın nasıl bir tutumla ülkeyi yöneteceği merak konusu olurken, 20 yıldır Afganistan'da bulunan devletler de güçlerini çekmeyi sonlandırma noktasına getirdi. 

Daha şimdiden itibaren ülkenin kontrolü için şiddet olaylarına imza atan Taliban'ın ise hangi ülkeler tarafından tanınacağı ise tam bilinmiyor. 

Birçok ülke mesafeli yaklaşırken Almanya ve Kanada Taliban'ı tanımayacağını açıkladı. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bunların yanı sıra Amerika başta olmak üzere NATO üyesi ülkelerin ise tavrı tam olarak bilinmiyor.

Çin, Rusya, İran ve Pakistan gibi bölgenin güçlü ülkelerinin tanıma sinyalleri vermesi Türkiye gibi NATO üyesi ülkelerin tavrının ne olacağını da gündeme getiriyor. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün birçok televizyon kanalının ortak yayında Taliban'ın Türkiye'ye yönelik mesajlarını olumlu bulduğunu ifade etti. 

Bu durum, Türkiye'nin Taliban ile görüşme eğilimde olduğu şeklinde yorumlandı. 

Türkiye, Taliban'ı tanıyacak mı yoksa müttefiklerin tavrına göre mi stratejisini belirleyecek? 

Bu konuda farklı görüşler mevcut. Türkiye'nin öncelikle askerlerini çekmesi ondan sonra tanıma konusunda karar vermesi gerektiğini dile getirenler var. 

"Taliban'ın iktidarda nasıl davranacağını kestirmek güç" 

Bunlardan biri eski Dışişleri Bakanı ve Katılım Üniversitesi Öğretim Üyesi Şükrü Sina Gürel. 

 

Şükrü Sina Gürel
Şükrü Sina Gürel / Fotoğraf: Twitter

 

Gürel'e göre Taliban şimdiye kadar evrensel insan hakları ölçütlerine göre davranmış olan bir grup değil. Bu nedenle Afganistan'daki gelişmeleri ve Taliban'ın atacağı adımları dikkatlice izlemekte fayda var.

"Taliban'ın iktidarda nasıl davranacaklarını şimdiden kestirmek zor" eski Dışişleri Bakanı Şükrü Sina Gürel, Burada tabii Türkiye'nin aslında uluslararası alanda bu rejime ilişkin birtakım zorlayıcı önlemlerin alınması için taraf olması gerekiyor" dedi.

"Ankara, Afganistan'daki askeri varlığını sonlandırmalı" 

Ankara'nın yaşanacak gelişmelere göre hareket ederek belki çok sınırlı bir diplomatik temsille Afganistan'daki faaliyetlerini devam etmesi gerektiğini ifade eden Gürel, "Ama bu arada mutlaka askeri varlığını da sonlandırması gerekiyor" diye konuştu.
 
Gürel, şunları kaydetti: 

"Türkiye bu aşamada Afganistan'daki askeri varlığını sonlandırmalı. Ama uluslararası alandaki çabalarını devam ettirmeli. Türkiye kendi Afgan politikasını oluşturabilmek için de mutlaka kendi içinde uzman ve orada görev yapmış olanlardan yardım almalı, buna göre adımlar atmalıdır." 

 

Faruk Loğoğlu / Fotoğraf: Twitter
Faruk Loğoğlu / Fotoğraf: Twitter

 

"Şimdilik Taliban'ı tanıma gündemde yok" 

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ise Türkiye'nin Taliban'ı tanıma ihtimalinin şimdilik gündemde olmadığını ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Taliban ile görüşülebileceği yönünde açıklamaları olduğunu hatırlatan Loğoğlu, "Görüşme yapmak ayrı tanımak ise başka bir şeydir. Tanımak, diplomatik bir süreç gerektiren bir durumdur. Dolayısıyla şu an itibariyle böyle bir şey gündemde yok diye biliyorum" değerlendirmesinde bulundu.  

Loğoğlu'na göre Türkiye, Afganistan yaklaşımı ve stratejisini kendi ulusal çıkarlarına göre ve bu ülke ile olan geçmiş ve yakın tarihteki ilişkilerine göre belirlenmesi gerekiyor.

"Türkiye NATO ile birlikte hareket etmeli" 

"İlla hükümet böyle yapacak demiyorum" ifadelerini kullanan, Loğoğlu, şöyle konuştu: 
"Daha çok Batılı ülkeler ile istişare ederek hareket etmelidir. Çünkü Türkiye de NATO ve Avrupa Birliği ile birlikte 20 yıldır Afganistan'da. Dolayısıyla atacağı adımları koordineli bir şekilde ama kendi ulusal çıkarları ve hedefleri doğrultusunda belirlemesi lazım. Burada Türkiye'ye yön veren ülkeler Türkiye'nin demokratik ve laik bir hukuk devleti olduğu ilkelerine dayanacak bir politika oluşturması gerekir." 

 

Haluk Günuğur
Haluk Günuğur / Fotoğraf: Twitter

 

"Seçimle başa gelmeyen tanınmamalı" 

Türkiye-AB Derneği Onursal Başkanı Prof. Dr. Haluk Günuğur ise emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu'nun aksine Türkiye'nin Taliban'ı tanıma ihtimalinden söz etti. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmek için "Taliban'ı buraya çağırabiliriz" dediğimi anımsatan Günuğur, "Hükümetin görüşü bu. Bu konuda farklı düşünüyoruz. Tanıma gibi bir ihtimal de var, bunun da altını çizmekte yarar var" dedi. 

Uluslararası devletler hukuku hocası olarak öğrencilerine uluslararası hukuk kurallarını anlattığını dile getiren Günuğur, şunları söyledi:

Seçimle başa gelmeyen yönetimler tanınmamalıdır. Bunun adına TOBAR doktrini deniyor. Bu uluslararası hukukun tanıdığı ve kabul ettiği bir olgudur. Mesela Türkiye Mısır'da Abdulfettah Sisi'nin Müslüman Kardeşlere karşı darbeyle yönetime geldiği için Ankara tanımadı. Niye tanımadı? Çünkü haklı olarak orada bir darbe vardı ve bu nedenle darbeyle başa gelenleri tanımam dedi. Ve uluslararası hukuk açısından da doğru bir yaklaşım sergiledi. Şimdi burada da Taliban seçimle başa gelmiyor ki. Taliban fiziki bir güç ile geliyor, onu kırdı, bunu vurdu, diğerinin kafasını kesti ve ötekini bilmem ne yaptı. Şimdi bunun tanınmaması asıldır. Nitekim Almanya, Avrupa Birliği ve pek çok ülke tanımama yolunda görüş bildirdi. Dolayısıyla bizim tanımamamız lazım. Ne işimiz var Taliban ile?

"Bugünkü Afganistan 49 sene öncekinden çok daha kötü" 

Bir dönem Afganistan Büyükelçiliği Başkatibi olarak görev yapan Hasan Tolon da Ankara'nın herkes gibi Taliban ile ilişki kurabilmesi gerektiğini belirtti. 

"Taliban Türkiye'nin menfaatlerine uygun hareket ettiği, kırmızı çizgilerine dokunmadığı müddetçe ilişki kurabilir" diyen Tolon, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İnsan haklarını tanımayan ve kadınlara kötü muamele gibi davranışlarda bulunursa elbette Türkiye tanımaz. Türkiye stratejisini kendi çıkarlarına göre belirleyecek. Afganistan döneli 49 sene oldu. Maalesef Afganistan bugün 49 sene önceki durumdan çok daha kötü bir durumda."
 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU