Yangın malzemesi alırken nelere dikkat etmeli? Hangi yangın tüpünün kullanımı yanlış? Malzemelerin fiyat aralığı ne olmalı?

Türkiye bir yandan tarihinin en büyük yangın felaketiyle mücadele ederken diğer yandan yangın malzemelerindeki yüksek fiyat artışları tartışılıyor. Yangın malzemelerinin üreticileri ve satıcıları, olması gerekenleri Independent Türkçe'ye anlattı

Fotoğraf: Unsplash.com/@dynamicwang

27 Temmuz'da internetten eviniz için temizlik malzemesi satın alırken, 28 Temmuz'da "arama" kısmına yangın tüpü, yanmaz eldiven, yangın hortumu yazacağınız aklınıza gelmemiştir muhtemelen. 

Cumhuriyet tarihinin en büyük yangınında sekizinci gün geride kaldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre 8 günde 191 yangın kontrol altına alınırken, 13 yangın devam ediyor. 

Bu süreçte Manavgat, Marmaris, Milas, Bodrum gibi bölgelere gıda ve ilacın yanı sıra yangın malzemesi yardımı tabir-i caizse yağdı. 

Bu malzemelere yüzde 100'ün üzerinde artan talebi kâra çevirmek isteyenler elbette ki oldu. Tıpkı pandeminin başında fiyatları katlanan maske ve dezenfektanlar gibi… 

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, 5 Ağustos'ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada yangın söndürme ekipmanlarında fahiş fiyat artışları yapıldığına ilişkin iddiaları incelemeye aldıklarını söyledi.
 

Yangın söndürme ekipmanlarında (yangın söndürme topu, yangın tüpü, yangın söndürme kıyafetleri gibi) fahiş fiyat artışları yapıldığına ilişkin iddialar Bakanlığımızca incelemeye alınmıştır.

Ülkemizin yangınlarla mücadele ettiği bu dönemde, çalışmaları sekteye uğratacak olan her türlü suiistimal cezasız kalmayacaktır ve fırsatçılar cezalandırılacaktır.

Bu çerçevede Bakanlığımız Ticaret İl Müdürlükleri tarafından gerekli denetimlere başlanmıştır.

 

yangın AA
Muğla'nın Marmaris ilçesinde, Hisarönü Mahallesi'nde etkili olan yangın/ Fotoğraf: AA


Burada iki önemli konu var: 

Bunlardan ilki, normalde bu ürünlerin fiyatının ne olması gerektiğini bilmek ve ona göre bir kıyas yapmak. 

İkincisi ise iyi niyetle afet bölgelerine gönderilen ürünlerin orada gerçekten işe yarayıp yaramayacağını, doğru yangın malzemesinin alınıp alınmadığını bilmek de hayati önem taşıyor. 

"Kapasitemizin üzerinde talep var; diğer firmalardan almaya başladık"

Bu ürünlerin piyasası ve özellikleri hakkında daha detaylı bilgi almak için yıllardır yangın malzemelerini üreten firmalarla konuştuk. 

Ahmet Kılavuz, 1980'den bu yana yangın malzemeleri alanında hizmet veren Ankara merkezli KPAM Kılavuz Yangın ve Güvenlik'in sahibi. 

Yangınlarla ilgili eğitimler de veren şirket, bünyesinde emekli itfaiyecileri ve itfaiyecilik yüksekokulu mezunlarını istihdam ediyor. 

Bir haftadır en fazla yangın tüplerine, yangın hortumlarına daha sonra yangın giyim malzemeleri, maske ve baretlere en fazla talebin geldiğini söyleyen Ahmet Kılavuz, kapasitelerinin çok üzerinde talep aldıklarını ifade ediyor. Öyle ki Kılavuz Yangın ve Güvenlik gibi pek çok firma, aynı sektörde bulunan diğer firmalardan ürün alarak dağıtım işlemine başlamış. 

"Biz yangın söndürücülerinin üreticisiyiz. Diğer yangın malzemelerini dışarıdan alıp satıyoruz. Şu anda yangın tüpü stokumuz bitti. Piyasadaki diğer üreticilerden toplayıp vermeye çalışıyoruz" diyor Ahmet Kılavuz, Independent Türkçe'ye yaptığı açıklamada. 

Orman yangınları için kullanılması gereken yangın tüpleri köpüklü olanlar 

Bazı malzemeleri tek tek soruyoruz Kılavuz'a. Bunlardan ilki yangın tüpleri. 

Piyasada en çok talep gören iki tip yangın tüpü var: Bunlardan ilki kimyevi tozlu yangın tüpleri. İkincisi ise köpüklü. 

Yangın yönetimine dair tek yasal düzenleme 2007 tarihli "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik". 
 

4-fire-extinguishers-1.jpeg
Fotoğraf: Twitter


Bu yönetmelikte kapalı alanlardaki yangınlar sınıflandırılıyor. Mesela, "Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı katı maddelerin yanması", A sınıfı yangınlar kategorisinde. Bu yangınlar için kuru kimyevi tozlu ve sulu müdahale edilmesi gerektiği söyleniyor.

Benzin, makine yağları, asfalt gibi B sınıfı yangınlarda ise buna bir de köpüklü müdahale ekleniyor. 

Ancak bunlar kapalı alanlar için. 

Ahmet Kılavuz, orman yangınları gibi açık hava yangınları için asıl kullanılması gerekenin köpüklü yangın tüpleri olduğunu söylüyor. Çünkü alevler, açık havadaki oksijen ile büyüyor. Köpük, yanan yüzeyi tamamen kaplayarak hava ile temasını kullanıyor. Üstelik soğutma özelliği de var. 

"Köpüklü tüplerin fiyat aralığını 100-150 lira olmalı"

"Sektördeki firmaların tamamı kapalı alan söndürmesine göre konumlandı. Orman yangınları, Orman İşletme Müdürlükleri'nde" diyen Kılavuz'a göre kimyevi tozlu yangın tüpleri, açık havada az iş görüyor. 

Yangın tüplerinin boyutları ise 6-12- 25- 50 kilogramlık olarak değişiyor. 

Ahmet Kılavuz'un açıklamasına göre en fazla satılan altı kilogramlık kimyevi tozlu yangın tüpünün fiyatı 120 ile 180 lira arasında olmalı. 

Tozun kilosunun 7-8 lira olduğunu söyleyen Kılavuz, köpüğün daha ucuz olması, suya karıştırılması nedeniyle altı kilogramlık köpüklü tüplerin fiyat aralığını 100 ila 150 lira olarak açıklıyor ve ekliyor: 
 

Bu fiyatında altında satılanlar kalitesiz, üstü ise gereksiz pahalıdır. 

Kalitesiz ürünün söndürme gücü zayıftır. Beş birim söndüreceğine bir birim söndürür. İçindeki basınçlı hava kaçak yapar. 

Sektörde şu anda yeterli denetim yok ve haksız rekabet var. Çünkü çok fazla Çin malı var. 

Sektör dışı insanlar bu malları alıp sektöre satıyorlar. Hatta duyumlarımıza göre sektörle alakası olmayan kişiler, bu ürünleri "yardım" diye satın alıp, afet bölgelerinde satıyorlarmış. 


Çok tartışılan yangın topları... 

Ahmet Kılavuz'la konuştuğumuz ikinci ürün ise artık sosyal medyada reklam olarak bile karşımıza çıkan "yangın topları". 

"Hiçbir mantığı yok" diyerek başlıyor söze ve "90 dolara satıyorlar. Yüzde yüz uyduruk bir şey" diyerek devam ediyor. 

"İnsanlar ‘top' deyince, savaş topu gibi bir şey hayal ediyor, etkisinin büyük olacağını düşünüyor" diyen Ahmet Kılavuz, şunları söylüyor: 
 

Voleybol topu büyüklüğünde bir plastik topun içine 800 gram yangın tozu koymuşlar. Yandığı zaman patlıyor. 

Zaten şekli yuvarlak. Atsan nerede duracak, nerede yanacak, 800 gram neyi söndürür?

150 kiloluk tüp yapıyoruz. Bunun fiyatına satıyoruz. Üstelik bu tüplerin 30 yıl garantisi var. Çeliktir. 300 kere doldur boşalt bir şey olmaz. Bu bir kere patlıyor bir daha kullanılmıyor. Türkiye o kadar zengin değil. 

Yangın malzemesi üreticileri olarak kesinlikle tasvip etmiyoruz.


Türkiye, dünyada yangın toplarını üreten üç ülkeden biri

Ahmet Kılavuz’un yangın topu ile ilgili iddialarına ve fahiş fiyattan satıldığı yönündeki paylaşımlara  Türkiye’nin tek yangın topu üretici firması YG Yangın Güvenliği San. Ltd. Şti.’nin ortağı ve Genel Müdürü Murat Boran yanıt verdi. 

2010 yılında kurulan şirket, aerosol gazlı yangın söndürme sistemlerinden taşınabilir yangın söndürme cihazına kadar pek çok otomatik söndürme sistemlerindeki en büyük üreticisi. 
 

yangın topu AA
Fotoğraf: AA


Firmanın ürettiği en önemli ürünlerden biri de hem elektrik aktivasyonlu hem de otomatik yangın söndürme topları. 

Yangın söndürme toplarını yaklaşık yıllarca Tayland’dan ithal eden firma, Mayıs 2017’de ithalatı durdurdu ve yerli üretime geçti. Bugün savunma sanayi şirketleri başta olmak üzere pek çok devlet kurumunun tedarikçisi ve 17 ülkenin ihracatçısı. Yangın topları Türkiye dışında bir tek Tayland ve Çin’de üretiliyor. 

"Çin malı ile yerli üretim arasındaki fark 'Murat 131 ve Ferrari farkı' gibi" 

Independent Türkçe’ye konuşan Boran’ın açıklamasına göre Çin malları ile  YG Yangın’ın ürettiği Super Fire Ball arasındaki fark “Murat 131 ve Ferrari farkı kadar büyük”. 

“Piyasada gördüğünüz her yangın söndürme topu orijinal ürün değil” diyor Murat Boran ve yangın söndürme toplarının “işe yaramadığı” iddialarını reddediyor. 

“Hem kalite hem söndürme etkisi olarak Çin mallarının bizim ürünümüzle uzaktan yakından ilgisi yok” diyen Boran, “Bu siyasi bir mesele değil ancak devlet, bizim ürünlerimizi kaliteli olduğu için tercih ediyor” ifadelerini kullanıyor. 

Boran’ın açıklamasına göre son bir yıldır Aselsan ve F35’lerin Türkiye’deki parçalarını üreten Altınay Havacılık’la “askeri drone yardımıyla yangın topu taşıma” üzerine bir proje yürütülüyor. 

"Bizden daha önce yangın topu alıp stoklayan, şimdi fahiş fiyata satıyor"

Murat Boran’ın karşı çıktığı konulardan biri de fahiş fiyat artışları. 

Boran, “Yangın söndürme topları ile ilgili inanılmaz bir linç kampanyası başladı. Elbette insanlar haklı. Fiyatların birden artması, fırsatçılık olarak değerlendiriliyor” dedi. 
 


YG Yangın’ın internet sitesinde de yer aldığı gibi yangın söndürme toplarının fiyatı 375 lira. Bu fiyat, temmuzda da ağustosta da bu seviyedeydi. Ticaret Bakanlığı’nın da denetiminden geçen altı aylık fiyat değişimi 300 ila 375 lira. 

“Biz hiçbir zaman 90 dolara yangın topu satmadık” diyen Murat Boran, şöyle devam ediyor: 
 

Bizden bu ürünü alan binlerce firma var. Örneğin iki yıl önce bir firma almış, deposuna koymuş. Şimdi yüksek fiyattan satıyor. Biz bunu nasıl engelleyelim?

Bugün Arçelik, ürününü sattıktan sonra piyasayı kontrol edebilir mi? Son satıcının satış fiyatına müdahale edebilir mi? 

Bizim hiçbir zaman ‘orman yangınlarını söndürüyor’ iddiamız olmadı. Bu ürün genelde kapalı alan yangınlarında kullanılır. Ancak orman yangınlarında alevin büyümesini engelleyebilir. 

50 kilogramlık yangın tüpünü dağın başına çıkaramazsını ama yangın söndürme topunu taşıyabilirsiniz. 

İnsanlara da aynı şeyi söylüyoruz: Yanaşamadığınız yerlerde yangın daha başlangıç aşamasındayken atın. Yangını bastırın daha sonra tüple vs. destekleyin. 


Aynı zamanda bir mühendislik ve AR-GE firması olan YG Yangın’ın Genel Müdürü Boran, yıllardır devam eden bir karalama kampanyası olduğunu aktarıyor. 

“Çok bel altı yaklaşımlar var. Etik olmayan röportajlar verilmesinden rahatsızız” diyen Boran, afet bölgesinde ekiplerinin olduğunu, Bodrum, Köyceğiz, Milas başta olmak üzere pek çok belediyeye ve sivil toplum kuruluşlarına binlerce yangın topu hibe ettiklerini özellikle vurguluyor:
 

Şahan Gökbakar’a bile 100 adet top verdik. Uyduruk bir ürün olsa Şahan bey canlı yayınlarında açıklamaz mıydı? Bölgede alevler söndükten sonra soğutma yapılmadığı için alevler yeniden başladı. 


Murat Boran, kamuoyunun yabancı olduğu yangın söndürme toplarının sistematiğini de açıkladı: 
 

Topların içerisinde bordan üretilen toz ve 90’lık mono amonyum fosfat kullanıyoruz. 

20’lik, 33’lük, 40’lık, 60’lık ve 90lık, bir söndürme kapasitesi ve yüzey kaplama alanı ölçüsüdür. 90’lık en kalitelisi ve biz bunu kullanıyoruz. Genelde piyasada yüzde 80 oranında yüzde 40’lık kullanılır.

Topu attıktan sonra küçücük bir çakmak hareketi bile patlamasına yardımcı olur. Bunun haricinde top, kabloyla bir panele bağlanıp, uzaktan manuel olarak da patlatılabilir. 


20 metrelik yangın hortumu 500 lira 

Çok talep gören diğer bir yangın malzemesi, yangın hortumu. 

Ahmet Kılavuz, bu ürünün standardının içi dışı bir plastik polimer olan, basınca dayanıklı pvc ile kaplı olduğunu söylüyor. 2 inç kalınlığındaki hortum, genelde 20 metre olarak satılıyor ve yangın üreticilerinin dilinde bu "bir top" olarak isim buluyor. 
 

yangın hortumu unsplash
Fotoğraf: Unsplash.com/@jayrheike


Bu ürünün metresi 25 lira. Olması gereken fiyat aralığı ise 450 ile 500 lira. 

İçi pvc kaplı dışı kaplı olmayan, yangın dolaplarında kullanılan hortumların bir topu ise 300 lira civarında. Bu hortumların ilave aparatları için de farklı fiyatlandırma yapılıyor. 

Yangın üniformaları euro üzerinden 

Ahmet Kılavuz'un açıklamasına göre itfaiye erlerinin giydiği yanmaz pantolon-ceket üniformaların ise 3 veya 4 katlı olması gerekiyor. İthal edilen bu ürünün fiyatı ise 300-400 euro aralığında. 

"Katmanını az yaparsanız fiyatı 100 euroya kadar düşüyor" diyen Kılavuz, ithal eden firmaların bu ürünün fiyatını çok fazla değiştirmediğini aktarıyor.  
 

yangın marmaris reuters
Fotoğraf: Ümit Bektaş/ Reuters


"Bilmeden alınan malzeme çarçur olur"

Bugüne kadar kendilerine vatandaşların, odaların, kurumların, sivil toplum kuruluşlarının başvurduğunu söyleyen Ahmet Kılavuz, "‘Beni donatın, ben yangın bölgesine gideceğim' diyen de var, ‘Elinizde ne varsa bana verin' diyen de" ifadelerini kullanıyor. 

Kılavuz'a göre bu yanlış bir yaklaşım. 

Artan yanmaz eldiven talebini örnek gösteren Kılavuz, şunları söylüyor: 
 

40 yıllık yangıncıyım. Vatandaş orman yangınında eldivenle ne yapacak onu düşünüyorum. Sağlam bir iş eldiveni işini görebilir ama yangının içine mi girilecek ormanda? 

Bu işler uzman işi. Örgütlü yapılması gereken işler. İtfaiyecinin malzemesini kendisi alması lazım. Senin aldığın malzemenin büyük çoğunluğu çarçur olur. Yanlış, kalitesiz malzeme götürür.

Hemen fonlar oluşturulup para yardımı yapılmalı. Ticaret Odaları koordinasyonu sağlamalı. Bilip bilmeden tırlara yükleyip oraya götürmenin hiçbir anlamı yok.


"Adapazarı'ndan İzmir'e; oradan da afet bölgesine taşınıyor"

1982'den bu yana iş kıyafetleri ve kişisel koruyucu donanım ürünleri satışı yapan İşmont'un portföyünde otel üniformasından baretlere kadar 750 ürün çeşidi var. 

Yangına karşı alev almaz kıyafetler, eldivenler, kafa lambaları da satan İşmont'un yetkilileri ürünlere talebin çok büyük boyutta olduğunu söylüyor. 

Merkezi Üsküdar'da yer alan şirket, normal şartlarda, kritik alanlarda kullanılan bu ürünleri fabrikalara toptan şekilde veriyordu. Ancak yangınlar başladığından beri bireysel satışlar da sıçarı. 

Kendileri de Muğla ve Antalya'ya bağış yapan şirketlerden. Lojistik Adapazarı'ndan fabrikadan, İzmir'e, oradan da afet bölgelerine şeklinde oluyor. 

"İlk gün alev almaz tulumlar tükendi"

"İşmont'da en fazla hangi ürün satıldı?" sorusunun cevabı ise gün gün değişiyor. 

Independent Türkçe'ye konuşan yetkililer, yangının başladığı ilk gün alev almaz tulumların çok satıldığını, tulumlar tükenince, pantolon-ceket takımlara geçildiğini söyledi. Bunun yanısıra kafa lambaları, baretler, maskeler ve eldivenlere de çok talep oldu. 

Yetkililer, özellikle eldivenle ilgili bir yanlış anlama olduğunu söylüyor. 

Alev sıçramalarına dayanıklı, kaynakçı eldivenleri en yüksek korumaya sahip ancak şirketin stoku tükendi. 

Daha sonra insanlar polyester kaplı, ısıya dayanıklı eldivenlere geçti. 

Yanlış eldiven en çok talebi alıyor

Çoğunlukla online alışveriş sitelerinde sarı renkte gözüken, fiyatları 10-15 lira arasında değişen bu eldivenler için İşmont, alacaklara uyarı yapıyor: Yanan bir şeyi tutmayın. 

Söz konusu sarı eldivenler genelde bahçe ve küçük tamirat işlerinde kullanılıyor. 
 

197387991_.jpeg
Fotoğraf: cimri.com


Almanya dahil 10 yerde mağazası bulunan şirketin pek çok ürünü ithal. Buna rağmen yangın nedeniyle 800 liralık bir ürünün 500 lira olması gibi indirime de gidilmiş.

İşmont yetkililerinden Independent Türkçe'ye yapılan açıklamada "Gerçekten pahalı ürünler. Kumaşı Türkiye'de neredeyse hiç üretilmiyor" denildi ve şöyle devam edildi: 

250 dereceye kadar dayanıklı, polyester katkılı sertifikalı bir eldivenin fiyatı 100 lira civarında. 

Sertifikalandırma süreci de bir maliyet. 

Bize özel kumaş yurtdışından geliyor, biz burada ürünü üretiyoruz. 

Ancak dikilmiş ürün de yurt dışındaki laboratuarlara gidip inceleniyor. Sertifika alınmazsa bu süreç, her seferinde tekrar ediyor. 

Yerli tulumları yaklaşık 580 liraya satan İşmont, "Bu ürünün ithali 813 lira. Pantolonlar 500 lira civarında, ceketler biraz daha pahalı" diyor. 

"Fabrikalar talebi karşılayamıyor; Bunu fırsata çevirenler var"

Antalya merkezli Öztat Yangın'ın sahibi, Mahmut Öztat ise bu işin üretim değil, perakendesinde. Şirketi, yangın tüplerini hem satıyor hem de dolumunu yapıyor. 

Orman yangınlarının köpüklü yangın söndürme tüpü ile söndürülmesi gerektiğini ifade eden Öztat, "Bazı toz imalatçısı firmaların ‘kimyevi tozlu yangın tüpü sıkın' demesinin tek nedeni mal satmak. Toz ormanda işe yarasa, itfaiyeciler kullanırdı" diyor.

Öztat da talebin çok yüksek olduğunu, stoklarının tükendiğini, hatta fabrikaların talebi karşılayamadığını belirtiyor. 

"Fabrikalar imalat için gün de veremiyor" diyen Öztat, bazı üreticilerin bu durumu fırsata çevirdiğini, yangın malzemelerindeki yüksek fiyat artışlarının fabrika aşamasında başladığını söylüyor. 

Yıllardır bayisi olduğu üreticilerin bile en çok talep edilen 6 kilogramlık yangın söndürme tüpünü, kendisine 150-160 liradan satmaya çalıştığını aktarıyor. 

Mahmut Öztat'ın açıklamasına göre yangın tüpleri normal zamanda kendisine 115 liradan geliyor, Öztat da 120-130 lira arasında satıyordu. 

"O zaman artık 150 liradan mı alıyorsunuz?" sorusuna "Almıyorum" yanıtını veriyor Öztat ve ekliyor: 
 

Bunu bir düzeltme yoluna illaki gidecekler. En azından ben taşın altına elimi koyuyorum ki onlar da yaptıkları yanlışı anlasınlar. 

 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU